Suriye`de kara kışa dönen Arap Baharı :Küresel ve bölgesel güçlerin yönetimindeki vekalet savaşı

Abstract

21'inci yüzyılın ikinci on yılı başında, Arap coğrafyasında cereyan eden Arap Baharı süreci, bölgenin politik düzenini yeniden inşa ederek, Ortadoğu üzerinde derin etkiler bırakmıştır. Suriye'de, 2011 yılında Arap baharının bir uzantısı olarak hükümet karşıtı protestolar, muhalif grupların isyanına dönüşmüş ve daha sonra hükümet ve toplumun bir çok kesimi arasında geniş ölçekli bir iç savaşla sonuçlanmıştır. Günümüze kadar devam eden iç savaş, 21'inci yüzyılın en ciddi siyasi krizi ve insanlık dramı haline gelmiştir. Ayrıca, daha önce kurulmuş olan IŞİD terör örgütü, Suriye'deki kazanımlarının bir sonucu olarak iç savaşı daha karmaşık bir hale getirmiştir. Küresel anlamda önem arz eden sivil savaşın gidişatı içerisinde; ABD, Rusya ve Çin başta olmak üzere küresel güçler, Türkiye ve İran gibi bölgesel güçler ile uluslararası örgütler savaşa müdahale etmek durumunda kalmışlar ve bu boyutuyla savaş, bir `vekalet savaşı` haline gelmiştir. Türkiye, mülteci sorunu ve bölgesel terör gibi sorunlardan ötürü Suriye iç savaşından en çok etkilenen ülkelerden biri olmuş; özellikle, iç savaş sürecinde toprak bütünlüğü bozulan Suriye'nin kuzeyindeki terör koridoru oluşumu Türkiye için bir ulusal güvenlik meselesi haline gelmiştir. Bütün olarak değerlendirildiğinde, Arap Baharının son uzantısı olan Suriye iç savaşı, dünya siyasi gündemindeki en önemli konulardan biri olmuştur ve savaşın gidişatı, ileride dünya siyaseti üzerinde büyük etkiler uyandıracaktır. Bu çalışma, analitik bir yaklaşımla, Suriye iç savaşının dünü, bugünü ve yarınına detaylı bir bakış sunmaktadır.

The Arab Spring process taking place in Arab territories at the beginning of the second decade of 21st century has had profound effects on the Middle East, reconstructing the political order of the region. In Syria, democratic anti-government protests in 2011 as an offshoot of the Arab spring turned into uprisings by the dissident groups later culminating in a full-scale civil war among the government and a variety of factions of the society. The civil war in process have become the most serious political crisis and human tragedy of 21st century. Besides, the terrorist organization of ISIL, which had been founded earlier, added to the complexity of the civil war as a result of its gains in Syria. In the trajectory of the civil war being of concern globally, world powers led by USA, Russia and China, regional powers led by Turkey and Iran and international organizations have been intervening in the war, which has rendered the war a `proxy war.` Due to issues such as refugee crisis and regional terror, Turkey has been the country to face most of the burden of spillover effects of the civil war in Syria; especially, the formation of terror corridor in northern Syria whose territorial intergrity has been disrupted during the civil has turned into a national security issue for Turkey. All in all, Syrian civil war as the latest offshoot of the Arab spring has been one of the most prominent issues on the agenda of world politics and the trajectory of the war will have serious effects on the world politics on the way ahead. This study provides a thorough insight into the past, present and future of the Syrian civil war through analytical approach.