Türkiye ve Çin Halk Cumhuriyeti ilişkilerinde Uygur sorunu

Abstract

Son yıllarda önde gelen iki bölgesel güç olan Çin ve Türkiye arasındaki ilişkiler günümüzde yeni bir önem kazanmaya başlamıştır. Bunun sebebi; iki devlet arasındaki işbirliğinin, stratejik ve ekonomik avantajlarından kaynaklanan ve giderek artan pratik önemidir. Türkiye, Çin Halk Cumhuriyeti'ni 1971 yılında tanımasına rağmen iki devlet arasındaki aktif etkileşim ancak 2009 yılında, Sincan bölgesinde yaşanan çatışmalardan sonra Türkiye Cumhuriyeti ve Çin Halk Cumhuriyeti arasında meydana gelen gerginlikle başlamıştır. Bundan dolayı `Uygur Sorunu`nun iki devlet arasındaki ilişkiler üzerinde var olan etkisi, dikkat çeken ve araştırma önemi kazanan bir konu olarak bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Bu etkiyi incelemek ve Türkiye Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti arasındaki ilişkileri geliştirme yollarını sunmak amacıyla Çin Halk Cumhuriyeti'nin milli azınlıklara yönelik politikası; Uygurların ayrılıkçılık / bağımsızlık hareketlerinin nedenleri ve yapısal temeli; Türkiye ile Çin işbirliğinin temel alanları, ana sorunları ve başarıları ele alınmıştır. Araştırma sırasında ana vurgu, iki devletin karşılıklı etkileşiminde ve ortaklığın perspektifinde Sincan sorununun rolüne yapılmıştır.

Over the last years, the issue of relations between two regional leading countries China and Turkey have increased because of their practical importance determined by strategic and economic advantages of their partnership. Turkey has officially recognized the People's Republic of China in 1971, but active cooperation process between two countries began only in 2009, after sawn Xinjiang conflict which caused confrontation between RT and PRC. Thus, it looks relevant to determine the role of the `Uygur problem` in the relations between China and Turkey which forms the goal of this study. In order to achieve the study's main goal and to find methods which can be able to provide the positive dynamics of the development of these relations were examined the PRC policy related to national minorities, the motives of the Uyghur movements, and the organizational base of their separatism / liberationism, also were analyzed the various spheres of cooperation between China and Turkey and to pointed out the main problems and successes in its development. In this process, the Xinjiang problem should be considered as an influential factor in bilateral relations and describing the further prospects for cooperation between the two regional powers.