Ağır ruhsal bozukluğu olan ve antipsikotik monoterapi ya da polifarmasi uygulanan ayaktan hastalarda metabolik sendrom sıklığı

Abstract

Amaç: Bu çalışmada, poliklinikten takip edilen ve antipsikotik monoterapi ya da polifarmasi uygulanan ağır ruhsal bozukluğu olan hastalarda metabolik sendrom (MetS) sıklığı ve ilişkili etmenlerin araştırılması amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırmadaki veriler KTÜ Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı şizofreni-bipolar bozukluk özelleşmiş polikliniğinde Ocak 2007- Aralık 2014 tarihleri arasında takip edilmiş, ağır ruhsal bozukluğu olan 290 hastadan alınmıştır. Son kullandığı antipsikotik ilacı ya da ilaçları en az son 8 haftadır kullanan, rutin metabolik izlemi yapılan ve dosya bilgileri yeterli olan hastalar çalışmada yer almıştır. MetS tanısı NCEP ATP III ölçütlerine göre konulmuştur. Bulgular: ATP III'e göre MetS sıklığı tüm hastalarda %32,1, şizofreni hastalarında %30,6, şizoaffektif bozukluk hastalarında %36,4, bipolar bozukluk hastalarında %34,1 bulunmuştur. MetS sıklığının yaşla birlikte anlamlı derecede arttığı görülmüştür. Hastalarda yüksek trigliserit düzeyi, artmış bel çevresi ve düşük HDL düzeyleri sık rastlanan metabolik özelliklerdir. Tüm hastalarda antipsikotik polifarmasi oranı %32,1 olup, bipolar bozukluk hastalarına kıyasla şizofreni ve şizoaffektif bozukluk hastalarına daha sık antipsikotik polifarmasi uygulandığı tespit edilmiştir. MetS sıklığı açısından monoterapi ve polifarmasi grupları arasında anlamlı bir fark saptanmamıştır. Ayrıca çalışmamızda BKİ'nin MetS için güçlü bir öngörücü olduğu belirlenmiştir.Sonuç: Şizofreni ve diğer ağır ruhsal bozukluklar nedeniyle tedavi edilen hastalarda MetS sık görülmektedir. Kullanılan MetS kriteri, cinsiyet, etnik köken, ülke, yaş grubu ve kullanılan antipsikotik tedaviye göre MetS sıklığı önemli ölçüde değişkenlik göstermektedir. Bizim çalışmamızda MetS sıklığı Türkiye ve diğer ülkelerde yapılan önceki çalışmalara benzer oranlarda bulunmuştur. Ayrıca çalışmamızda polifarmasi, MetS açısından artmış risk ile ilişkili bulunmamıştır.

Objective : The aim of this study was to examine the prevalence of metabolic syndrome and related factors in outpatients with severe mental illness (SMI) who were on antipsyhotic monotherapy or polypharmacy. Method: The data of 290 patients with SMI, who were followed at KTU Psychiatry Department Schizophrenia-Bipolar Disorder outpatient clinic between January 2007 and December 2014 were screened. Data were obtained from clinical records in the charts and electronic medical records. The data for patients who were on antipsychotic monotherapy or polypharmacy with effective doses of antipsychotic drugs for at least 8 weeks, who were meeting all necessary criteria for the study and whose all metabolic data was fully recorded for the same time period were taken to the study. Patients were diagnosed for MetS according to NCEP ATP III criteria. Results: The prevalence of MetS was 32,1% in all patients, 30,6% in schizophrenia patients, 36,4% in schizoaffective disorder patients and 34,1% in bipolar disorder patients according to ATP III. The prevalence of MetS increased with age significantly. High triglyceride level, increased waist circumference and low HDL were frequent among the patients. The prevalence of antipsychotic polypharmacy was 32,1% in all patients. Antipsychotic polypharmacy was significantly more common in schizophrenia and schizoaffective disorder patients comparing with bipolar disorder patients. There was no significant difference between monotherapy and polypharmacy groups in terms of MetS prevalence. Also it is found that higher body mass index (BMI) is a powerful predictor of MetS.Conclusion: The MetS is highly prevalent among treated patients with schizophrenia and other severe mental illness. Depending on used MetS criteria, gender, ethnicity, country, age groups and antipsychotic treatment, percentages vary considerably. In the present study, the MetS prevalence was similar with the previous studies from Turkey and other countries. Also in our study antipsychotic polypharmacy was not found associated with increased MetS risk.Keywords: Antipsychotic monotherapy, antipsychotic polypharmacy, metabolic syndrome, severe mental illness