Türkçe manzum nasihat-nâmelerin eğitim değeri üzerine bir inceleme

Abstract

İnsanları iyiye, güzele, doğruya yönlendiren; yanlışlardan, kötülük ve çirkinliklerden uzaklaştıran; onlara ideal insan ve ideal bir toplumun ruh haritasının nasıl olması gerektiğini gösteren, şiir biçiminde oluşturulmuş öğüt kitapları olan manzum nasihat-nâmeler, Türk edebiyatının ilk dönemlerinden bu yana şairlerin önem verdikleri türlerden biri olmuş, bu nedenle pek çok manzum nasihat-nâme yazılmıştır.Bu çalışmada konu olarak 11.yy.'dan başlayıp 20.yy'a kadar uzanan bir süreçte yazılan Türkçe manzum nasihatnameler içerisinden çeşitli ölçütler dikkate alınarak seçilen 25 manzum nasihat-nâmeden hareketle söz konusu manzum nasihat-nâmelerin ve genel olarak manzum nasihat-nâme türünün eğitim bakımından taşıdığı değer, ilgili eserlerdeki telkin edilen tutum, davranış ve değerlerin okuyucu üzerindeki olumlu ve olumsuz etkileri ve nasihat vermenin çocuk, genç ve yetişkin eğitimindeki yeri ele alınıp ayrıntılı bir şekilde incelenip değerlendirildi.Bu çalışmada kişinin dünya mutluluğu kadar ahiret mutluluğunu da sağlamayı hedefleyen, teoriden çok pratiğe dönük eserler olan manzum nasihat-nâmelerin incelenmesindeki amaç, söz konusu eserlerin gerek yazıldıkları dönem itibariyle ve gerekse de günümüz için ideal insan ve ideal toplumun oluşumuna ne derece katkıda bulunduğunu ve nesillerin eğitiminde nasıl bir rol oynadığını ortaya koymaktır.Türk edebiyatındaki manzum nasihat-nâmelerin bir liste halinde verildiği, bunlar içerisinden seçilen manzum nasihat-nâmeler dikkate alınarak, söz konusu manzum nasihat-nâmelerin eğitim değerini ortaya koymak için, doküman inceleme ve veri çözümleme metodunun kullanıldığı bu çalışmada görüldü ki nesillerin manevi eğitiminde manzum nasihat-nâmelerin önemli bir yeri bulunmaktadır. İnsanların benimsemesi ve sakınması gereken tutum, davranış ve değerleri şiir dünyasının imkânlarıyla işleyen bu türün, içerdiği bazı batıl inanışlar, eğitimden uzak bilgi ve yaklaşımlar ve öğüt metodunun zayıf yanları gibi eksiklikleri bir kenara bırakılırsa, genel olarak eğitimde, özellikle insanın manevi eğitiminde kullanılacak eserler olduğu sonucuna ulaştık.

Directing the people to good, beautiful and right, awaying from the people the wrongs, evils and hideousness, showing to the people how it should be soul map of an ideal human and ideal society, advices books that haved been built in the form of poetry the advice books in verse, it has been one of the types of poem that poets attach importance to since the first period of Turkish literature, that?s why many advice books were written.At this study, starting from 25 advice books in verse that selected taking into consideration various criteria among the advice books in verse that written in with Turkish language that written in a process that extending up to from 11th century to 20th century, has been reviewed and evaluated in detail its value in terms of education of mentioned advice books in verse and in general the advice books in verse, positive and negative effects on the reader of inculcated attitudes, behaviors and values in mentioned works and importance of to give advice in the children, youth and adult education.At this study the purpose of investigation of advice books in verse that works based on practice than theory and aiming to provide individual?s world happiness and everlasting happiness, to show the mentioned works how contributing to the formation of an ideal human and ideal society as both the period that they were written and for our day and how playing a role in the education of generations.Seen in this study that giving in a list in Turkish literature and used in document review and data analysis method for showing the educational value of mentionad advice books in verse by taking into account selected from these advice books in verse advice books in verse are has an important place of spiritual education of generations.In education in general, we've reached the conclusion that advice books especially are to be used in moral education of human if such deficiencies as content of some superstitious beliefs and weaknesses of the method of preaching and irrelevant information and approaches to education of this poetry type that dealing with the availables of poem world the attitude, behavior and values that people should adopt and avoid aside.