Bireysel ve kolektif bellek aralığında sanatta kimlik okumaları

Abstract

Bellek kavramının günümüz sanatında yaygın olarak kullanımının sanatçının bireysel ve toplumsal olana dönük bir okuma yapma ihtiyacından kaynaklanan taze bir dil yarattığı apaçıktır. Geçmişin anlamlandırılmasına yönelik yapıt üretimlerinde sanatçının, bireysel ve kolektif belleği referans alarak kronograf, arkeolog ya da bazen bir antropolog gibi bir tutum izlediği görülmektedir. Sanatçı bu yolla daha içten bir davranış sergileyerek anlatı, arşiv ve eşyayı üretiminin merkezine yerleştirmiştir. Bu eğilim karşımıza birey ve kolektife ait deneyimlerin bellekteki ortak geçmiş izlerini araştırmaya yönelen sanatçı imgesini çıkarmıştır. Topluma ait öğrenmeler zihnimize işleyerek günlük hayatın ayrılmaz parçaları haline gelmiştir. Öyle ki aile, mikro yaşam alanı olan ev ve kent toplumun kültürüne özgü değerlerin taşıyıcıları olarak ifade edilmiştir. Bireyin her türlü yaşam alanına sızan bu özenli işlem, onun kimliğinin düzenleyicisi olarak değerlendirilmiştir. Kimliğin ise zamana bağlı olarak değişmeye ve yeniden şekillenmeye açık bir yapı olduğu ortaya koyulmuştur. Çünkü belleğin her zaman yeniden inşa edilebilir olması kimliğin de çerçevesinin değişebilir olmasını sağlamıştır. Bu nedenle süregiden bir çalışma olarak ifade edilen kimlik, genişlemeye devam eden bir kütüphane metaforu ile tanımlanmıştır. Bellek ise bu kütüphanenin anılar deposudur. Sanat bu zengin depodan yararlanarak özellikle sözlü tarihi de içine dahil ettiği farklı medyumlarda yapıt üretimine gitmiştir. Şimdiki zamanın içinde yüzdürdüğü geçmiş bilgisini geleceğe aktararak insanlık için bir öngörü alanı oluşturmaya çalışmıştır.Bireysel ve kolektif anlatılar sanatçının bellek üzerinden kimlik anlatılarını keşfetmeye yönelik arzusunu harekete geçirmiştir. Böylelikle sanatçı kendisini geçmiş imgelerinin arasında kimliğin köklerine ulaşmaya yönelik bir çaba içinde bulmuştur. Hatta bazen sanatçının bireysel anlatısı bile yapıtın üretim sebebi haline gelmiştir. Geçmiş imgemizin çatlaklarından sızan bilgileri sanat alanına taşıyarak geçmiş, bugün ve gelecek arasında bir denge bulucu görevi görmüştür. O nedenle sanatçı zihnimizin arka odalarındaki anlatıların izini sürerken gizli kalan hikayemizin bizi kim yaptığı ile ilgili soruya yönelmiştir. Bu sorunun cevaplarını bugün sanatın diliyle aramak, içe bakış deneyiminin önemi ve gerekliliğini vurgulayan kanallar açmıştır. Kimiz, ne olduğumuz ve ne olacağımızla ilgili tüm kıymetli ipuçlarını sanat bizlere vizörü sonuna kadar açarak göstermeye çalışmaktadır.Anahtar Sözcükler: Bireysel bellek, Kolektif bellek, Kimlik, Sanat.

The widespread use of the notion of memory in contemporary art creates a fresh language that arises from the artist's need to read about individualistic and societal needs. Using individual an collective memory as a point of reference, the artist tends to act as a chronograph, an archaeologist, or sometimes an anthropologist while producing artwork for the meaning of the past. In this way, the artist shows a more sincere attitude by putting the narrative, the archive and the material at the center of his production. This tendency creates an image of artist who is exploring the common traces of the individual and collective experiences.Collective learning has become integral parts of everyday life by getting into our blood and minds. So much so that, the family, the micro-habitat home, and the city, have been expressed as bearers of the cultural values of society. This acceptance, which has leaked into every living space of the individual, has been regarded as a constructor of his identity. However, it has been revealed that identity is open to change and to reshape by time. The fact that the memory is always re-constructible has made the frame of identity changeable. For this reason, the identity, expressed as a continuous study, is defined by the metaphor of a library that continues to expand. The memory is the memory store of this library. Art has utilized this rich store to produce works in different mediums by incorporating the oral history into it. It has tried to create a field of foresight for mankind by conveying the past knowledge that it bears in the present, to the future.Individual and collective narratives have moved the desire of the artist for exploring identity narratives through memory. Thus, the artist found himself in an effort to reach the roots of the identity among the past images. Sometimes even the individual narrative of the artist has become the cause of production. It has acted as a balancer between past, present and future by carrying the information leaked from the cracks of our image of past into the art field. That's why the artist has been searching for an answer for the questioni, 'who our secret story turned us into' while tracing the narratives in the back rooms of our minds. Searching for the answers to this question today with the language of art has opened channels that emphasize the importance and necessity of the inward-looking experience. The art tries to show us all the precious tips about who we are, what we are and what we will be by wide-opening its view finder.Key Words: Individual memory, Collective memory, Identity, Art.