Üniversite öğrencilerinin öz-anlayış düzeylerinin bilinçli farkındalık kişilik özellikleri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinin bilinçli-farkındalık ve beş faktör kişilik özelliklerinin öz-anlayış düzeylerini anlamlı düzeyde yordayıp yordamadığını ve üniversite öğrencilerinin öz-anlayış puanlarının öğrencilerin özlük niteliklerine (cinsiyet, sınıf, kardeş sayısı, okulöncesi eğitime devam edip etmeme, çocukluk döneminde üzücü duygusal veya fiziksel bir yaşantı geçirme ve ebeveyn tutumu) göre farklılaşıp farklılaşmadığı belirlemektir. Araştırmanın bağımsız değişkenleri olarak özlük nitelikleri (cinsiyet, sınıf, kardeş sayısı, okulöncesi eğitime devam edip etmeme, çocukluk döneminde üzücü duygusal veya fiziksel bir yaşantı geçirme ve ebeveyn tutumu), bilinçli-farkındalık ve beş faktör kişilik özellikleri alınmıştır. Bağımlı değişken ise üniversite öğrencilerinin öz-anlayış düzeyleridir.Araştırmanın evrenini Selçuk Üniversitesi'nin farklı fakültelerinde öğrenim görmekte olan öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma evreni, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi, Mesleki Eğitim Fakültesi, Ziraat Fakültesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi ve Edebiyat Fakültesi'dir. Araştırma örneklemi bu fakültelerin çeşitli bölümlerinde öğrenim görmekte olan 1. ve 4. sınıf öğrencilerinden tesadüfî küme örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Araştırma örneklemi 644'ü kız ve 366'sı erkek olmak üzere toplam 1010 öğrenciden oluşmaktadır. Öğrencilerin yaş aralığı 17-26 ve yaş ortalaması ise 20.91'dir.Öğrencilerin öz-anlayış puanlarını belirlemek için Öz-anlayış Ölçeği (Deniz, Kesici ve Sümer, 2008), bilinçli-farkındalık puanlarını belirlemek için Bilinçli-Farkındalık Ölçeği (Özyeşil, Arslan, Kesici ve Deniz, 2011) ve beş faktör kişilik özellikleri puanlarının belirlenmesinde Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi (SDKT) (Bacanlı, İlhan ve Arslan, 2009) kullanılmıştır. Öz-anlayış puan ortalamaları ile cinsiyet, sınıf, okulöncesi eğitime devam edip etmeme ve çocukluk döneminde üzücü duygusal veya fiziksel bir yaşantı geçirip geçirmeme değişkenlerine göre grupların ortalamaları arasındaki farkın önem kontrolü t testi ile yapılmıştır. Öz-anlayış puan ortalamalarının kardeş sayısı ve ebeveyn tutumu değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılaşıp farklılaşmadığı tek yönlü varyans analizi ile test edilmiş, farklılaşma gözlenen durumlarda farklılaşmanın kaynağının belirlenmesi için Tukey testi kullanılmıştır. Öz-anlayış, bilinçli-farkındalık ve beş faktör kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin analizinde Pearson Momentler Çarpım Korelasyon Katsayısı Tekniğinden yararlanılmıştır. Bilinçli-farkındalık ve beş faktör kişilik özelliklerinin öz-anlayışı anlamlı düzeyde yordayıp yordamadığı ise çoklu regresyon analizi ile hesaplanmıştır.Araştırma sonucunda elde edilen bulgular aşağıda özetlemiştir.1. Cinsiyet değişkeni açısından öğrencilerin öz-anlayış puan ortalamaları arasında anlamlı düzeyde farklılaşma bulunmamıştır.2. Sınıf değişkeni açısından öğrencilerin öz-anlayış puan ortalamaları arasında anlamlı düzeyde farklılaşma bulunmuştur. Dördüncü sınıf öğrencilerinin öz-anlayış puan ortalamaları birinci sınıf öğrencilerinden anlamlı düzeyde yüksektir.3. Öğrencilerin kardeş sayısı değişkenine göre öğrencilerin öz-anlayış puan ortalamaları arasında anlamlı düzeyde bir farklılaşma bulunmamıştır.4. Öğrencilerin okul öncesi eğitime devam etme değişkenine göre öğrencilerin öz-anlayış puan ortalamaları arasında anlamlı düzeyde bir farklılaşma bulunmamıştır.5. Çocukluk döneminde üzücü duygusal veya fiziksel bir yaşantı geçirmeyen öğrencilerin öz-anlayış puan ortalamaları yaşantı geçiren öğrencilerden anlamlı düzeyde yüksek olduğu görülmüştür.6. Ebeveynlerinin tutumunu demokratik olarak değerlendiren öğrencilerin öz-anlayış puan ortalamaları ebeveynlerinin tutumunu değişken ve tutarsız, koruyucu ve suçlayıcı ve otoriter olarak değerlendirenlerden anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur.7. Öğrencilerin öz-anlayış puanları ile bilinçli-farkındalık puanları arasında pozitif yönlü anlamlı düzeyde bir ilişki bulunmuş ve bilinçli farkındalığın öz-anlayışı anlamlı düzeyde yordadığı görülmüştür.8. Öğrencilerin öz-anlayış puanları ile beş faktör kişilik özelliklerinden duygusal dengesizlik/nevrotizm puanları arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki bulunurken, dışadönüklük, deneyime açıklık, yumuşakbaşlılık ve sorumluluk alt boyutları arasında pozitif yönlü anlamlı düzeyde ilişkiler bulunmuş ve beş faktör kişilik özelliklerinin öz-anlayışı anlamlı düzeyde yordadığı görülmüştür.

The purpose of this research is to determine if the university students? mindfulness and five factor personality traits scores predict their self-compassion levels and if their self-compassion scores differentiate with respect to their demographics (gender, class, number of siblings, pre-education, painful physical and emotional childhood experiences, perceived parental attitude). The independent variables of the research were demographics (gender, class, number of siblings, pre-education, and physical and emotional childhood trauma, perceived parental attitude), mindfulness and five factor personality traits and dependent variable was self compassion levels of the university students.The scope of this study was comprised of undergraduate students from different faculties of Selcuk University. The sample set of the research was composed of students from different faculties (Ahmet Kelesoglu Faculty of Education, Faculty of Agriculture, Faculty of Engineering and Architecture and Faculty of Literature).Participants of the research were 1st and 4th grades university students from different faculties of Selcuk University chosen by random cluster sampling method. Participants were made up of totally 1010 students of which 644 were females and 366 males with ages ranging from 17-26, with a mean of 20.91.In order to determine the self compassion scores of the students, Self-compassion Scale (Deniz, Kesici ve Sumer, 2008), for mindfulness Mindful Attention and Awareness Scale (Ozyesil, Arslan, Kesici ve Deniz, 2011) and for personality scores Five Factor Personality Scale (Bacanli, Ilhan ve Arslan, 2009) were employed.The signification control of differentiation between the mean scores of the self compassion and gender, class, pre-school education and psychical and emotional childhood trauma was made by t-test. One way Anova was employed in order to determine if self-compassion mean scores differentiate with respect to number of siblings and perceived parental attitude variables and Tukey test was used as a further analysis to determine the source of differentiation.Pearson Moments Multiplier Correlation Coefficient was used for the determination of relationship among self-compassion, mindfulness and five factor personality traits. Multiple Regression analysis was used in order to determine if mindfulness and five factor personality traits significantly predict self-compassion.Findings of the research are given below;1.There was not a significant differentiation between self-compassion mean scores with respect to gender variable.2.There was a significant differentiation between self-compassion mean scores with respect to class variable. Self-compassion mean scores of 4th grade students were significantly higher than 1st grade students.3.There was not a significant differentiation between self-compassion mean scores with respect to number of sibling variable.4.There was not a significant differentiation between self-compassion mean scores with respect to pre-school education variable.5.It was seen that self-compassion mean scores students who have not suffered from painful childhood experiences were higher than who have suffered from these painful experiences.6.The self-compassion levels of the students who perceive their parental attitude as democratic were significantly higher than the students who perceive their parents as inconsistent, protective, uncertain, accusatory and authoritarian.7.There were significant positive correlations between the self-compassion mean scores and mindfulness and it was seen that mindfulness significantly predicts self-compassion.8.There was a significant negative correlation between the students? self-compassion scores and neuroticism dimension of five factor personality traits, whereas there were significant positive relations between extraversion, openness to experiences, agreeableness and conscientiousness dimensions.