Kötü kontrollü tip 1 diabetes mellituslu adölesanlarda insülin tedavisine metformin eklenmesinin yararlılığı

Abstract

GİRİŞ-AMAÇ: Diabetes Mellitus (DM), başlıca klinik tipleri insülin eksikliği ile seyreden tip 1 DM ve insülin direnci (İD) ile seyreden tip 2 DM olan, kronik metabolik bir hastalık grubudur. Tip 1 DM'li adölesan hastaların çoğunda metabolik kontrolü sağlamada zorluk yaşanmaktadır. Çalışmamızda tahmini glukoz kullanım oranı (eGDR) İD'nin gösterilmesinde belirteç olarak kullanılarak, hastaların metabolik kontrollerini sağlamadaki zorlukta İD'nin rolünün araştırılması ve insülin tedavilerine metformin eklenmesinin yararlılığının saptanması amaçlandı.MATERYAL-METOD: Endokrin polikliniğimizde en az bir yıldır DM tanısıyla takipli, yaşı 10 ve üzeri, pubertal evresi 2'nin üstünde ve HbA1c düzeyi % 8'den fazla olan, 22'si kız, 8'i erkek, toplam 30 hasta araştırmaya alındı. Hastalar her ay kontrole gelerek üç ay süreyle takip edildi. Her kontrolde boy, kilo, vücut kitle indeksi (VKİ), bel ve kalça çevresi, tansiyon ölçümleri tekrarlandı, kan örnekleri (HbA1c, açlık kan şekeri, lipid profili) alındı, kan şekeri ölçüm takipleri yapıldı. Hastaların kan örneklerinin, antropometrik ölçümlerinin, kan şekeri profillerinin ve eGDR değerlerinin başvuruda ve üçüncü ayın sonundaki karşılaştırılmaları yapıldı.BULGULAR: Çalışma öncesi ve sonrası tüm hastaların VKİ ve bel/kalça oranlarının ortalamaları hesaplandı, istatistiksel olarak aralarında anlamlı bir fark saptanmadı (sırasıyla p=0,145 ve p=0,239). Çalışmada HbA1c, günlük insülin dozu, açlık kan şekeri, kan şekeri ortalamaları, sistolik tansiyon ölçümlerinin metformin başlanmadan önce ve 3 ay kullandıktan sonra karşılaştırılan değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı düşüş saptandı. Tüm aylar birbiriyle karşılaştırıldığında, HbA1c için p=0,005, günlük insülin dozu için p=0,00, açlık kan şekeri için p=0,015, kan şekeri ortalaması için p=0,00 idi.Tansiyon ölçümleri kıyaslandığında aylara göre 3. ayın sonunda sistolik tansiyon ölçümlerinde istatistiksel olarak anlamlı düşüş saptanırken (p<0,001), diastolik tansiyon ölçümlerindeki düşüş istatistiksel açıdan anlamlı bulunmadı (p=0,091). Çalışma öncesi ile ilaç kullanımı süresince aylık bakılan lipid düzeyleri kıyaslandığında 0. ay ortalama değerlerine oranla 3. ayda LDL ve TG düzeylerinde düşüş, HDL düzeylerinde ise artış izlendi fakat bu farklar istatistiksel açıdan anlamlı olarak saptanmadı (LDL için p=0,514, TG için p=0,092, HDL için p=0,375). Çalışmamızın başlangıcına oranla eGDR ortalamalarının 3. ay sonunda yükseldiği görüldü (p=0,006).SONUÇ: Bulgularımız, kötü metabolik kontrollü tip 1 DM'li hastalarda İD'nin olabileceğini ve bu dirence yönelik ilaç kullanılmasının HbA1c, günlük insülin dozu gibi parametrelerin düzeylerinin düşmesinde ve metabolik kontrolü sağlamada faydalı olabileceğini düşündürmektedir. Ancak İD'nin fizyopatolojisinin daha net anlaşılabilmesi ve böylece etkin tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi konusunda yeni çalışmaların yapılması gerekmektedir.

Introduction : Diabetes Mellitus (DM) is a term for a chronic metabolic disease group with main clinical subtypes being insulin deficient type 1 and insulin-resistant (IR) type 2. Establishing metabolic control in most of the adolescent patients suffering from type 1 DM proves a challenge. In our study, we aimed to utilize estimated glucose disposal rate (eGDR) to show existing insulin resistance, to investigate the contribution of insulin resistance to the poor metabolic control and to determine the benefits of adding metformin to insulin treatment in these patients. Materials and Methods: 30 patients (22 female, 8 male) aged 10 or older with HbA1c levels over % 8, diagnosed with DM at least a year ago in our endocrinology clinic were included. All the patients in our sample group were in Tanner pubertal stage 2 or later. Patients were assessed each month for a duration of three months. In every session height, weight, body mass index (BMI), waist circumference, hip circumference and blood pressure were measured. For every patient blood samples were taken and HbA1c, fasting blood glucose and lipid profile were determined and recorded during these sessions. In addition, patients blood glucose diaries were obtained. The initial data from anthropometric measurements, blood glucose profiles and eGDR calculations were compared with the findings at the three month mark. Results: No statistical difference was found between initial and final average patient BMI and hip-to-waist ratios (p=0,145 and p=0,239, respectively). After three months of adjunct metformin therapy to their existing insulin regimen, the patients HbA1c (p=0,005), daily insulin dose (p=0,00), fasting blood glucose level (p=0,015), average blood glucose level (p=0,00) and systolic blood pressure were statistically lower than their initial values. Although the systolic blood pressure levels were significantly lower than the initial values (p<0,001), no such difference was observed for diastolic blood pressure (p=0,091). Comparing the patients initial and final values for lipid profile and the blood lipid level averages, we found that at the 3-month mark, LDL and TG levels were lower and HDL levels were higher, but these differences were statistically insignificant (LDL; p=0,514, TG; p=0,092, HDL; p=0,375). eGDR averages were shown to be elevated after the three month trial period (p=0,006). Conclusion: Although it is characteristic for type 2 DM, our findings suggest that insulin resistance can also exist in the type 1 DM patients with poor metabolic control. Pharmacological interventions addressing this may lower parameters like HbA1c and daily insulin dose and improve metabolic control. Further research is needed to clarify the pathophysiology of insulin resistance and thus pave the way to develop new and effective treatment strategies.