Ergenlik dönemi bireylerinin kişilik özellikleri ile psikolojik dayanıklılık düzeyleri arasındaki ilişki

Abstract

Bu çalışmada ergenlik dönemi bireylerinin kişilik özellikleri (dışadönüklük, sorumluluk, uyumluluk, duygusal tutarsızlık, gelişime açıklık, olumsuz değerlik) ile psikolojik dayanıklılık düzeyleri (aile desteği, akran desteği, okul desteği, uyum, mücadele azmi, empati) arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yapılan araştırma genel ilişkisel tarama modelindedir. Araştırmanın örneklem grubunu Konya ili merkez ilçelerinde (Selçuklu-Meram-Karatay) öğretim gören 1494 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Örneklem grubuna, Gençöz ve Öncül (2012) tarafından geliştirilen Türk Kültüründe Geliştirilmiş Temel Kişilik Özellikleri Ölçeği, Bulut, Doğan ve Altundağ (2013) tarafından geliştirilen Ergen Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği ve araştırmacı tarafından düzenlenen Kişisel Bilgi Formu uygulanmıştır. Araştırma verilerinin analizinde t- testi ANOVA ve Pearson Momentler Çarpım Katsayısı istatistiksel analizleri kullanılmıştır.Araştırma sonucunda kişilik özellikleri ile psikolojik dayanıklılık düzeyleri arasında pozitif yönde orta düzeyde anlamlı ilişki bulunmuştur. Kişilik özellikleri ölçeği alt boyutlarından dışadönüklük, sorumluluk, uyumluluk ve gelişime açıklık düzeyleri arttıkça; psikolojik dayanıklılık ölçeği alt boyutlarından aile desteği, akran desteği, okul desteği, uyum, mücadele azmi ve empati düzeylerinin arttığı, duygusal tutarsızlık düzeyi arttıkça; aile desteği, okul desteği, uyum ve mücadele azmi düzeylerinin azaldığı olumsuz değerlik puanları arttıkça ise aile desteği, akran desteği, okul desteği, uyum, mücadele azmi ve empati düzeylerinin azaldığı bulunmuştur. Ayrıca kişilik özellikleri ölçeği alt boyutlarından sorumluluk, uyumluluk, duygusal tutarsızlık, gelişime açıklık ve olumsuz değerlik alt boyutlarının cinsiyete göre, dışadönüklük, sorumluluk, duygusal tutarsızlık ve gelişime açıklık alt boyutlarının sınıf düzeyine göre, dışadönüklük, sorumluluk, gelişime açıklık ve olumsuz değerlik alt boyutlarının anne eğitim durumuna göre, sorumluluk, gelişime açıklık ve olumsuz değerlik alt boyutlarının ise baba eğitim durumuna göre anlamlı düzeyde farklılaştığına ilişkin bulgular elde edilmiştir. Psikolojik dayanıklılık ölçeği alt boyutlarından akran desteği, okul desteği, uyum ve empati alt boyutlarının cinsiyete göre, aile desteği, okul desteği, uyum ve mücadele azmi alt boyutlarının ise sınıf düzeyine göre anlamlı bir şekilde farklılaştığına ilişkin bulgular elde edilmiştir. Psikolojik dayanıklılığın anne eğitim durumu ve baba eğitim durumuna göre anlamlı bir farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlara ilişkin önerilere yer verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Kişilik Özellikleri, Psikolojik Dayanıklılık, Ergenlik Dönemi

The aim of the present study is to investigate the relation between adolescents' individual characteristics (extroversion, responsibility, agreeablenes, neuroticism, openness for improvement, low self-esteem) and psychological resilience (family support, peer support, school support, adaptability, will for struggle and empathy).The sample group of the present study consists of the 1494 high school students enrolled at schools in the districts of Konya city center (Selçuklu-Meram-Karatay). Participants were administered Basic Personality Traits Scale Developed in Turkish Culture by Gençöz and Öncül (2012), Adolescent Psychological Resilience Scale developed by Bulut, Doğan, Altundağ (2013), and Personal Information Form prepared by the researcher. In the analysis of the data obtained, statistical analyses such as T-test, Anova, and Pearson Moment Correlation Coefficient were employed.A moderate statistically significant relation in the positive direction was determined between personality traits and psyhological resilience levels of the participants. It was determined that among the subscales of personality traits, the higher the scores of extroversion, responsibility, agreeableness, openness for improvement, the higher are the family support, peer support, school support, adaptability, will for struggle and empathy subscale scores of psychological resilience scale, increase in neuroticism subscale level has led to decreases in family support, peer support, school support, adaptability, will for struggle scores and the higher the score for low self-esteem subscale, the lower are the levels of family support, peer support, school support, adaptability, will for struggle, and empathy. Moreover, statistically significant findings have been obtained in the responsibility, agreeableness, neuroticism, openness for improvement, low self-esteem subscales of personality traits scale according to gender, in the extroversion, responsibility, neuroticism, openness for improvement subscales according to class level, and in the extroversion, responsibility, openness for improvement, and low self-esteem subscales according to parental education backgrounds. Likewise statistically significant findings have been obtained among the subscales of psychological resilience scale, in peer support, school support, adaptability, and empathy according to the independent variable of gender and in the subscales of family support, school support, adaptability, and will for struggle according to class level. Psychological resilience has been determined not the change according to parental education levels. At the and of the present study, suggestions related to the findings obtained have been made.Key Words: Personality Traits, Psychological Resilience, Adolescence