Sepsis ve septik şoklu hastalarda Tau protein ve beyin hasarı arasındaki ilişki

Abstract

Sepsis ilişkili ensefalopati (SİE) direkt olarak santral sinir sistemini etkileyen infeksiyonların klinik veya laboratuvar kanıtı olmaksızın, vücudun diğer bölgelerinden kaynaklanan infeksiyona sistemik cevabın neden olduğu, diffüz serebral disfonksiyon olarak tanımlanır. SİE yoğun bakım ünitesinde en yaygın metabolik ensefalopatidir ve hala çoğunlukla Glasgow koma skalası (GKS) ile değerlendirilmektedir. GKS, serebral disfonksiyonu değerlendirmede yaygın olarak kullanıldığı halde, çoğu septik hastalar nörolojik kötüleşme olmadan önce sedatize edilip mekanik ventilatöre alındığından sıklıkla güvenilir değildir. Ayrıca sedatize olmayan septik hastalarda bu skala asidoz, ateş veya hiperkapni ile kötüleşebilir ve kötü skorlar daima fatal sonuçlar ile ilişkili olmayabilir. Elektroensefalografi (EEG), bilgisayarlı tomografi (BT) veya magnetic resonance imaging (MRI) gibi görüntüleme yöntemleri beyin disfonksiyonunu değerlendirebilir, fakat sedatize hastalarda günlük tekrarlanımları zordur. Ayrıca nörolojik bulguları değişmeden kalan hastalarda çoğunlukla uygulanamaz, hatta uygulanımları zararlıdır. Kontrast ürünlerinin sık enjeksiyonları renal fonksiyonları kötüleştirebilir. Bunun yanında tüm hastalar için radyolojik departmana güvenli transport her zaman mümkün olmayabilir.SİE değerlendirilmesinde kolay ulaşılabilir, etkin ve kullanışlı biyokimyasal belirteçler oldukça yararlı olabilir. Güncel literatür serum Tau protein, nöron spesifik enolaz (NSE) ve S100B gibi biyokimyasal parametrelerin nöronal hasarın tespitinde kullanılabileceğini göstermektedir. Bununla birlikte güncel bir biyokimyasal belirteç olan serum Tau protein, aksona lokalize mikrotubul ilişkili yapısal bir proteindir ve sepsis/SİE hastalarında klinik rolü henüz bilinmemektedir.Bu çalışmada prospektif olarak 01.02.2009-30.07.2009 tarihleri arasında Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı ve Enfeksiyon Hastalıkları servislerinde sepsis ve septik şok tanısı alan hastalar kayıt altına alındı. Başvurudan sonraki ilk 24 saat içinde ve sonraki üç gün boyunca ölçülen Tau seviyeleri ile sepsise bağlı ensefalopati gelişimi, klinik seyri, mortalite ve morbidite arasındaki ilişki değerlendirildi.Çalışmamızda 98 hasta kayıt altına alındı. 28 hasta hariç tutma kriterlerini karşıladığı için çalışmadan çıkarıldı. Çalışmamızda değerlendirilmeye alınan 70 hastanın %50'si birinci gün saptanan GKS'na göre SİE olarak değerlendirildi. Hastaların %2.9'da ise takip edilen günlerde GKS'na göre SİE gelişti.SİE gelişen hastalarda serum Tau seviyeleri, SİE gelişmeyen hastalardan yüksek saptanmasına rağmen bu fark istatistiksel olarak anlamlı değildi (karşılaştırılan tüm ölçümler için p>0.05). SİE gelişimi ile serum Tau protein seviyeleri arasındaki korelasyon değerlendirildiğinde anlamlı bir ilişki saptanmadı (tüm karşılaştırmalar için p>0.05). SİE hastalarımızda ortalama SOFA skoru 7.5 ± 2.3; SİE olmayan hastalarımızda ise ortalama SOFA skoru 3.8 ± 2.8 saptandı ve bu fark istatiksel olarak anlamlıydı (p< 0.0001). Çalışmaya dahil edilen hastaların 36'sı (%51.4) hayatını kaybetti. Ölen hastaların 33'ü (%91.7) SİE hastaları iken; 3 tanesi (%8.3) SİE olmayan hastalardandı ve bu fark istatiksel olarak anlamlı bulundu (p<0.0001). Serum Tau seviyeleri ile mortalite ve SOFA skoru arasında da anlamlı bir ilişki bulunmadı (p>0.05).Bu çalışma ile SİE hastalarının değerlendirmesinde serum Tau seviyesinin beyin hasarı ve ensefalopati gelişimini yansıtmadığı, SİE tanısında GKS'na ek yardımcı bir tetkik olarak kullanılamayacağı, SİE hastalarında mortalite ve morbidite ile ilişkisinin olmadığı ve SOFA skoru ile ilişkisinin olmadığı tespit edildi.Anahtar Sözcükler: Sepsis, SİE, Tau, beyin hasarı

Sepsis related encephalopathy (SRE) is defined as a diffuse cerebral dysfunction causing systemic response to infection stemming from other regions of the body with no clinical or laboratory evidence of infections directly affecting the central nervous system. SRE is the most widespread metabolic encephalopathy in the intensive care unit and is still generally evaluated using the Glasgow coma scale (GCS). Although the GCS is widely used in the analysis of cerebral dysfunction, it is often not reliable since the majority of septic patients are sedated and taken to a mechanical ventilator before neurological worsening. In addition, scores in non-sedated patients can worsen with acidosis, fever or hypercapnia and poor scores may not always be correlated with fatal outcomes. Brain dysfunction can be evaluated through such imaging techniques as electroencephalography (EEG), computerized tomography (BT) and magnetic resonance imaging (MRI), but daily repetitions in sedated patients are difficult. In addition, they cannot usually be performed on patients whose neurological findings remain unchanged, and such procedures can even be harmful. The frequent injection of contrast products can damage renal functions. In addition, reliable transportation to the radiology department may not always be possible.The easily accessible, effective and practical biochemical markers in SRE analysis may be very useful. The current literature shows that biochemical parameters such as serum Tau protein, neuron specific enolase (NSE) and S100B can be used in the identification of neuronal damage.In addition, Tau protein, a current biochemical marker, is a structural protein linked to the microtubule localized to the axon and its clinical role in sepsis/SRE patients is as yet unknown. This study was intended to determine whether serum Tau protein levels reflect the development of brain damage and encephalopathy in the evaluation of SRE patients, whether they can be used as an additional test to GCS in the diagnosis of SRE and the correlation with mortality and morbidity in SRE patients and with SOFA score.Patients diagnosed with sepsis and septic shock at the Karadeniz Technical University Medical Faculty Emergency Department and Infectious Diseases Department between 01.02.2009 and 30.07.2009 were recorded in this prospective study. The correlation between Tau levels, measured in the first 24 h after application and over the subsequent 3 days, and the development of sepsis-related encephalopathy, clinical course and mortality and morbidity was evaluated.Ninety-eight patients were registered in the study. Twenty-eight patients meeting the exclusion criteria were excluded. Fifty percent of the 70 patients included for analysis in the study were regarded as SRE in the light of GCS determined on the first day; SRE on the basis of GCS developed subsequently in 2.9% of patients.Although serum Tau levels were higher in patients developing SRE compared to those without SRE, the difference was not statistically significant (p>0.05 for all measurements compared). No significant correlation was determined between SRE development and Tau protein levels (p>0.05 for all comparisons). Mean SOFA score in our SRE patients was 7.5 ± 2.3 compared to 3.8 ± 2.8 in non-SRE patients, and this difference was statistically significant (p<0.0001). Thirty-six (51.4%) of the patients enrolled died, 33 (91.7%) of whom were SRE patients and 3 (8.3%) not. This difference was again statistically significant (p<0.0001). No significant correlation was determined between serum Tau levels and mortality and SOFA score (p>0.05).This study established that serum Tau level does not reflect the development of brain damage and encephalopathy, that is cannot be used as an additional test to GCS in the diagnosis of SRE, and that there is no correlation with mortality and morbidity in SRE patients and no correlation with SOFA score.Key words: Sepsis, SRE, Tau, brain damage