Enerji etkinliği ve Türkiye`de konut elektriği tüketiminin geri tepme (Rebound Effect) etkisi

Abstract

Enerji ekonominin ve sosyal yaşamın en önemli girdilerinden biridir. Dünyada, nüfusun, ekonomik büyümenin, kentleşmenin ve teknolojik gelişmelerin artması ülkelerin enerji ihtiyacını yükseltmektedir. Petrol, kömür ve doğal gaz gibi fosil yakıtların sınırlı olması ve yükselen enerji fiyatları ülkeleri alternatif enerji kaynakları bulmaya yöneltmiştir. Son dönemlerde ülkelerin enerji tüketimi konusunda uyguladığı alternatif yöntemlerden biri de enerji verimliliğidir. Ülkeler enerji verimliliği uygulamaları ile enerji tüketimini azaltmayı amaçlamaktadır. Bununla birlikte enerji etkinliği gelişmelerinin enerji tüketiminde beklenildiği kadar azalmaya neden olup olmayacağı tartışılmaktadır.Bu çalışmanın amacı, Geri Tepme Etkisi (Rebound Etkisi) ile ilgili teorik ve ampirik literatürü sistemli olarak incelemek ve Türkiye'de enerji verimliliği gelişmelerinin enerji tüketimi üzerindeki etkisini ampirik olarak test etmektir. Çalışmada Türkiye'nin 1964-2009 dönemi yıllık zaman serisi verileri ARDL (otoregresif dağıtılmış gecikme) modeli kullanılarak test edilmiştir. Ayrıca tahmin edilen modelin katsayılarının istikrarlılığı CUSUM ve CUSUMQ istikrarlılık testleri ile incelenmiştir.Ampirik analiz sonucu, literatüre uygun olarak elektrik fiyatlarının elektrik tüketimini azalttığı, gelir ve kentleşmenin elektrik tüketimini artırdığı tespit edilmiştir. Ayrıca elektrik fiyat esnekliğinin inelastik, gelir esnekliğinin elastik olduğu bulunmuştur. Konu ile ilgili yapılan birçok çalışmada geri tepme etkisinin miktarı hakkında farklı ülkelerden farklı sonuçlar elde edilmiştir. Türkiye'de ise, enerji etkinliği gelişmelerinin sonucu olan enerji tasarruflarının fiyat esnekliği kaynaklı tüketici davranışlarından çok fazla etkilenmediği sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Enerji, Enerji Verimliliği, Enerji Verimliliği Politikaları, Tüketici Davranışı, Geri Tepme Etkisi (Rebound Etkisi), Elektrik Talebi, Zaman Serisi Analizi, ARDL.

Energy is one of the most important fundamental inputs of the economy and social life. Globally; increasing population, economic growth, urbanization, and technological developments have been increasing energy needs of countries. However, the fact that the fossil fuels such as oil, coal and natural gas is limited and rising energy prices led countries to find alternative sources of energy. Recently, one of the alternative methods developed by countries is energy efficiency. Countries aim to reduce energy consumption by developing energy efficiency applications. However, the energy efficiency applications cause decrease in energy consumption as expected is still being discussed.The aim of this study is examine the theoretical and empirical literature of rebound effect systematically and to test empirically the impact of energy efficiency developments in Turkey on energy consumption. In this study, Turkey's 1964-2009 annual time series data has been tested using ARDL (autoregressive distributed lag) model. In addition, the stability of coefficients of the estimated model has been examined by using CUSUM and CUSUMQ stability tests.As a result of empirical analysis, it is found that rises in electricity prices, consistent with the literature, causes decline in electricity consumption while income and urbanization increases it . In addition, while the price of electricity is found to be inelastic, the income elasticity is elastic. Different results from different countries have been obtained from numerous studies on the subject about the amount of rebound effects. In Turkey, it is concluded energy savings which are result of energy efficiency is not too much influenced by consumer behaviors resulted from price elasticity.Key Words: Energy, Energy Efficiency, Energy Efficiency Policy, Consumer Behaviour, Rebound Effect, Electricity Demand, Time Series Analysis, ARDL.