Ta`bîrnâme-i Fârsî (Çeviri-inceleme)

Abstract

Bu çalışma, Yusuf b. Muhammed b. Ahmed tarafından kaleme alınan Farsça bir eser olan Ta`bîrnâme-i Sultânî (Ta`bîrnâme-i Fârsî) adlı eserin çeviri ve incelenmesinden oluşmaktadır. Ta`bîrnâme-i Fârsî, Kâmilü't-ta`bîr adlı eser başta olmak üzere muhtelif eserlerden istifade edilerek derlenmiştir. Bu derleme esnasında üstat ve büyüklerden duyulan ve nakledilenlere de yer verilmiştir. Rüyalar tâbir edilirken alfabetik sıra takip edilmemiştir. Rüyalar konularına göre tasnif edilerek bablar halinde tâbir edilmiştir. Elli beş babdan müteşekkil bu eserin başında Farsça olarak kaleme alınan on bir beyitlik naat yer almaktadır.XVI. yüzyılda yazılan Ta`bîr-nâme-i Fârsî isimli eser çalışılarak hem bu yüzyılda kullanılan Farsça hakkında bilgi sahibi olmak hem de bu yüzyılda yapılan rüya tâbirleri araştırılarak bu konuya değişik yaklaşımlarda bulunmak amaçlanmıştır. Aslı Farsça olan bu eserin Türkçeye tercüme edilmesiyle günümüz rüya tâbirleriyle mukayese etme imkânı da elde edilmektedir.Bu çalışma, Giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında, Eski çağlardan yakın tarihimize kadar olan süreç içerisindeki din ve kültürlerde, rüya ve rüya tâbirine bakış hakkında kısa bilgiler verilmiş, İslamiyet'te rüya ve rüya tâbirine değinilerek Batıdaki psikologların rüya hakkındaki düşüncelerine yer verilmiştir. Birinci bölümde nüsha tavsifi, üslup ve imla özellikleri açılarından eserin değerlendirmesi yapılmıştır. İkinci bölüm eserin Türkçe çevirisi ve tıpkı basımından oluşmaktadır. Son bölümde ise, eserde geçen ayetlerin, hadislerin, özel isimlerin ve rüya maddelerinin indeksi yer almaktadır.Çalışma sonucunda XVI. yüzyıl Farsçasının genel özellikleri ortaya çıkarılmış, bu yüzyılda rüya ve rüya tâbiri hakkında yazılan eserler konusunda bilgi verilmiş ve sonraki yüzyıllardaki eserlerle mukayese edebilme imkânı ortaya çıkmıştır.Anahtar Kelimeler: Yusuf b. Muhammed b. Ahmed, Ta`bîrnâme-i Fârsî, rüya, rüya tâbiri, Kâmilü't-ta`bîr.

This study consists of translation and investigation of Persian book titled Ta`bîrnâme-i Sultânî (Ta`bîrnâme-i Fârsî) written by Yusuf b. Muhammed b. Ahmed. Ta`bîrnâme-i Fârsî. It was compiled by using various books, notably Kâmilü?t-ta`bîr. During this compilation process, what was heard and retold from masters and notables were also included. An alphabetical order was not used in the interpretation of dreams. Dreams were classified on the basis of their topics and interpreted in sections. At the beginning of this book, which is composed of fifty-five sections, is an eleven-couplet eulogy written in Persian.The purpose in studying the book titled Ta`bîrnâme-i Fârsî written in the 16th century is to obtain information about Persian used in this century and using different approaches by investigating interpretations of dreams made in the century in question. By translating this book, whose original version is in Persian, into Turkish, there will be an opportunity to make a comparison with today?s interpretations of dreams.This study consists of an Introduction and three chapters. Brief information about dreams and interpretations of dreams is presented in the introduction covering the period from the prehistoric times to recent times; dreams and interpretations of dreams in Islam were mentioned and then views of psychologists in the West on dreams were given. In the first section, the book was evaluated in terms of description, style and spelling. The second section consists of the translation of the book into Turkish and a copy of the original. The last section includes an index for the verses from the Quran, hadith, proper names and dream items in alphabetical order.As a result of the study, general characteristics of 16th century Persian, were revealed, information was given about books on dreams and interpretations of dreams and thus it has become possible to make comparisons with books written in subsequent centuries.Key Words: Yusuf b. Muhammed b. Ahmed, Ta`bîrnâme-i Fârsî, dream, interpretation of dream, Kâmilü?t-ta`bîr.