Klinik biyokimya laboratuvarında kalite göstergelerinin belirlenmesi ve takibi

Abstract

Klinik laboratuvarlar, hasta bakımının iyileştirilmesinde önemli role sahiptir. Laboratuvar testleri; tarama, erken tanı, prognoz, uygun tedavi ve takibi ile hasta yönetiminde modern tıbbın ayrılmaz parçalarıdır. Tıp laboratuvarlarının kalitesinin değerlendirilmesi hem maliyetlerin azaltılmasında hem de test ile ilişkili tanısal hataların ortaya çıkarılmasında oldukça önemlidir. Laboratuvar test süreci; analiz öncesi, analiz ve analiz sonrası olmak üzere üç döneme ayrılmaktadır ve bu süreçlerin hepsine birlikte toplam test süreci denilmektedir. Kalite göstergeleri (KG), belirli bir kriter ile karşılaştırılarak, kullanıcıların tüm operasyonel süreçlerin kalitesini değerlendirilmesini sağlayan temel araçlardır. Bu çalışmada, 2014 yılında `Ortak Ön Görüş` olarak yayınlanan kalite göstergelerinin değerlendirilmesi ve düzeltici-önleyici faaliyetler (DÖF) sonrasında KG'deki değişimin takibi amaçlanmıştır.49 tane KG' den 16 tanesi laboratuvarımız ve hastanemizin eksik altyapısı nedeniyle değerlendirilemedi. Değerlendirilen KG kapsamında Temmuz ayı içerisinde kaliteyi arttırmaya yönelik olarak DÖF gerçekleştirildi. Analiz öncesi ve sonrası süreçleri; Ocak-Haziran (DÖF öncesi), Temmuz (DÖF esnasında) ve Ağustos (DÖF sonrası) aylarına, analiz süreci; 2013 ve 2014 yıllarına ait kalite gösterge verileri kullanılarak değerlendirildi. KG verilerinin dönemler arasındaki değerlendirmeleri, Sigma-metrik yöntem kullanılarak ve Ki-Kare testi ile yüzde oranları karşılaştırılarak yapıldı. 33 KG değerlendirmemiz neticesince, DÖF sonrası 20 tanesinde anlamlı değişim bulunurken, 13 tanesinde anlamlı değişim bulunmadı.Kalite geliştirme asla sona ermeyecek bir seyahat olduğundan KG' nin benimsenmesi ve uygulanması dinamik bir süreç olarak görülmelidir. Bu dinamik süreç içerisinde laboratuvarımızda değerlendirilemeyen KG için eksik altyapı giderilmeli ve değerlendirilen KG verileri; hataların doğru tanımlanması ve sürekli izlenmesi, performansın ve hasta güvenliğinin artırılması için etkin müdahalelerin belirlenmesi ve uygulanması ile belirli zaman aralıklarıyla toplanmalıdır.

Clinical laboratories have an important role in improving patient care. Laboratory tests are the integral parts of modern medicine in the patient management, regarding screening, early diagnosis, prognosis, appropriate treatment and monitoring. Quality assesment in medical laboratories is very important either in reducing the costs or in the identification of diagnostic errors associated with the test. Laboratory testing process is divided three phases which are preanalytical, analytical, postanalytical and these processes are referred to as the total testing process. Quality indicators (QIs) are basic tools that enable users to evaluate the quality of all operational processes by comparing it with certain criteria.In the current study, it was aimed to evaluate the quality indicators published in 2014 as `Preliminary concensus` and to follow up the change in the QIs after the corrective-preventive actions (CPA). Of 49 QIs, 16 QIs could not be assessed because of the insufficient infrastructures of our laboratory and hospital. CPA was carried out in order to increase the quality in July, within the scope of evaluated QIs. The preanalytical and postanalytical processes were evaluated by using QIs data for January-June (before CPA), July (during CPA) and August (after CPA), but the analytical process was evaluated by using 2013 and 2014 QIs data. The assesment of QIs data between periods was performed by using Sigma-metric method and compared the percentages with Chi-Square test. As a result of our assesment of 33 OIs, while there were significant changes in the 20 QIs, there was not any significant change in the 13 QIs after CPA. Due to quality improvement is a never-ending trip, the implementation and adoption of QIs should be seen as a dynamic process. In this dynamic process, the infrastructure defficiencies, for QIs which could not be assed in our laboratory, should be completed and the evaluated QIs data should be collected at a fixed time intervals for the correct idenfification and continuous monitoring of the errors and for improving the performance and patient safety by identifying and implementing effective interventions.