Eğitim deneticilerinin örgütsel vatandaşlık davranışlarının mesleki tükenmişlik ve bazı değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı eğitim deneticilerinin örgütsel vatandaşlık davranışları ile mesleki tükenmişlik düzeyi arasında ilişki olup olmadığını belirlemeye dönüktür.Tarama niteliğindeki bu araştırma 2009-2010 öğretim yılında İstanbul İli'nde görev yapan 338 eğitim deneticisinin tamamına uygulanan anketlerden elde edilen veriler ışığında elde edilen bulguları göstermektedir.Çalışma verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metotları (frekans, yüzde, ortalama, standart sapma) kullanılmıştır. Hipotez testlerinin analizinde bağımsız örnek t-testi, anova testi, non parametrik Mann Whitney U testi, korelasyon analizleri kullanılmıştır.Araştırmanın bulguları şunlardır:1. Eğitim deneticilerinin örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeği alt boyutları olan yardımseverlik, yurttaşlık, kişisel gelişim, centilmenlik, iç tutarlılık ve örgüte sadakat duyma açısından cinsiyet, eğitim durumu, mesleki kıdem ve yaş değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermediği anlaşılmıştır.2. Eğitim deneticilerinin mesleki tükenmişlik düzeyi cinsiyete göre duyarsızlaşma ve kişisel başarısızlık alt boyutlarında farklılaşmamakta; fakat mesleki tükenmişlik envanterinin duygusal tükenmişlik alt boyutunda farklılaşmaktadır.3. Eğitim deneticilerinin mesleki tükenmişlik düzeyi eğitim durumu, mesleki kıdem ve yaş değişkenlerine göre mesleki tükenmişlik envanterinin duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarısızlık alt boyutlarında farklılaşmamaktadır.4. Eğitim deneticilerinin mesleki tükenmişlik düzeyi yaş değişkenine göre kişisel başarısızlık alt boyutunda farklılaşmaktadır.5. Eğitim deneticilerinin örgütsel vatandaşlık ölçeği centilmenlik alt boyutu ile yardımseverlik, yurttaşlık ve kişisel gelişim alt boyutları arasında anlamlı bir ilişki bulunmadığı, örgütsel vatandaşlık ölçeğinin diğer alt boyutlarının birbirleri arasındaki ilişkinin pozitif yönde olduğu anlaşılmıştır.6. Eğitim deneticilerinin mesleki tükenmişlik ölçeği duygusal tükenme alt boyutu ile örgütsel vatandaşlık davranışı yardımseverlik, centilmenlik ve iç tutarlılık alt boyutları arasında anlamlı bir ilişki bulunmadığı; yurttaşlık, kişisel gelişim ve örgüte sadakat duyma alt boyutları arasında ise negatif yönlü bir ilişkinin bulunduğu ortaya çıkmıştır.7. Eğitim deneticilerinin mesleki tükenmişlik ölçeği duyarsızlaşma alt boyutu ile örgütsel vatandaşlık davranışı yardımseverlik, yurttaşlık, centilmenlik ve örgüte sadakat duyma alt boyutları arasında anlamlı bir ilişki bulunmadığı; kişisel gelişim ve iç tutarlılık alt boyutları arasında ise negatif yönlü bir ilişkinin bulunduğu ortaya çıkmıştır.8. Eğitim deneticilerinin mesleki tükenmişlik ölçeği kişisel başarısızlık duygusu alt boyutu ile örgütsel vatandaşlık davranışı alt boyutları arasında anlamlı bir ilişki bulunmadığı anlaşılmıştır.9. Eğitim deneticilerinin mesleki tükenmişlik ölçeği alt boyutları arasında pozitif yönlü bir ilişkinin bulunduğu ortaya çıkmıştır.Anahtar Kelimeler: Örgütsel vatandaşlık davranışı, mesleki tükenmişlik.

The aim of this research is to determine if there is a correlation between organizational citizenship behaviors of educational supervisors and their professional burn-out levels.The research is in survey model. The data for the research have been collected from 334 supervisors working in İstanbul in 2009-2010 academic years.For the analysis of the data such techniques as correlation, percentage, arithmetic mean, standard deviation, t-test, ANOVA and frequency have been used.Findings of the research are as follows:1.Organizational citizenship behaviors of educational supervisors do not vary by gender, educational background, job seniority and age in altruism, citizenship, personal development; chivalry, internal consistency and organizational loyalty subscales.2. Professional burn-out levels of the supervisors do not vary by gender in desensitization and personal fiascos subscales, but vary in emotional burn-out subscale of the professional burn-out inventory.3. Professional burn-out levels of the supervisors do not vary by educational background, job seniority and age in emotional burn-out, desensitization and personal fiasco subscales of the professional burn-out inventory.4.Professional burn-out levels of the supervisors vary by age in personal fiasco subscale.5.There is no correlation between chivalry, altruism, citizenship and personal development subscales, but there are positive correlations between other subscales of the organizational citizenship questionnaire.6.There is no correlation between emotional burn-out subscale of the professional burn-out inventory and altruism, chivalry and internal consistency subscales, but there is a negative correlation between citizenship, personal development and organizational loyalty subscales of the organizational citizenship questionnaire.7.There is no correlation between desensitization subscale of the professional burn-out inventory and altruism, chivalry organizational loyalty subscales, but there are negative correlations between personal development and internal consistency subscales of the organizational citizenship questionnaire.8.There is no correlation between personal fiasco subscale of the professional burn-out inventory and all the subscales of the organizational citizenship questionnaire.9.There are positive correlations between subscales of the professional burn-out inventory.Key Words: Organizational citizenship behavior, professional burn-out