Türk siyasal hayatında Recep Peker

Abstract

ÖZET 1888 yılında, İstanbul'da doğan Recep Peker, Kara Harp akademisini bitirdikten sonra, subay olarak göreve başladı. Trablusgarp ve Balkan savaşında, ayrıca Kafkasya cephesinde görev yaptı. Milli mücadelenin başlamasıyla birlikte, Ankaraya gelerek bu harekete katıldı. 23 Nisan 1920' de ilk Meclis' te Genel Sekreterlik görevine getirildi. 1924-1946 yılları arasında, üç defa CHP Genel Sekreterliği, iki defa CHP grup başkanvekilliği yaptı. Ayrıca Milli Savunma, İçişleri, Maliye, Bayındırlık, İmar ve İskan Bakanlığı görevlerinde bulundu. 194 6 yılında çok partili hayata geçilen dönemde, başbakanlık görevine getirildi. Parti İçi ve Demokrat Partinin muhalefeti sonucunda 1947 yılında başbakanlıktan istifa etti. 2 Nisan 1950'de vefat etti. Recep Peker' in Türk siyasi hayatına damgasını vurduğu görevi, tek partili dönemde en uzun süre görev yaptığı parti genel sekreterliği oldu. Recep Peker CHP' yi örgütsel yönden ve doktrin bakımından güçlendirmeye çaba harcadı. Partinin devlet ve hükümet üzerinde denetim kurabilecek ölçüde güçlü bir siyasi otorite olması için çalıştı. Parti ve Kurultay kararlarının, anayasadan üstün olduğunu, anayasanın parti ve kurultay kararları ışığında yeniden düzenlenmesi gerektiğini savundu. Türkiye Cumhuriyetinin ilk parti devleti olduğunu söyledi. CHP'nin ismi ve altı ok işareti Atatürk'e yaptığı öneriyle kabul olunduktan sonra, partinin altı ilkesinin, 1935 anayasasına girmesini sağladı. 1932 yılında İtalya ve Almanya'ya yaptığı geziler sonucunda, faşist partilerdeki örgütlenmeyi CHP içinde yapmak istedi.Liberal devlet tipine karşı olan Recep Peker, herşey ulusallaşmışken, partinin de ulusal ve tek olması gerektiğini savundu. İnkılâbı; sosyal bünyeden geri, eğri, fena, eski... şeyleri birden bire yerinden söküp, onların yerine ileriyi, doğruyu koymaktır. Eskiyi vurup devirmedikçe inkılâp uzun süre devam etmez şeklinde açıkladı. Yeni Türkiye Cumhuriyeti ve Atatürk İnkılâplarına iman derecesinde bağlı olan Recep Peker, çağdaş Türkiye'yi oluşturmanın ancak, otorite ve disiplin sayesinde sağlanacağına inandı. CHP, disiplin, otorite ve bağımsız Türkiye Recep Peker' in yaşam prensibi olmuştur.

SUMMARY Recep Peker who was born in 1888 began to work as military officer after he had finished Land War Academy. He was on duty in Tripoli and Balkan War, in addition to Caucasus front. When ^national struggle' had begun, he took part in this action by coming to Ankara. He has been charged with a duty of General Secretariat in the first assembly on April 23nd, 1920. He did General Secretariat of CHP (Republic People's Party) between the years of 1924-1946 three times and CHP group vicepresidency twice and in addition he has been appointed with Minister of National Defence, Minister of Interior, Minister of Finance, Minister of Public Works, and Minister of Development and Settling. He has been charged with the duty of Prime Minister in the transition period to the multi-parties period in 1946. He has resigned in 1947 as a result of contrariety of his party and the democrat party. He died on April 2nd, 1950. Recep Peker' s duty which has a great effect on the Turkish Political Life is the general secretariat of the party which is the longest term in his work life in the single party period. Recep Peker tried to make the CHP powerful in terms of organization and doctrine. He attempted for the party in order to be a powerful political authority as a control mechanism on the state and the government. He justified that the decrees of the party and the congress are superior of the Charter and the Charter should be rearranged under the light of partyand congrees' decisions. He said that Turkish Republic is the first part state. After his propasals made to Atatürk about the name of the CHP and the six-arrow symbols accepted, he ensured to enter the six principal of the party to the Charter of 1935. He tried to do same organization of the fascist parties that he observed during his visit to Italy and Germany in 1932 for the CHP. Recep Peker who was oppose to the liberal state justified that the party should be national and unique when everything have been nationalized. He explained the constructive revolution as the discharge of posterior, unjust, bad and old things suddenly from the social structure and placing of future and the truths instead of them. He also said that the constructive revolution can not be continuous for a very long time unless the old ones are upsetted. Recep Peker who trusted to the new Turkish Republic and Atatürk' s revolutions at the level of faith believed that the contemporary Turkey should only be ensured by authority and discipline. CHP, discipline, authority and independent Turkey were the principles of Recep Peker' s life.