Jojobanın (simmondsia chinensis) in vitro hızlı çoğaltımı ve moleküler işaretleyicilerle erkek ve dişi bitkilerin belirlenmesi

Abstract

Bu tez çalışması, Jojoba (Simmondsia chinensis) bitkisinin in vitro hızlı çoğaltımı ve moleküler işaretleyicilerle erkek ve dişi bitkilerin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. İn vitro hızlı çoğaltım için nodal segmentler (0.5, 1.0, 2.0 mg l-1)BAP, KİN ve (0.22, 0.44, 0.88 mg l-1) TDZ ile 1.5, 2.0 ve 2.5 mg l-1 BAP ve bunların bazı oksinlerle (1.25 mg l-1 IAA, IBA, NAA) kombinasyonlarını içeren MS besin ortamında kültüre alınmıştır. Denemeler sonunda eksplant başına en çok sürgün sayısı 9.13 adet ile 2.0 mg l-1BAP içeren MS besin ortamından elde edilmiştir.İn vitro'da çoğalan sürgünler köklenme için NAA, IAA, IBA'nın farklı konsantrasyonlarını içeren MS besin ortamına alınmışlardır. Köklenme yüzdesi bakımından en iyi sonuç % 40 ile 3.0 mg l-1 NAA ve %30 ile 1.0 mg l-1 IBA içeren MS besin ortamından elde edilmiştir. Köklenme yüzdesini artırmak amacıyla farklı şeker (%1.5) ve MS (1/2) konsantrasyonları ile aktif karbon (%0.5) ilavesinin etkisine bakılmıştır. En yüksek köklenme yüzdesi % 50 ile 1 mg l-1 IBA, % 1.5 şeker ve % 0.5AC (aktif karbon) içeren ½ MS besin ortamından elde edilmiştir. Köklenen sürgünler başarıyla dış ortama alıştırılmış ve bitkiciklerin %75'inin hayatta kaldığı gözlemlenmiştir.Cinsiyeti belirleme çalışmalarında; genomik DNA cinsiyeti belli erkek ve dişi bitkilere ve cinsiyeti belli olmayan rejenere sürgünlere ait genç yapraklardan izole edilmiştir. UBC-807 ve OPG-5 primerleri ile PCR uygulamaları gerçekleştirilmiştir. UBC-807 primerinden elde edilen jel görüntüsünden dişi ve erkek birey ayrımı başarıyla gerçekleştirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Jojoba, doku kültürü, mikroçoğaltım, dioik

This thesis aimed in vitro micropropagation of jojoba plants and determination of male and female plants by the molecular markers. For in vitro micropropagation, nodal segments were cultured on MS basal medium containing (0.5, 1.0, 2.0 mg l-1 )BAP, KİN and (0.22, 0.44, 0.88 mg l-1 )TDZ or 1.5, 2.0 and 2.5 mg l-1 BAP alone and combinations with some auxine (1.25 mg l-1 IAA, IBA, NAA). The highest number of shoots per explant ( 9.13 shoots) was obtained on MS medium containing 2 mg l-1 BAP.Regenerated shoots were cultured on MS medium containing different concentrations of NAA, IAA, IBA for rooting. The highest percentage of rooting (40%) was obtained on MS with 3.0 mg l-1 NAA followed by 1.0 mg l-1 IBA (30%). In order to increase the percentage of rooting, different concentrations of MS, sugar and the addition of activated carbon was examined. The highest percentage of rooting (50%) was obtained on ½ MS medium with 1.0 mg l-1 IBA plus 1.5% sugar and 0.5% activated carbon. Rooted shoots were succesfully acclimatized and the survival rate of plantlets was 75%.Genomic DNA were isolated from leaves of male and female plants and non-gender regenerated shoots. PCR reactions have been carried with primers UBC-807 and OPG-5. Gel image obtained from UBC-807 were succesfully determinated male and female plants.Key Words: Jojoba, tissue culture, micropropagation, dioecious