Türkiye`de askeri darbelerin karizma üretme işlevi: 28 Şubat süreci ve Adalet ve Kalkınma Partisi örneğinde sosyolojik bir çalışma

Abstract

Bu çalışmanın birinci bölümünde karizma kavramı ve kavramın sosyolojik boyutu tartışılmıştır. Karizma kavramı son dönemlerde artarak devam eden bir popülariteye sahiptir. Kitleler bu kavramın yansımasını buldukları birey ya da varlık etrafında örgütlenmişlerdir. Bu örgütlenme beraberinde büyük bir kabullenişi getirmiştir. Ancak bu kabulleniş kavramın atfedildiği varlık ya da kişinin başarısı ile sürmüştür. Türkiye Cumhuriyetinde ise bu kavram, genellikle toplumların kaos ve askeri darbenin getirdiği koşullar arasından çıkmak için liderlere atfettiği bir özellik görünümündedir. Geçmişten günümüze uzanan süreçte ardında dört askeri darbe bırakmış bir ülkenin liderlerinde aradığı en belirgin özelliklerden birisi olmuştur. Liderlerin mağduriyetleriyle birleşen karizma kavramı toplum üzerinde daha derin etkiler bırakmıştır. Bu bölümde de Türkiye'de var olan askeri darbe geleneği ve bu gelenekle beraber kitlelere mal olmuş liderlerin özellikleri ve partileri tartışılmıştır.Çalışmanın ikinci bölümünde ise, Türkiye Cumhuriyeti'nin son darbesi ya da postmodern darbesi olarak bilinen 28 Şubat sürecine götüren aşamalar, 28 Şubat'ın gelişim ve oluşum seyri son olarak da nasıl sonuçlandığı üzerinde tartışılmıştır. 28 Şubat'ın sonuçlanmasının ardından ülkemizde Milli Görüş Geleneği olarak bilinen ve bu sürecin sonunda bir yol ayrımına giden gelenek ele alınmıştır. Bu geleneğin mirasçısı olarak siyasi hayatta var olan ve 28 Şubat'ın özellikle etki ettiği belli kesimin günümüze Adalet ve Kalkınma Partisi olarak yansıması ele alınmıştır. 28 Şubat'ın mağdur olan partililerinin Türkiye Cumhuriyeti'nin son on yılına etki etmiş olan politik örgütlenmesinin ülkenin mevcut siyasi oluşumuna olan etkileri tartışılmıştır. Bu parti üzerinde çok önemli bir karizmaya sahip olan Recep Tayyip Erdoğan'ın liderliğinin AK Parti ve toplum üzerindeki etkileri ele alınmıştır.Anahtar kelimeler: Karizma, Askeri darbe, 28 Şubat, Adalet ve Kalkınma Partisi, Recep Tayyip Erdoğan

In the first part of this study, concept of charisma and its sociological aspects have been argued. The concept of charisma has a popularity which is gradually increasing latterly. The masses have organized around an individual or an entity in which they found the reflection of concept. This organization has brought a great approval with it. However, this approval continued with success of an entity or an individual to which the concept was referred. In Turkish Republic, this concept is usually assumed by communities that a leader has it, and he can help people to free them from chaotic environment caused by military coup. In the period from past to today, a country's people who has experienced four military coups are looking for political leadership characteristic that must be distinctive. The concept of charisma which associated with oppressed leaders left deep effects upon society. In this part of the study, military coup tradition in Turkey and political leaders', who were acknowledged by masses, characteristics and their parties have been discussed.In the second part of the study, it has been discussed how February 28th, that is the last coup of Turkish Republic and named postmodern coup, developed and formated, and lastly how it was ended have been examined. After end of February, 28th process, Milli Görüş Geleneği (Traidition of National Opinion), which is a subject of this work, was divided. The heir of this movement is Adalet ve Kalkınma Partisi (Justice and Development Party), and this party represents huge masses who was deeply effected by February, 28th coup. Politicians', who were oppressed during the process of the coup, affects to the last decade of Turkish Republic have been investigated. Recep Tayyip Erdoğan's, who has a profound charisma, affects upon the party and society have been discussed.Key words: Charisma, Coup, February 28th, Justice and Development Party, Recep Tayyip Erdoğan