Okul çağı çocuklarına verilen beslenme eğitimi programının beslenme alışkanlıkları, besin tüketim sıklıkları ve beslenme bilgisi üzerine etkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışma okul çağı çocuklarına verilen beslenme eğitiminin; beslenme alışkanlıklarını, besin tüketim sıklıkları ve beslenme bilgisi üzerine etkisini belirlemek amacıyla planlanıp yürütülmüştür. Araştırma evrenini Konya ili Karatay ilçesi Kızören Ortaokullarına devam eden 199 öğrenci oluşturmuştur. Çalışmanın örneklemini ise Kızören Ortaokulları 5. Sınıf öğrencilerinden 23'ü deney, 23'ü kontrol grubu olmak üzere 46 öğrenci oluşturmuştur. Bu araştırma yarı deneysel, kontrol gruplu ön test- son test deneme modeli ile yapılmıştır. Araştırma verileri araştırmacının kendi tarafından toplanmıştır ve araştırmada kullanılan anket okul çağı çocuğunun beslenme alışkanlıkları anketi ve okul çağı çocuğunun beslenme bilgisi anketi bölümlerinden oluşmaktadır. Katılımcıların kişisel ve aileleri ile ilgili bilgiler, öğrencilerin beslenme alışkanlık, tutum ve davranışları, besin tüketim sıklıkları, öğrencilerin beslenme bilgi düzeyleri ile ilgili sorular yer almaktadır. Beslenme eğitiminin okul çağı çocukların besin tüketim sıklıkları ve beslenme bilgisi üzerine etkisinin değerlendirilmesi için 5. Sınıf öğrencilerine ön test uygulanmış sonrasında haftada iki saat toplamda 8 hafta olacak şekilde 16 saatlik eğitim verilmiştir. Eğitimden iki ay sonra son test uygulanarak öğrencilerin beslenme alışkanlıkları, besin tüketim sıklıkları ve beslenme bilgisi üzerine etkisi değerlendirilmiştir. Öğrencilerin yaşları 10 ve 11 yıl olup ortalama 10.26 ± 0.45 yıl' dır. Katılımcıların beslenme eğitimi almayı isteme durumları ön testte % 78.3 iken son testte bu oran % 91.3 ' e yükselmiştir. Öğrencilerin günlük tükettikleri öğün sayılarına bakıldığında üç öğün tüketimi ön testte % 47.8 iken son testte % 78.3' e yükselmiştir.. Katılımcıların hergün spor yapma durumları % 8.7' den % 30.4'e yükselmiştir. Yapılan analiz sonuçlarına göre kontrol ve deney grubunun beslenme bilgi düzeylerinde ön testte farklılık yokken, son testte istatistiksel olarak anlamlı bir farklılaşma olduğu görülmüştür (U=114.50; p< 0.05). Beslenme konusuyla ilgili bilgiler küçük yaşlardan itibaren uygun yöntem, teknik ve materyallerle desteklenerek verilmelidir. Formal eğitim içerisinde okullarda sarmal eğitim yaklaşımı ile her yaş grubunda bilişsel ve sosyal gelişimi göz önünde bulundurularak sağlıklı beslenme ders olarak okutulması önerilmektedir.

The present study was planned and conducted in order to determine the effect of nutritional education given to school-age children on nutritional habits, food consumption frequencies and nutritional knowledge. The research sample consisted of 199 students attending Kızören Secondary Schools in Karatay, Konya. The study was conducted with 46 students from 5th grade students of Kızören Secondary School, 23 of them were in the experimental group and 23 of them were in the control group. For the present study quasi-experimental and control group pre-test-post-test design models were employed. Data was collected by the researcher and data collection instruments were the school-age children's dietary habits and the school-age children's nutritional knowledge scales. The school-age children's dietary habits scale consisted of questions measuring demographic information, food consumption frequencies, nutritional habits; the school-age children's nutritional knowledge scale involved 34 questions measuring knowledge of the students. In order to evaluate the effect of nutritional education on the food consumption frequencies and nutritional knowledge of school-age children, a pre-test was applied to the 5th grade students and then 16 hours of training was given, being two hours per week, 8 weeks in total. After two months of training, the effect on nutritional habits, food consumption frequencies and nutritional knowledge of the students were evaluated by applying post-test. The age of the students was between 10 and 11, with the mean age of 10.26 ± 0.45 years. While the participants' desire to receive nutritional education was 78.3 % in the pre-test, this rate increased to 91.3 % in the post-test. When the number of meals consumed by the students is taken into consideration, the rate of consumption of three meals was 47.8 % in the pre-test and increased to 78.3% in the post-test. Participants' daily sports activities increased from 8.7 % to 30.4 %. According to the results of the analysis, although there was no difference at the pre-test level for both control and experimental groups' nutritional knowledge levels, there was a statistically significant difference in the post-test (U=114.50; p< 0.05). Nutritional education should be provided from the early ages with appropriate methods, techniques, and materials. It is recommended that healthy nutrition should be taught as a lesson by considering cognitive and social development in all age groups with spiral education approach in formal education.