Otellerde bulunan engelsiz odaların tasarımının bedensel engellilerin kullanılabilirliği açısından incelenmesi: Konya örneği

Abstract

Son yapılan araştırmalara göre günümüzde Dünya nüfusunun yaklaşık olarak %15'i Türkiye nüfusunun ise %12'sini engelli kişiler oluşturmaktadır. Engelliler normal bir bireyin kişisel veya sosyal yaşantısında kendi kendisine yapması gereken işleri fiziksel, duyusal veya zihinsel yetilerindeki doğuştan veya sonradan olma herhangi bir eksiklik nedeni ile yapamayan kişilerdir. Ayrıca her insanın sağlıklı olsa bile yaşamı boyunca farklı fiziksel özellikler veya farklı yetiler gösterdiği dönemler vardır ki bu dönemler; çocukluk, ergenlik, yetişkinlik, hamilelik, yaşlılık dönemleridir. Yaşlı bir kişinin normal bir insan gibi hareket edememesi, hamile bir kadının fiziksel değişiminden dolayı hareketlerinin kısıtlanması gibi durumlar kişilerin yaşamının bir bölümünde de olsa engeli olan bir kullanıcı profili oluşturmaktadır. Bu sebeplerden dolayı son yıllarda evrensel tasarım kavramı ortaya çıkmıştır. Engeli olan bireylerin diğer tüm bireylerle eşit hak ve özgürlüklerden yararlanabilmeleri için evrensel tasarım yaklaşımı oldukça önemli bir yere sahiptir. Kişi hak ve özgürlüklerinden biri olan seyahat etme ve konaklama hakkından tüm insanların özgürce faydalanmaları gerekmektedir. İnsanlar seyahat ederken veya turizm amacı ile gittikleri çevrelerde konaklama ihtiyacını kolayca ve özgürce giderebilmeleri için konaklama tesislerinde veya otellerde engelsiz odaların bulunması gerekmektedir. Bu çalışmada konaklama tesislerinde bulunan engelsiz odaların tasarımının bedensel engelliler açısından kullanılabilirliği araştırılmıştır. Konya İlinde yapılan bu çalışmada araştırmanın evrenini Konya İl merkezinde bulunan 52 adet otel oluşturmuştur. Bu otellerden 5 tanesi beş yıldızlı, 10 tanesi dört yıldızlı, 13 tanesi üç yıldızlı iken geri kalan 24 tanesi ise butik otel ve kişi kapasitesi daha az olan otellerdir. Bu 52 adet otelin içerisinde beş yıldızlıların tamamında, dört yıldızlıların 5 tanesinde ve 3 yıldızlıların birisinde olmak üzere toplamda 11 adet otelde engelsiz oda vardır. Çalışmanın örneklemini ise bu otellerden 8 tanesi oluşturmuştur. Bu çalışma ile otellerdeki engelsiz odalar bedensel engelli bireylerin kullanabilme durumu açısından incelenmiştir. Araştırmada otellerde bulunan engelsiz odaların bedensel engelli kullanıcılar tarafından kullanılabilirliğinin bugünkü durumunun belirlenmesi amacıyla tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın verilerine alan çalışması sırasında yapılan gözlemler, çekilen fotoğraflar ve çizilen plan şemaları sonucunda ulaşılmıştır. Yapılan inceleme ve gözlemler ile birlikte araştırılan otellerde, engelsiz odaların tasarımında, bedensel engellilerin kullanılabilirliği açısından mekan içerisindeki geçiş mesafelerinde, mekan içerisinde kullanılan tefriş elemanlarında, mekanın planlamasında ve kullanılan malzemede eksiklikler olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca araştırma sonucunda elde edilen veriler ışığında engelsiz oda tasarımı modeli oluşturulmuştur.

Turkey's population is approximately 15% of the world's population today, according to recent research constitutes 12% of people with disabilities. Persons with disabilities are those who cannot do the work that a normal individual needs to do on their own in their personal or social life due to any inherent or subsequent lack of physical, sensory or mental abilities. In addition, there are periods in which every person exhibits different physical characteristics or different abilities throughout his life, even if he is healthy. are periods of childhood, adolescence, adulthood, pregnancy, old age. The situation of an elderly person not being able to move like a normal person, and the restriction of their movements due to the physical change of a pregnant woman, creates a user profile with a disability even in some part of the people's life. For these reasons, the concept of universal design has emerged in recent years. The universal design approach has an important place in order for individuals with disabilities to enjoy equal rights and freedoms with all other individuals. All people should enjoy their right to travel and accommodation, which is one of their personal rights and freedoms. In order to meet the needs of accommodation easily and freely while people are traveling or for the purpose of tourism, there should be barrier-free rooms in accommodation facilities or hotels. In this study, the usability of the design of non-handicapped rooms in accommodation facilities in terms of physically disabled people was investigated. In this study conducted in Konya Province, 52 hotels located in the city center of Konya constituted the research universe. Of these hotels, 5 are five-star, 10 are four-star, 13 are three-star, while the remaining 24 are boutique hotels and hotels with less person capacity. Among these 52 hotels, there are 11 barrier-free rooms in all of the five stars, 5 of the four stars and one of the 3 stars. The sample of the study consisted of 8 of these hotels. With this study, the barrier-free rooms in the hotels were examined in terms of the availability of individuals with physical disabilities. In the research, the screening model was used to determine the current state of the availability of the barrier-free rooms in the hotels by physically disabled users. The data of the research were obtained as a result of the observations made during the field study, the photographs taken and the plan diagrams drawn. It has been concluded that there are deficiencies in the design of the rooms without obstacles, the transition distances within the space, the furnishing elements used in the space, the planning of the space and the materials used in the hotels, which are investigated with the examinations and observations. In addition, in the light of the data obtained as a result of the research, an unimpeded room design model was created.