Farklı evrelerde ve farklı tedavi modalitelerindeki kronik böbrek hastalarında yaşam kalitesi karşılaştırılması ve buna etki eden faktörlerin araştırılması

Abstract

Farklı Evrelerde ve Farklı Tedavi Modalitelerindeki Kronik BöbrekHastalarında Yaşam Kalitesi Karşılaştırılması ve Buna Etki Eden FaktörlerinAraştırılmasıKronik böbrek hastalıkları, tüm dünyada hastaların yaşam stilini ve kalitesinietkileyen ciddi sağlık sorunları arasında yer almaktadır. Yaşam kalitesi de tümhastalıklarda tedavi sonlanımlarını etkileyen önemli faktör olarak bilinmektedir. Buçalışma ile, kliniğimizdeki farklı tedavi şekillerinde ve farklı evrelerde olan kronikböbrek hastalarında ruhsal sağlık, yaşam ve uyku kalitesi düzeyleri ve buparametrelere etki eden faktörlerin araştırılması amaçlanmıştır.Yaş ortalaması 43 ± 14 yıl olan 140 hasta (%48.6'sı kadın) bu çalışmayaalındı. Çalışma grupları:Grup 1: Ortalama serum kreatinin değerleri 0.73 ± 0.18 mg/dL olan sağlıklıkişilerden (n:30) oluşan kontrol grubu,Grup 2: Ortalama serum kreatinin değeri 3.66 ± 1.49 mg/dL olan kronikböbrek hastalığı (KBH) prediyaliz 30 hastayı içeren KBH grubu,Grup 3: Ortalama 32 ± 31 aydır kronik hemodiyaliz programında olan(Kt/V:1.48 ± 0.2) 30 hastayı içeren hemodiyaliz (HD) grubu,Grup 4: Ortalama 57 ± 38 aydır kronik periton diyalizi programında olan(Kt/V:2.13 ± 0.34) 20 hastayı içeren periton diyalizi (PD) grubu,Grup 5: Ortalama allogreft ömrü 60 ± 71 ay ve ortalama serum kreatinindeğeri 1.19 ± 0.46 mg/dL olan 30 böbrek nakli hastasını içeren renal transplant (RT)grubu.Tüm gruplardaki hasta ve kontrollere yaşam kalitesini değerlendirmedekullanılan Kısa Form-36 [(Short Form-36 (SF-36)], sağlıklı kontroller dışındakigruplara Böbrek Hastalığı Yaşam Kalitesi Formu-36 [Kidney Disease Quality ofLife-36 (KDQOL-36)], tüm gruplara uyku kalitesi değerlendirmede kullanılanPittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ) ve ruhsal sağlık durumlarınındeğerlendirilmesinde de Genel Sağlık Anketi-12 (GSA-12) ölçekleri uygulanmıştır.Ölçeklerin değerlendirilmesi psikiyatri uzmanı tarafından yapılmıştır. Gruplar buölçeklerin verileri açısından SPSS-23 versiyonu ile Mann Whitney U, Kruskal Wallis, Spearman ve ki-kare testleri kullanılarak analiz edildi. Grupların klinik velaboratuvar test sonuçları ve alt ölçek puanları arasındaki korelasyonlar bakıldı.Grupların karşılaştırılmasında RT grubunun, SF-36 anketinin fiziksel vemental komponent alt başlıklarında istatistiksel olarak anlamlı en yüksek puanı,PUKİ ve GSA-12 ölçeklerinde de diğer gruplara göre anlamlı en düşük ortalamayıalarak en iyi ruhsal sağlık, yaşam ve uyku kalitesinde olduğu saptandı. Tüm datadeğerlendirildiğinde, laboratuvar parametrelerinden serum albumin ve hemoglobindeğerlerinin yaşam kalitesinin birçok alt başlığı ile anlamlı pozitif korelasyongösterdiği bulunmuştur. PUKİ ve GSA-12 ile SF-36 ve KDQOL-36'nın tüm alt ölçekpuanları arasında anlamlı negatif korelasyon saptanmıştır. Bu sonuçla, ruhsal sağlıkve uyku kalitesi ile yaşam kalitesi arasında anlamlı doğrusal bir ilişki olduğu kabuledilmiştir. KDQOL-36 ile HD grubunda semptomlar ve böbrek hastalığının etkilerialt başlıklarında diğer gruplara kıyasla anlamlı en düşük puanlar bulunmuştur. Başkabir deyişle yaşam kalitesi algılamanın en düşük olduğu grup hemodiyaliz olmuştur.Çalışmamızda, kronik böbrek hastalarının serum albumin ve hemoglobindeğerlerinin yaşam kalitesine doğrusal ve anlamlı etkisi saptanmış olup, yaşamkalitesi ile uyku kalitesi ve ruhsal sağlık arasında da anlamlı linear korelasyonbulunmuştur. Renal yerine koyma tedavileri arasında hemodiyaliz grubunda böbrekhastalığı ilişkili yaşam kalitesi diğer gruplara göre daha kötü iken, renal transplantgrubunda daha iyi bulunmuştur.

Evaluation of Factors Affecting Quality of Life Among Chronic Kidney DiseasePatients with Different Stages and Different Therapy Modalities andComparison of These ParametersChronic renal diseases are among the significant health problems around theworld that cause major changes in patients lifestyle and affect their quality of liveswhile health-related quality of life (HRQoL) is an important factor that can interferewith treatment outcomes of these patients. The aim of this study was to search andcompare mental health, HRQoL and sleep levels of patients with varios stages ofCKD and factors affecting these parameters.140 patients (48.6 % female) with mean age of 43 ± 14 years were recruitedinto this study. Study groups were as follows:Group 1: Control group (30 healthy individuals with serum creatinine levelsof 0.73 ± 0.18 mg/dL),Group 2: Chronic kidney disease (CKD) group (30 patients with CKDpredialysis with a mean creatinine levels of 3.66 ± 1.49 mg/dL),Group 3: Hemodialysis (HD) group (Kt/V:1.48 ± 0.2) (consisting of 30patients on chronic HD programme for 32 ± 31 months),Group 4: Peritoneal dialysis (PD) group (Kt/V:2.13 ± 0.34) (20 patients onchronic PD programme for 57 ± 38 months),Group 5: Kidney transplant (KT) group (30 patients with functioning kidneyallografts average lifespan of wich were 60 ± 71 months- with a mean serumcreatinine levels of 1.19 ± 0.46 mg/dl).Short Form-36 (SF-36), Pittsburgh Sleep Quality İndex (PSQI), GeneralHealth Quastionaire-12 (GHQ-12) were applied to patients in all groups, KidneyDisease Quality of Life-36 (KDQOL-36) was administered to CKD patients. Scoresof the groups were evaluated by clinical psychiatrist. Results were analyzed withSPSS 23 version by using Mann Whitney U, Kruskal Wallis, Spearman and chisquaretests. Correlations between the scores of questionaires and clinical andlaboratory results of the groups were assessed.In comparison of the groups, RT group was found to have the highest scoresin physical and mental component of the subscales of SF-36 and the lowest scores inPSQI and GHQ-12 showing the best results in terms of mental health, quality of lifeand sleep. It was found that serum albumin and hemoglobin levels correlatedpositively with many subscales of quality of life. Significant negative correlationswere found between PSQI, GHQ-12 and subscale scores of SF-36 and KDQOL-36.This result implies that there is significant linear relationship between mental healthand quality of sleep and life. KDQOL-36 showed significantly lower scores insubscales of symptoms and burden of kidney disease among HD patients comparedto other groups. In other words, the group with the lowest perception of quality oflife was hemodialysis.Health-related quality of life is an important, yet neglected aspect of chronickidney disease care. In our study, serum albumin and hemoglobin levels of CKDpatients were found to have a linear and significant effect on the quality of life whichwas found to be in significant positive correlation with quality of sleep and mentalhealth. Kidney disease related quality of life was worse in hemodialysis group andbetter in renal transplant group compared to other groups.