15 temmuz darbe girişiminin Türk yazılı basınındaki söylemi

Abstract

Kitle iletişimi noktasında önemli işlevlere sahip olan medya, kriz zamanları olarak adlandırılan çeşitli dönemlerde yaptığı yayınlarla halkın bilgilenmesi, yaşanan olaylardan haberdar olması açısından önemli bir görevi üstlenmektedir. Fakat gazetelerin olayları sunuş biçimleri bu dönemlerde çeşitli nedenlere göre farklılık göstermektedir. Bu dönemlerden biri olan ve 15 Temmuz 2016 tarihinde Türkiye'de yaşanan darbe girişimini kapsayan bu çalışmada, örneklem olarak seçilen gazetelerin birinci sayfalarında yayınlanan darbe girişimi haberlerinin söylemi incelenmektedir. Araştırmada temel sorunsalı, 15 Temmuz darbe girişimi olayı, gazete haberlerinde nasıl bir söylemle oluşturulmuştur? sorusu oluşturmaktadır. Sahiplik yapıları ve ideolojileri farklılık gösteren Cumhuriyet, Birgün, Hürriyet, Sabah ve Yeni Şafak gazetelerinde yayınlanan 15 Temmuz darbe girişimi haberlerinde, derinlere gizlenerek kapalı tutulan anlamsal yapıyı irdeleyebilmek için yöntem olarak van Dijk'in, makro ve mikro yapıdan oluşan eleştirel söylem çözümlemesi tercih edilmiştir. Çalışma, ideolojik farklılıkların, sahiplik yapılarının ve iktidarla olan ilişkilerin, üretilen metinlere nasıl etki ettiğini ve kurgulanmış gerçeklik tasarımlarının ne şekilde sunulduğunu ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. 15 Temmuz darbe girişimi haberlerinin çözümlemesinde, düşünce yelpazesinin ayrı noktalarında konumlanan gazetelerin darbe girişimine karşı millet iradesini savunan bir yayın politikası benimsedikleri görülmüştür. Ancak darbe girişiminin ardından yaşanan gelişmelerde, gazetelerin olayı yorumlamasında ve ideolojik tavır bağlamında sık sık belirgin çizgilerle farklılaştıkları anlaşılmaktadır.

The media, which has important functions at the point of mass communication, has an important task in terms of informing the public and being aware of the events experienced through its publications in various periods called times of crisis. However, the way newspapers present events differs according to various reasons during these periods. This study which covers the bloody coup attempt on July 15, 2016 in Turkey examines the discourse of coup attempt news published on the first pages of the newspapers chosen as a sampling. The research seeks to answer the following main research question: `Which discursive ground was used in newspapers while reporting the July 15 Coup Attempt?` Van Dijk's critical discourse analysis (CDA) which constitutes macrostructures and microstructures was used to examine lexical structure hidden during the news reports of July 15 Coup Attempt published in Cumhuriyet, Birgun, Hurriyet, Sabah and Yeni Safak newspapers which differ from each other regarding ownership and ideologies. The study aims at revealing in what ways different ideologies, ownership, and relationship with the ruling party have an effect on the written news reports and the fictional truth was designed and presented.In the analysis of the news of the July 15 coup attempt, newspapers positioned at separate points of the spectrum adopted a publishing policy advocating the will of the nation against the coup attempt. However, in the developments following the coup attempt, it is understood that newspapers often differed in their interpretation of the event and in the context of ideological attitude.