Azerbaycan resim eğitiminin gelişmesinde Azerbaycan Azim Azimzade devlet ressamlık mektebinin önemi

Abstract

Azerbaycan resim sanatı Türk kültür geleneğinin en eski örneklerini bir miras olarak sağlam şekilde korumayı başarmıştır. Gobustan kaya resimleriyle tarihin derinliklerinden günümüze kadar sürekli gelişerek gelmiş olan Azerbaycan resim sanatının dünya resim sanatı içerisinde farklı bir yeri ve önemi vardır. 1800'lü yıllara kadar Azerbaycan Minyatüründe İran etkisi görülmektedir. Sultan Mehemmed, Sadık Bey Afşar, Mirza Kadim İrevani gibi sanatçıların yapmış olduğu minyatürler bütünüyle Azerbaycan Minyatür anlayışını temelini oluşturur. Minyatürden resim sanatına geçişi Alibey Hüseyinzade sağlamıştır. Bir başka deyişle Azerbaycan modern resim sanatının başlangıcını da oluşturur. Bu anlayış Behruz Kengerli ile kendini göstermeye başlar.Azerbaycan Bolşevik Rusya'nın hâkimiyetine girmesiyle birlikte Sovyet resim sanatının etkisiyle sosyal realizme yönelmiştir. 1920'de Bakû'de Devlet Ressamlık Mektebi açılır. Kurucusundan dolayı okula A. Azimzade mektebi denilir. Bu okuldan pek çok ressam yetişmiş ve Azerbaycan sanatını şekillendirip yön vermişlerdir. Bu hareket Azerbaycan resmi için, millilik ve evrensellik yolunda önemli bir adım olmuştur.Mektep o dönemde Estetik Sanat şubesine başkanlık eden Azim Azimnzade'nin yoğun faaliyetleri sonucunda kurulmuştur. Avrupa tarzı eğitime uygun olan mektep Azerbaycan resim sanatının milli değerlerini korumuştur.XX. yy.a kadar geçen tarihi süreçte Azerbaycan Resim Sanatı, köklü geleneği ve zenginliğine yaraşır şekilde bir yol izleyerek milli ruhunu korumayı başarmıştır. Bu gelenek 1900'lü yıllarda sosyal realizmle, Azim Azimzade'nin sanat anlayışında yeni bir farklılık yaratır. Karikatür ile başlayan bu gelenek daha sonra siyasi pankart, kitap resmi, peyzaj, tiyatro dekorasyonu, grafik ve portre türlerinde gelişmeye başlar.Cumhuriyetin ilk ve tek profesyonel sanat mektebi olan bu kurum, Azerbaycan Sovyet resim sanatının gelişiminde çok önemli bir hizmet vermiştir. Bu araştırmadaki amaç, Azerbaycan sanatı bünyesinde Azim Azimzade Mektebi'nin faaliyetlerini anlatmak ve sanat eğitiminin paralelinde Azerbaycan Resim Sanatına kazandırdığı boyutu ortaya koymaktır.Azizm Azimzade ekolünün Azerbaycan resim sanatına katkıları sonucunda uluslararası şöhrete sahip pek çok Azerbaycan ressamı yetişmiştir. Bu da Azerbaycan resminin Sovyet hâkimiyetinden kurtularak kimlik kazanmasında etkili olmuş ve özgün yapısıyla evrensel değer kazanmasının yolunu açmıştır.Anahtar kelimeler: Azim Azimzade, Gobustan, Bakû Devlet Ressamlık Mektebi

Azerbaijan Painting Art succeeded to protect soundly the oldest samples of Oghuz Culture Tradition as an inheritance. Azerbaijan Painting Art that has been arrived to today through Gobustan Rock pictures from depth of history has a different place and importance in the world picture art. Iran affection is dominant in Azerbaijan Miniature in 1800s years. The miniatures that were made by artists as Sultan Mehemmed, Sadık Bey Afşar, Mirza Kadim İrevani have completely basic of Azerbaijan Miniature understanding. Alibey Hüseyinzade performed passing from miniature to painting art. In another mean, it composed beginning of Azerbaijan modern painting art. This understanding begins to show itself through Behruz Kengerli.Azerbaijan tends to social realism through Soviet Painting Art affections after Azerbaijan entered into domination of Russia. In 1920, state Painting school was opened in Baku. The school is called as A. Azimzade School due to its constituent. Many artists were grown in this school and they shaped and leaded Azerbaijan art. This action has been an important action for Azerbaijan painting in nationality and universality way.The school has been established at the end of intense actions of Azim Azimnzade who was president of Esthetic Art Branch. The school that is available for European style education protected national values of Azerbaijan Painting Art.Azerbaijan Painting Art has been succeeded to protect national spirit through following way worthily to long standing tradition and richness within historical period up to XXth century. This tradition creates a new distinctness in art understanding of Azim Azimzade through mixing with social realism in 1900s years. This tradition that begins with comics then begins to develop in political poster, book picture, landscape, theatre decoration, graphic and portrait kinds.This institution that is the first and sole professional art school of Republic provided very important service to develop Azerbaijan Soviet Painting Art. The objective in this research is telling activities of Azim Azimzade School within Azerbaijan Art and paralleling to art education to set forth gained dimension to Azerbaijan Painting Art.At the end of contribution of Azizm Azimzade ekol to Azerbaijan painting art, many Azerbaijan artists who have internationally fame have been grown. This has been affected to gain identity for Azerbaijan painting through escaping from Soviet domination and caused to gain universally values through its distinctive structure.Key Words: Azim Azimzade, Gobustan, Baku State Painting School