KTÜ Tıp Fakültesi Farabi Hastanesi klinik biyokimya laboratuvarında ölçüm belirsizliğinin değerlendirilmesi

Abstract

KTÜ TIP FAKÜLTESİ FARABİ HASTANESİ KLİNİK BİYOKİMYALABORATUVARINDA ÖLÇÜM BELİRSİZLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİGiriş: Metroloji ölçümü yapılabilen her şeyle ilgilenen bilim dalıdır. Sağlık alanımetrolojinin yaygın olarak kullanıldığı sahalardandır. Klinik laboratuvarlarda yapılanölçümler hastalıkların tanı, tedavi ve takibinde belirleyici rol oynar. Ancak bir test içinyapılan ölçümün değeri mutlak değildir. Bu değer ölçüm büyüklüğüne de bağlı olarak hertestin tekrarlayan ölçümleri arasında farklılık gösterir. Rapor edilen test değeri bile belirlibir şüphe yani belirsizlik içerir. Bu nedenle doğru ve güvenilir test sonuçlarının eldeedilmesi için belirli metrolojik yöntemlerin uygulanması gerekir.Amaç: Bu çalışmada K.T.Ü. Tıp Fakültesi Farabi Hastanesi klinik biyokimyalaboratuvarında analiz edilen klinik kimya, hormon, biyobelirteç ve tam kan sayımıtestlerinin ölçüm belirsizliği değerlerinin iki ayrı kılavuza göre hesaplanması ve sonuçlarınkarşılaştırılması hedeflendi. Sonuçların CLIA, Rilibak ve BV Desirable sınırlarına göredeğerlendirilmesi ile de ölçüm belirsizliğinin bir kalite belirteci olarak kullanılmasıamaçlandı.Gereç ve Yöntem: Çalışmaya dahil edilen testlerin iç kalite kontrol verilerilaboratuvar işletim sisteminden, dış kalite kontrol verileri ise dış kalite kontrolraporlarından elde edildi. Bu veriler hem Nordtest hem de Australasian Association ofClinical Biochemists (AACB) kılavuzlarında verilen formüllerde yerine kondu ve ölçümbelirsizliği değerleri hesaplandı.Bulgular: Çalışmada değerlendirilen tüm testlerin iki ayrı kılavuza göre hesaplananölçüm belirsizliği değerlerinin korelasyon gösterdiği bulunmuştur. Yapılan karşılaştırmadadört klinik kimya parametresinin, yedi hormon ve biyobelirteç testinin, beş tam kan sayımıtestinin farklı analizör ve seviyelerde, farklı kuruluşlar tarafından belirlenen TEadeğerlerinin bir kısmının üzerine çıktığı görülmüştür.Tartışma: Ölçüm belirsizliği klinik laboratuvarların yakın geçmişte odaklandığı birbaşlıktır ve bu konuda yapılan çalışmalar zamanla artarak devam edecektir. Yakıngelecekte raporlamanın da bir parçası haline gelmesi beklenmektedir. Bu nedenle kliniklaboratuvarların sonuç ürettikleri testler için ölçüm belirsizliği hesaplanmasıgerekmektedir.Anahtar kelimeler: Metroloji, Ölçüm Belirsizliği, Kalite Kontrol, Nordtest, AACB

Introduction: Metrology is the science that deals with everything that can bemeasured. The health field is one of the areas where metrology is widely used.Measurements in clinical laboratories play a decisive role in the diagnosis, treatment andfollow-up of diseases. However, the value of the measurement for a test is not absolute.This value differs between the repeated measurements of each test, depending on the sizeof the measurement. The reported test value even includes uncertainty, ie a certainsuspicion. For this reason, specific metrological methods should be applied to obtainaccurate and reliable test results.Purpose: In this study, it was aimed to calculate the measurement uncertainty valuesof clinical chemistry, hormone, biomarker and complete blood count tests analyzed in clinicalbiochemistry laboratory at KTU Medical Faculty Farabi Hospital according to two differentguidelines and compare results. It was aimed to use measurement uncertainty as a qualityindicator by evaluating the results according to CLIA, Rilibak and BV Desirable limits. Materials and methods: The internal quality control data of the tests included inthe study were obtained from the laboratory operating system and the external qualitycontrol data were obtained from the external quality control reports. These data weresubstituted in the equations given in the Nordtest and Australasian Association of ClinicalBiochemists (AACB) guidelines and measurement uncertainty values were calculated.Results: All tests evaluated in the study were found to be correlated withmeasurement uncertainty values calculated according to two separate guidelines. It wasseen that four clinical chemistry parameters, seven hormone and biomarker tests, fivecomplete blood count tests at different analyzers and levels are found above the some ofthe TEa values determined by different organizations.Discussion: The uncertainty of measurement is the focus of clinical laboratories inthe recent past, and studies on this subject is going to be increased with time. It is expectedto become a part of reporting of test results in the near future. For this reason, measurementuncertainty should be calculated for the tests that the clinical laboratories produce results.Key words: Metrology, Measurement Uncertainty, Quality Control, Nordtest, AACB