Bifosfonatların indüklediği çene osteonekrozlarında paratiroid hormon etkinliğinin deneysel hayvan modeliyle değerlendirilmesi

Abstract

Bifosfonat kullanımı ile ilişkili olarak çene kemiklerinde görülen osteonekroz (BRONJ), günümüzde oral ve maksillofasiyal cerrahide yoğun bir çalışma alanı bulan ve tedavisi oldukça zor ve karmaşık patolojilerden biridir. Son dönemlerde yapılan çalışmalarda BRONJ tedavisi ile ilgili birçok yöntem denenmiş ancak tamamen güvenli bir protokol oluşturulamamıştır.Bu çalışmada bifosfonat uygulamasını takiben gerçekleştirilen diş çekimi işlemi sonrasında adjuvan olarak uygulanan paratiroid hormonun BRONJ tedavisi üzerine etkisinin araştırılması amaçlanmıştır.Araştırmada deney hayvanı olarak Spraque-Dawley türü 36 adet dişi sıçan kullanılmıştır. Deney hayvanları 4 gruba ayrılarak 1. gruba 0.1mg/kg serum fizyolojik (SF) ve 2. gruba 0.1mg/kg zoledronat (ZA) 8 hafta boyunca haftada 3 kez intraperitonel (i.p.) olarak uygulanmış ve bu sürenin sonunda hayvanlar sakrifiye edilmiştir. 3. grupta 0.1mg/kg ZA 8 hafta boyunca haftada 3 kez i.p. yolla uygulandıktan sona mandibula sağ birinci molar diş çekimi gerçekleştirilmiş ve hayvanlar 8 hafta daha yaşatılarak bu sürenin sonunda sakrifiye edilmiştir. 4. grupta ise 0.1mg/kg ZA 8 hafta boyunca haftada 3 kez i.p yolla uygulandıktan sonra mandibula sağ birinci molar dişlerin çekimi gerçekleştirilmiştir. Diş çekimini takip eden 8 hafta boyunca ratlara paratiroid hormon (PTH) analogu 30µg/kg/gün subkütan olarak enjekte edilmiş ve bu sürenin sonunda hayvanlar sakrifiye edilmiştir.Elde edilen hemimandibulalar histolojik ve histomorfometrik olarak incelenmiştir. Buna göre diş çekimi yapılan gruplarda BRONJ oranı çekim yapılmayan gruplara oranla daha yüksek olarak tespit edilmiştir (p<0.01). Ayrıca PTH uygulanan gruptaki enflamasyon sıklığı ve şiddeti ile BRONJ oranı PTH uygulanmayan gruba oranla daha düşük olarak tespit edilmiş, ancak bu fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır.Sonuç olarak kronik bifosfonat uygulamasını takiben gerçekleştirilen diş çekimi işleminin BRONJ gelişimini tetiklediği, adjuvan olarak uygulanan PTH'nın oluşan bu lezyonların tedavisinde olumlu etkiler gösterdiği tespit edilmiştir. Öte yandan bu tedavinin klinik uygulamalar öncesinde daha geniş deney grupları içeren hayvan ve klinik çalışmalar ile doz ve süre açısından değerlendirilmesi gerekli görülmüştür.Anahtar sözcükler: Bifosfonata bağlı çene kemiği nekrozu, enflamasyon, kemik turnoveri, Paratiroid hormon, travma

The treatment of bisphosphonate related osteonecrosis of the jaws (BRONJ) is a difficult and complex pathology in oral and maxillofacial surgery. Recently, studies have been attempted various methods for the treatment of BRONJ, but has not been developed a fully secured protocol.In this study, it is aimed to investigate the effect of adjuvant parathyroid hormone on BRONJ after administration of the bisphosphonate that followed by the tooth extraction process.In this study, 36 Sprague-Dawley female rats were divided into four experimental groups. In group 1, 0.1mg/kg sterile saline (SF) and in group 2, 0.1mg/kg zoledronate (ZA), during a-8-week period for 3-times in a week was intraperitoneally (i.p.) injected and at the end of this period animals were sacrified. In group 3, 0.1mg/kg ZA, during a-8-week period for 3-times in a week was injected i.p., afterwards right first molar teeth were extracted and allowed 8 weeks for recovery, then the animals were sacrificed at the end of this period. In group 4, 0.1mg/kg ZA, during a-8-week period for 3-times in a week was injected i.p., afterwards right first molar teeth were extracted and 30µg/kg/day Parathyroid hormone (PTH) analogue was injected subcutaneously. At the end of this period animals were sacrified.The hemimandibles revealed for histologic and histomorphometric examination. Accordingly, the BRONJ ratio in tooth extraction groups was found to be significantly higher than the groups without tooth extraction (p<0.01). In addition, the incidence and the severity of the inflammation and BRONJ values in PTH applied group has been found to be lower than the group without PTH application, however this difference was not statistically significant.In conclusion, chronic bisphosphonate uptake that followed by tooth extraction have been identified to induce BRONJ development, on the other hand adjuvant PTH therapy has positive influences in the treatment of these lesions. However, before using this treatment in clinical application, more long term studies are required with larger dose and durations in experimental groups.Key words: Bisphosphonate related osteonecrosis of the jaws, inflammation, bone turnover, Parathyroid hormone, trauma