Bursa Kent Müzesinde bulunan 19. ve 20. yüzyıl Bursa gelin kıyafetlerinin incelenmesi

Abstract

Türk giyim tarihinde kıyafetlere bakıldığında, toplumun gelenek ve göreneklerini, iklim özelliklerini, ekonomik yapısını ve inanç değerlerini yansıttığı anlaşılmaktadır. Bu da her toplumun kendine has giyim tarzının olduğunu ortaya koymakta ve giyimi ait olduğu topluma özgü kılmaktadır.İhtiyaçların farklılaşması giyim, kuşam ve süslenmede değişimi getirmiştir. Gelin kıyafetleri ve bu kıyafetlerde bulunan bütün kültürel unsurlar, yer ve bölge farklılıkları doğrultusunda, zamanla değişime uğramıştır. Gelinlik tarih boyunca farklı kültürde, yaşam biçimlerine ve zamanla moda akımlarına göre çeşitlilik göstermiş olsa da hiçbir zaman önemini kaybetmemiştir. Günümüze kadar ulaşmış olan geleneksel gelin kıyafetlerinin kültürel temellerinin tespiti bu bakımdan önem taşımaktadır.Araştırmada, Bursa Kent Müzesinde bulunan gelin kıyafetleri; kullanılan malzeme, kesim, dikim, renk ve süsleme teknikleri yönünden inceleyerek; gelin kıyafetlerinin özelliklerini gün yüzüne çıkarmak ve giyim tarihine ışık tutacak kaynak oluşturarak kültürel mirasımıza sahip çıkmak amaçlanmıştır.Araştırmanın birinci bölümünde; problem cümlesi, alt problemler, araştırmanın amacı, araştırmanın önemi ve literatür taramalarında konuyla ilgili araştırmalar, tanımlara, yer verilmiştir. İkinci bölümde ise; 19. ve 20. yy. gelin kıyafetleri , gelinliğin tanımı, tarihçesi, sınıflandırılması ve Bursa kadın giysileri hakkında bilgi verilmiştir. Bursa ilinin genel özelliklerine (coğrafi konum, tarihi konum, kültür ve sanat, yapılan el sanatları) yer verilmiştir. Üçüncü bölümde, araştırmanın yöntemine yer verilmiştir.Bulgular ve tablolar bölümünde, gelin kıyafetleri örneklerinin her özelliği için tablo oluşturulmuştur. Örnekler gözlem fişleri doğrultusunda kesim, dikim, süsleme, renk ve malzeme yönünden incelenerek bulgular elde edilmiştir. Gözlem fişlerinden elde edilen veriler tablolara aktarılmış ve tablolardan elde edilen bulgulara göre, her özelliğin değerlendirilmesi yapılarak, bulgular doğrultusunda sonuca ulaşılmaya çalışılmış, konuyla ilgili bazı öneriler sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Gelinlik, gelin kıyafetleri, gelenek, giyim kuşam, süslenmeTürk giyim tarihinde kıyafetlere bakıldığında, toplumun gelenek ve göreneklerini, iklim özelliklerini, ekonomik yapısını ve inanç değerlerini yansıttığı anlaşılmaktadır. Bu da her toplumun kendine has giyim tarzının olduğunu ortaya koymakta ve giyimi ait olduğu topluma özgü kılmaktadır.İhtiyaçların farklılaşması giyim, kuşam ve süslenmede değişimi getirmiştir. Gelin kıyafetleri ve bu kıyafetlerde bulunan bütün kültürel unsurlar, yer ve bölge farklılıkları doğrultusunda, zamanla değişime uğramıştır. Gelinlik tarih boyunca farklı kültürde, yaşam biçimlerine ve zamanla moda akımlarına göre çeşitlilik göstermiş olsa da hiçbir zaman önemini kaybetmemiştir. Günümüze kadar ulaşmış olan geleneksel gelin kıyafetlerinin kültürel temellerinin tespiti bu bakımdan önem taşımaktadır.Araştırmada, Bursa Kent Müzesinde bulunan gelin kıyafetleri; kullanılan malzeme, kesim, dikim, renk ve süsleme teknikleri yönünden inceleyerek; gelin kıyafetlerinin özelliklerini gün yüzüne çıkarmak ve giyim tarihine ışık tutacak kaynak oluşturarak kültürel mirasımıza sahip çıkmak amaçlanmıştır.Araştırmanın birinci bölümünde; problem cümlesi, alt problemler, araştırmanın amacı, araştırmanın önemi ve literatür taramalarında konuyla ilgili araştırmalar, tanımlara, yer verilmiştir. İkinci bölümde ise; 19. ve 20. yy. gelin kıyafetleri , gelinliğin tanımı, tarihçesi, sınıflandırılması ve Bursa kadın giysileri hakkında bilgi verilmiştir. Bursa ilinin genel özelliklerine (coğrafi konum, tarihi konum, kültür ve sanat, yapılan el sanatları) yer verilmiştir. Üçüncü bölümde, araştırmanın yöntemine yer verilmiştir.Bulgular ve tablolar bölümünde, gelin kıyafetleri örneklerinin her özelliği için tablo oluşturulmuştur. Örnekler gözlem fişleri doğrultusunda kesim, dikim, süsleme, renk ve malzeme yönünden incelenerek bulgular elde edilmiştir. Gözlem fişlerinden elde edilen veriler tablolara aktarılmış ve tablolardan elde edilen bulgulara göre, her özelliğin değerlendirilmesi yapılarak, bulgular doğrultusunda sonuca ulaşılmaya çalışılmış, konuyla ilgili bazı öneriler sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Gelinlik, gelin kıyafetleri, gelenek, giyim kuşam, süslenme

SUMMARYLooking into the clothes in Turkish history, it is observed that the cloths reflect the tradition and custom of the society and its climate features, economic structure and believe in the values of the society. And that makes clothing peculiar to the society that it belongs to and forms the clothing style of each society.Differentiation of needs has brought variation in clothing, finery and dressing. Bride costumes and all the cultural elements in these dresses, place and regional differences in the line, has undergone change over time. Wedding gown never lost its importance even though it has show a diversity in different culture, life styles and fashion trends. Determination of cultural foundations of bride dresses until today, they have reached is very important in this regard.In study, wedding dress in Bursa City Museum were examined in respect of their materials, cutting, sewing, color and decoration techniques; and it was aimed to reveal features of wedding dress to protect our cultural heritage by constituting a source that will light the way for history of clothing.Problem statement, sub problems, aim of the research, significance of the research, definitions and related to the subject in the literature scan in the preface section of the study take place the, in second part of study take place in the 19th and 20th century Bursa bride attires, the definition of wedding dress its history, classification and informations about women costumes of Bursa, general features of Bursa (geographic position, historical position, culture and tourism, handicrafts). In the third section of the study take place the method.Tables were created for every property of each bride attire. The findings were obtained in accordance with samples of the observation of the chips in the line of cutting, sewing, trimming, the color and the material terms of examining. The data what is obtained from observation labels were transferred to this table. Every property of each bride attire were evaluated with regard to the findings what are obtained from the table and the results were tried to be had in view of these findings.Key Words: Wedding dress, bride attire, tradition, clothing finery, dressing.Looking into the clothes in Turkish history, it is observed that the cloths reflect the tradition and custom of the society and its climate features, economic structure and believe in the values of the society. And that makes clothing peculiar to the society that it belongs to and forms the clothing style of each society.Differentiation of needs has brought variation in clothing, finery and dressing. Bride costumes and all the cultural elements in these dresses, place and regional differences in the line, has undergone change over time. Wedding gown never lost its importance even though it has show a diversity in different culture, life styles and fashion trends. Determination of cultural foundations of bride dresses until today, they have reached is very important in this regard.In study, wedding dress in Bursa City Museum were examined in respect of their materials, cutting, sewing, color and decoration techniques; and it was aimed to reveal features of wedding dress to protect our cultural heritage by constituting a source that will light the way for history of clothing.Problem statement, sub problems, aim of the research, significance of the research, definitions and related to the subject in the literature scan in the preface section of the study take place the, in second part of study take place in the 19th and 20th century Bursa bride attires, the definition of wedding dress its history, classification and informations about women costumes of Bursa, general features of Bursa (geographic position, historical position, culture and tourism, handicrafts). In the third section of the study take place the method.Tables were created for every property of each bride attire. The findings were obtained in accordance with samples of the observation of the chips in the line of cutting, sewing, trimming, the color and the material terms of examining. The data what is obtained from observation labels were transferred to this table. Every property of each bride attire were evaluated with regard to the findings what are obtained from the table and the results were tried to be had in view of these findings.Key Words: Wedding dress, bride attire, tradition, clothing finery, dressing.