Çağdaş yazıtlar: Yazı-form ilişkisi

Abstract

Yazı ve form çoğunlukla birbirinden ayrı alanların temsilleri olarak karşımıza çıkar: Edebiyat alanındaki yazınsal temsil ve plastik sanatlardaki biçimsel temsil tarih boyunca az sayıda örnekte bir araya gelir. Yazıtlar, yaniyazılı anıtlar, yazı ve formun ender kurduğu ortaklığın ilk örneklerindendir. Batı (Kıta Avrupa) sanatının, görme-merkezci bir anlayışla ele alınması, yazılı formların yok olma sürecini başlatırken, yazı ve formun birlikteliğini de sorunlu kılmıştır. Yazı ve form arasındaki katı sınırlar 20. yüzyılla beraber aşınmaya başlar. 20.yüzyıl sanatındaki radikal değişiklikler, uzun bir süre plastik sanatların dışında tutulan yazıyı formun dünyasına geri çağırır. Yazar tarafından 'Çağdaş yazıtlar' olarak tanımlanan bu süreç, yazı ve form arasında bir karşıtlık değil, ortak doğurgan bir ilişki öngörür. Bu kapsamda çalışma, ilk olarak Batı sanatında yazı ve formun birbirinden uzaklaşmasından önceki örneklere odaklanır. Bu süreçte, sadece geleneksel yazıtlar değil, yazılı objeler ve yazılı heykeller üzerinden de yazı ve formun bir araya gelme biçimleri araştırılır. Daha sonra, Batı sanatında yazı ve formun birbirinden uzaklaştığı süreç ele alınır. Bu süreçte, özellikle Batı sanatında gerçeklik ilkesinin egemen olması ve bunun sonucu olarak görüntünün yazıya göre daha ayrıcalıklı bir konuma yerleştirilmesi tartışılır. 20.yüzyılla beraber, Batı sanatında gerçeklik ilkesinin sorgulanması ve görüntüden imgeye geçişle, yazı da uzun süre ayrı kaldığı alana geri döner. Dada, Sürrealizm, Pop sanat, Fluxus, Performans sanatı ve Metin sanatı gibi akımlar üzerinden okunan bu geri dönüş, bize yazı ve formun birlikteliğine ilişkin yeni düşünsel ve biçimsel anlayışlar sunar. Yazı ve formun eskiden olduğundan farklı bir anlayışla ele alındığı bu arayışlar, günümüzde de çok sayıda çağdaş sanat çalışmasında devam eder. Yazar tarafından gerçekleştirilen ve çalışmanın son bölümünde 'seyir metinleri' başlığı altında belgelenen sanatsal çalışmalar bu geleneğe yaslanır; yazı ve formun birlikteliğine ilişkin yeni-olası öneriler sunar. Anahtar SözcüklerYazı-form ilişkisi, yazıt, görme merkezcilik, görüntü yazı ikiliği, Modern sanat, Çağdaş sanat, seyir metinleri, yazının yapısallığı, yazının bağlamsallığı

Text and form mostly appears as the representation of different fields: Throughout the history, the textual representation in the field of literature and formal representation in the field of visual arts comes together only in phenomenal examples. Inscriptions can be considered as the early examples of such cooperation between text and form. When Western-European art were structured around the idea of ocularcentrism, the inscriptions began to disappear; and, the relationship between text and form became problematic. The solid still boundaries between text and form started to be dissolved by the 20th century. The avand-garde art movements in the early 20th century radically recall the usage of text within the field of visual representation. `Contemporary inscriptions` that is named by the author to name this period, underlines a mutually corresponded relationship between form and text.In light of this structure, the study first of all focuses on the early artworks where form and text are used together and does not imply a problematic relation. Within this period, not only monumental inscriptions but also inscribed-objects and inscriped-sculptures are also taken into consideration; and, possible ways of bringing form and text together are tried to be documented. Later, the study aims to look at the period where text and form started to break with each other. Within this period, the study argues the dominancy of 'realism' and consequently the privileging of vision over the other senses, in Western European Art. By the 20th century, by the radical critiques against the idea of 'realism', the 'image' started to take the role of the vision, and text started to re-appear in visual expressions. The 'return' of the text to visual field, that will be documented through art movements such as Dada, Surrealism, Popart, Fluxus, Performance Art and Text Art underlines a new ways of bringing text and form together. This historical perspective can also be examined through various contemporary art works. The artworks made by the authors and named as 'visual texts' follow this tradition and try to bring a new perspective to the relationship between text and form. Keywords: text and form, inscriptions, ocularcentrism, modern art, contemporary art, visual text, structurality of a text, contextuality of a text