Stres ülserasyonlarının patogenezinde serbest oksijen radikallerinin rolü

Abstract

-43- ÖZET Ondokuz Mayıs üniversitesi Tıp Fakültesi Cerrahi Araştırma Merkezinde ağırlık ortalamaları 190.6±9.75 gr. olan 40 adet Swiss Albino rat üzerinde yapılan bu çalışmada, deneysel stres ülserlerinin patogenezinde serbest oksijen radikallerinin rolü araştırıldı. Deney hayvanları kontrol, stres uygulanan (Grup I), stres/reperfüzyon uygulanan (Grup II) ve stres/reperfüzyon + allopurinol uygulanan (Grup III) seklinde dört grup altında incelendi. Her grupta kan pH'ı, kan glikozu ve mide pH düzeyleri ölçüldü. Kontrol grubuna göre diğer gruplarda kan pH'ı belirgin olarak azalmış (p<0.05) ve kan glikoz düzeyinin belirgin olarak artığı gözlendi (p<0.05). Mide pH'ı değerleri kontrol grubuna göre, Grup I 'de %31.9, Grup II' de %115.1, Grup III' de %45.4 oranlarında artış gösterdi. Stres / reperfüzyon grubundaki pH değerleri stres grubuna göre %62.4 oranında yüksek düzeyde iken (p<0.001), allopurinol grubu ile stres grubu arasında istatistiksel fark gözlenmedi (p>0.05).Makroskopik % olarak tayin edilen lezyonlar, stres / reperfüzyon grubunda, stres grubuna göre %52.6 oranında artış (p<0.05) gösterirken, allopurinol grubunda lezyonlarda artış gözlenmedi (p<0.05). Intraluminal eritrosit değerleri, stres / reperfüzyon grubunda en yüksekti ve allopurinol verilen grubda stres/reperfüzyon grubuna göre %84 oranında düşme gösterdi (p<0`001). Makroskopik olarak lezyonların derecelendirilmesinde stres / reperfüzyon grubunda stres grubuna göre %111.1 oranında artış gösterirken (p<0.05), allopurinol grubunda %33.3 oranında azalma gösterdi (p>0.05). Mikroskopik olarak zedelenmenin derecelendiril mesinde, stres / reperfüzyon grubunda stres grubuna göre %77.5 oranında artış gözlenirken (p<0.01), allopurinol grubunda %43.2 oranında azalma gözlendi (p>0.05). Kontrol grubuna göre mukus yapısının derecelendirilmesinde, tüm grublarda mukus'un belirgin olarak azaldığı, fakat aralarında belirgin farklılık gözlenmemiştir (p>0.05). Sonuç olarak; ` Stres ülserleri patogenezi multifaktöriyel olmakla beraber, esas olarak iskemik periyod esnasında muhtemelen mukozal bariyerin zayıflaması ile hidrojen iyonunun back difüzyonu sonucu gastrik epitelin zedelendiği, reperfüzyon sonrası allopurinol ile effektif olarak önlenebilen X0 kaynaklı serbest radikallerin ek injurisi ile lezyonların şiddetlendiği kanısındayız.