Celi Divani hattında Elif zülfeleri ve Kef serenlerinin tarihi gelişi

Abstract

Türk hat sanatı geleneksel sanatlar içeresinde çok önemli bir sahiptir. İlahi bir amaçla ve estetik bir kaygıyla Osmanlı'da gelişme göstermiştir. Yazı sanatının Osmanlı'da ki en önemli çeşitlerinden biri olan Celî Dîvanî yazı en az 15. Yüzyıl'dan bu yana zengin kültür mirasımızın önemli bir parçasını oluşturur. Bu çalışmadaki amaç Celî Dîvanî yazının anatomik yapısı ve kompozisyon bilgisi ile ilgili bilgiler toplamını, tarihi gelişiminin bir parçasını vermek için araç gereçler, mürekkepler konular kullanıldığı yerler gibi özelliklerini, doğru ve sağlıklı araştırmalar neticesinde tespit etmek ve bilimsel bir dille yorumlamaktır. Celî Dîvanî için daha öncesinde kapsamlı bir çalışma yapılmadığı gözlemlenmiştir. Osmanlı Ferman ve beratlarının, paralarının detaylı incelemeleri yapılmamıştır. Bu amaç doğrultusunda İstanbul müzelerinde, Konya Koyunoğlu Müzesi'nde yapılan araştırmalar ve Osmanlı Fermanları ve Osmanlı son dönem iktisat durumunu anlatan bilimsel kitaplar ve hat sanatçılarının eserlerinin tanıtılması için hazırlanmış kitaplar incelenerek genel bir çerçeve çizmek kastıyla çaba sarf edilmiştir. Bunun için fermanlar, beratlar, paralar, tahvil ve senetleri ve levhaların verileri ışığında Celî Dîvanî yazının iki tali unsuru incelenmiştir. Sonuç ve değerlendirme bölümüyle ulaşılan bilgiler analiz edilip kaydedilmiştir.Anahtar Kelimeler: Celî Dîvanî, Ferman ve Berat, Elif Zülfesi, Kef Sereni.

Turkish Hat Art (Calligraphy) is a very important possession within the traditional arts. He developed in the Ottoman Empire with a divine purpose and an aesthetic concern. Jalî Dîwânî, one of the most important varieties of writing in the Ottoman Empire, has been an important part of our rich cultural heritage since at least the 15th century. The aim of this study is to determine the sum of the information about the anatomical structure and composition information of Jalî Dîwânî writing and the properties such as the tools and the places where the articles are used in order to give a part of the historical development, It has been observed that there was no comprehensive study for Jalî Dîwânî earlier. Detailed examinations of the Ottoman Fermans and their Berats (diplomas) were not done. For this purpose, efforts have been made to draw a general framework by examining the researches carried out in the museums of Istanbul, Konya Koyunoglu Museum and the books prepared for the introduction of the Ottoman Fermans and scientific books describing the Ottoman last economics and the works of calligraphers. For this, two secondary elements of Jalî Dîwânî writing were examined in the light of the Fermans, Berats, moneys, bonds and bills and plates. The information obtained by the result and evaluation section was analyzed and recorded.Key Words: Jalî Dîwânî, Fermans and Berats (Diplomas), Lovelocks of Elif Letter, Serens of Kef Letter.