Samsun ili merkezinde yaşayan yaşlılarda sürekli kaygı düzeyleri ve bazı sosyoekonomik etmenleri

Abstract

ÖZET Son yıllarda tüm dünyada yaşlı populasyon ve beraberinde getirdiği tıbbi, sosyal ve psikolojik sorunlar artmaktadır.Bu araştırmada, 65 ve üzeri yaş grubundaki kişilerin sürekli kaygı düzeylerini belirlemek ve bazı sosyoekonomik özelliklerle ilişkisini incelemek amaçlanmıştır. 1 Nisan-31 Temmuz 1997 tarihleri arasında sağlık ocaklarına başvuran ve Samsun Büyükşehir Belediyesi Huzurevi'nde kalan 65 ve üzeri yaş grubundaki 523 kişiye uygulanan anketle yaşlıların demografik özellikleri, sosyal durumları, günlük yaşam aktiviteleri ve sağlık durumları; Spielberger Sürekli Kaygı Envanteri ile de anksiyete düzeylerine ait bilgiler elde edilmiştir. Yaşlıların % 29.3'ünün okuryazar olmadığı, %12.2'sinin tek başına yaşadığı, %24.3'ünün gelirinin ve %25.0' inin sosyal güvencesinin olmadığı saptanmıştır. Bireylerin %16. Tinde hastalık olmadığı; %45.7' sinde hipertansiyon, %28.7'sinde de kas-iskelet sistemi hastalığı olduğu belirlenmiştir. Yaşlıların ortalama Spielberger Sürekli Kaygı Skorunun (SSKS) normal sınırların üzerinde (44.8±0.4) olduğu ve yaşla birlikte anlamlı bir şekilde arttış gösterdiği; kadınlarda ve huzurevinde kalanlarda yüksek olduğu; okuryazar olmamakla, düşük gelirle, sosyal güvence sahibi olmamakla, yalnız yaşamakla, fiziksel yetersizlikle, hastalıkla, ilaç kullanımıyla, uyku sorunuyla ve gelecek endişesiyle arttığı saptanmıştır. Günlük yaşam aktivitelerini yardımsız yerine getiremeyenlerde ve hastalandıklarında kendilerine yardımcı olabilecek kimsesi olmayanlarda SSKS daha fazla bulunmuştur. Uzun yılların çevresel, beslenme, yaşam koşulları gibi etkilerinin sonuçları yaşlılıkta ortaya çıkmaktadır. Bu sorunların en aza indirilmesi için; yaşlanmaya hazırlık yaşam boyunca yapılmalı ve yalnızca ileri yaşlar içinde sınırlandırılmamalıdır. Anahtar Sözcükler: yaşlı, huzurevi, sosyoekonomik faktörler, anksiyete, Durumluk- Sürekli Kaygı Envanteri IV

ABSTRACT Worldwide elderly population and their medical, social and psychological problems come out with the elderly are increasing day by day. In this study, it's aimed to determine the trait anxiety levels of the people 65 years old and over and to examine the relations with some socioeconomic factors. Knowledge about demographic properties, social conditions, activities of daily living and health status of 523 old persons who applied to primary health care centers and living in Aged Resident in Samsun was obtained by a questionnaire and anxiety levels were determined by Spielberger Trait Anxiety Inventory, in 1 April- 31 July 1997. Of the elderly, 29.3 % were illiterate, 12.2 % were living alone, 24.3 % hadn't any income and 25.0 % had no social assurance. It's determined that 16.1 % of them had no health problem; 45.7% had hypertension and 28.7 % musculoskeletal system disorders. Mean Spielberger Trait Anxiety Score (STAS) of elderly was found higher than normal limits (44.8±0.4) and was increasing significantly by age. The score was found higher in women than men and persons living in Aged Resident than the others. It's pointed out that the score was increasing with being illiterate, low income, not having social assurance, living alone, physical insufficiency, being diseased, using drugs, sleeping problems and being anxious of future. ST AS was found high in persons who couldn't carry out activities of daily living without aid of somebody and hadn't any person that could help themselves when they got ill. The results of effects like environmental, nutritional and living conditions for long years come out in elderly. To minimize these problems at the very least, preparation to the aged must be done throughout whole life and must not be limited with in the old ages only. Key Words: elderly, aged resident, socioeconomic factors, anxiety, State-Trait Anxiety Inventory V