Selektif serotonin re-uptake inhibütörü ilaçlardan sertralin ve fluoksetinin izole sıçan ileumundaki spontan aktivite ve kolinerjik yanıtlar üzerine etkileri

Abstract

39 7. ÖZET SSRİ'ler esas etkilerini SSS'de serotonerjik nöronlarda serotonin geri alınımını inhibe ederek göstermelerine rağmen, özellikle düz kaslı yapılarda olmak üzere periferik etkileri de vardır. Bu amaçla klinikte yaygın olarak kullanılan iki SSRİ olan fluoksetin ve sertralin seçilerek, sıçan ileumunda uygun farmakolojik yöntemlerle hazırlanan doku örnekleri üzerindeki etkinlikleri araştırılmıştır. Oluşturulan üç çalışma grubunda; ileumun spontan hareketleri üzerine fluoksetin ve sertralin etkileri, AK'nin ileumda oluşturduğu etkiler üzerine fluoksetin ve sertralinin etkileri, ileumda EAS ile meydana gelen değişiklikler üzerine fluoksetin ve sertralinin etkileri araştırılmıştır. Yapılan çalışma değerlendirildiğinde fluoksetin ve sertralinin konsantrasyona bağımlı olarak ileumun spontan aktivitesi üzerine farklı etkiler (potansiyalizasyon ve inhibisyon) oluşturduğu gözlendi. Bu bize SSRİ'lerin farklı konsantrasyonlarda farklı reseptör tiplerini (5-HT3, 5-HT4) uyarmış olabileceğini düşündürdü. İnhibisyonun konsantrasyona bağımlı olarak artması, tüm bu etkilere ek olarak Ca2+ kanal blokajı etkinliklerinin de belli bir eşik değerden sonra ortaya çıkmış olabileceğini düşündürmektedir. Fluoksetin ve sertralin AK ve EAS ile oluşturulan kasılmalar üzerine kullanıldıkları tüm konsantrasyonlarda inhibisyon yaptı. Bunun sebebi olarak fluoksetin ve sertralinin kendi reseptörleri üzerinden AK salınımını engellemeleri ya da postsinaptik membrandaki muskarinik reseptörlerin AK' e duyarlılığının azalmış olması olabilir. Yaptığımız tüm deneyler değerlendirildiğinde, ileumda serotonerjik ve kolinerjik sistemlerin birbirleriyle etkileşim içinde olduğunu gördük. Çalışmamızın ileride bu konuda yapılacak olan çalışmalara yol gösterici olabileceğini düşünmekteyiz. Anahatar kelimeler: Sertralin, fluoksetin, ileum, asetilkolin, 5-HT reseptörleri.

40 8. SUMMARY SSRI's can block serotonin reuptake in serotonergic nerve endings and increase serotonergic activity.Altough these drugs show their main effects on central nervous system (CNS), they have peripheral effects especially on smooth muscles,too. In our study the effects of widely used SSRI's, fluoxetine and sertralin, on rat ileum were investigated by means of proper pharmacological methods. In 3 groups of the study; the effects of fluoxetine and sertralin on the spontaneous activity of ileum, the effect of acetylcholine (Ach) on ileum in the absence and presence of fluoxetine and sertralin, the effect of electrical field stimulation (EFS) on ileum in the absence and presence of fluoxetine and sertralin were investigated. Fluoxetine and sertralin caused different effects (potentiahzationjnhibition) on the spontaneous activity of ileum, depending on their concentrations. These effects may be explained by activation of different receptor types (5-HT3, 5-HT4) at different fluoxetine and sertralin concentrations. The inhibition at high concentrations of fluoxetine and sertralin may be explained by their Ca2+ channels blocking activity. The contractions caused by Ach and EFS were inhibited by all concentrations of fluoxetine and sertralin. This inhibition may be due to an inhibition of Ach release via serotonergic receptors (5- HT3, 5-HT4) or a decrease in sensitivity of muscarinic receptors to Ach. Our study indicated an interaction between serotonergic and cholinergic systems on rat ileum. Key words: Sertraline, fluoxetine,ileum, acetylcholine, 5-HT receptors.