27 Mayıs ihtilali ve Kurucu Meclis

Abstract

27 MAYIS İHTİLALİ VE KURUCU MECLİS Türkiye'de çok partili hayata geçildikten sonraki ilk iktidar partisi olan Demokrat Parti'nin yönetimi, 27 Mayıs 1960'ta yapılan ihtilal ile sona ermiştir. Ordu'nun bu hareketiyle, çok partili demokrasi bir süre için kesintiye uğramıştır. Kurucu Meclis, ordunun yönetime el koyduktan sonra oluşturduğu Milli Birlik Komitesi hükümetinin direktifiyle kurulmuştur. Türkiye'nin bütün illerinin, meslek dallarının ve belli bir güçteki partilerinin temsilcilerinin bulunduğu meclis, cumhuriyet tarihinde bu nitelikteki ilk meclistir. Temsilcilerden ve on sekiz MBK üyesinden oluşan Kurucu Meclis, 1961 bütçesini, 196} Anayasasını ve Seçim Kanununu hazırlamıştır. İhtilalden yedi ay sonra, 4 Ocak 1961 'de açılan meclis, dokuz ay görev yapmış, Türkiye'de ilk kez Anayasa'nın referandumla onaylanmasına da zemin hazırlamıştır. Temsilciler Meclisi üye seçimlerinde, kitlelerin eşit bir şekilde temsilinin sağlanabilmesi için titiz davranılmaya çalışılmış ancak, Temsilciler Meclisinde DP Kurucu Meclis'in yaptığı 1961 Anayasası, DP dönemi uygulamalarına tepki olarak gelişmiş ve daha önceki anayasalardan farklı olarak `hukuk devleti, sosyal adalet gibi kavramlar anayasaya girmiştir. Bundan başka egemenlik anlayışında bir değişiklik olmuş ve parlâmento, egemenliği kullanan tek güç olmaktan çıkarak, Anayasa'da sözü edilen yetkili organlardan biri durumuna gelmiştir. 1961 Anayasası'nın getirdiği parlamenter sistemle, yasama organı iki meclisli bir parlâmento olmuş, Türkiye Büyük Millet Meclisinden başka 150 üyeden oluşan Cumhuriyet senatosu kurulmuştur. Kurucu Meclis dönemi, ordunun Türkiye'de siyasi iktidara el koyduktan bir süre sonra MBK'nin inisiyatifiyle oluşturulan ve tekrar çok partili demokratik sürece geçmek için hazırlıkların yapıldığı bir ara dönemdir. Bu ara dönem, DP'nin siyasi faaliyetlerine son vermekle birlikte, yeni siyasi partilerin oluşumunu ve tekrar çok partili siyasi hayata geçilmesini sağlamıştır.

THE REVOLUTION OF MAY 27TH AND ESTABLISHING COUNCIL The administration of the Democratic Party, which was the first powerful political party after the transformation to the Polymer System of parties, ended with the revolution which occured on 27th May, 1960. This democracy of the Polymer System stopped for a while with the action of the army. The Establishing Council was built with the order of the Comittee of National Union which was performed after the army had brougt about a revolution.The comittee, which was made up the representatives of the all cities, branches of occupations and the powerful parties of Turkey, was the first comittee in the history of the Turkish Republic. The Establishing Council which was formed by the representatives and the 18 members of the Committee of National Union prepared the budget and Constitutional of 1961 and the Election Law. Seven months later after the revolution, the council, which was established on 4th January, 1961, worked for nine months and prepared the background of Constitutional being accepted by the referendum. The Committee of the Representatives tried to be careful for represanting the societies equally in the elections of members, but the majority of the opposing party -CHP, which took a place in the period of Democratic Party in the Comittee of Representatives, could not be stopped.The Constitutional of 1961, made by Establishing Council, developed against the actions of the time of Democratic Party and the Constitutional included some concepts such as `the government of law or social justice` differing from the former constitutionals.Moreover, the concept of sovereignty changed and the parliament stopped being the only authority which had the sovereignty and became one of the responsible organs mentioned in the Constitutional. With the Parliamentary System of the 1961 Constitutional, the legislative body turned to a parliament of two councils and besides from the Turkish Grand National Assembly, the Senate of Turkish Republic, which was made up 150 members, was established. The period of the Establishing Council was a period which was performed with the allowence of the Committee of National Union after the army brougt about a revolution and inwhich the preperations were made in order to transform to the Polymer System again.In this period,the actions of the Democratic Partyended, some new political parties were established and it was made possible to transform to the Polymer System again.