Tasarım stüdyosu eğitiminde bilişsel yetkinlik ve yaratıcılık süreçleri

Abstract

Tasarımcı düşünmenin temeli olan yaratıcılığı bilişsel anlamda açıklamayı hedefleyençalışma, iç mekan tasarımı stüdyosu eğitimi özelinde yapılmış bir alan çalışmasıdır.Çalışmanın odak noktasını, eğitim ortamındaki tasarımcının deneyimlediği kavramsalve biçimsel yorumlama süreçlerindeki ortaklıklar ve farklılıklar oluşturmaktadır.Bir düşüncenin somutlaşarak mekana uyarlanmasında çoğunlukla örtük olarakgerçekleşen yaratıcı eylemler; tasarım stüdyolarında aktarılması güç olan yöntemeilişkin bilginin yapı taşlarıdır. Stüdyoda dolaylı olarak yapılanan bu bilgi, alana özgüdiğer bilgilerin kullanım biçimini belirleyerek tasarımcının özgün düşünce yapısınıoluşturur ve yaratıcı üretimi destekler.Bundan hareketle, iç mekan tasarımı stüdyosunda tasarımcı düşünme biçimini bilişselyaklaşımlarla destekleyerek açıklayan çalışmanın kuramsal bölümünde; yaratıcılıkkavramı ve teorileri interdisipliner olarak tanımlanmış, ardından bilişsel yaratıcılıkmodelleri aktarılmıştır.Araştırmayı tasarım bilişi özelinde yapılandıran üçüncü bölümde, bilişsel yaklaşımlarıntasarım pratiği ve tasarım pedagojisindeki etkilerine değinilmiş; tasarım eğitimineyönelik üretilmiş bilişsel modeller irdelenmiştir. Modellerin katkısıyla birlikte belirlenenyaratıcı süreçler ve işlemler alan çalışmasının omurgasını oluşturmuştur.İç mekan tasarımı stüdyosunda yapılan alan çalışmasının içeriği, yöntemi ve verileri ileilgili bilgilendirmelere dördüncü bölümde yer verilmiş, öğrenci çalışmalarının sözel vegörsel analizleri ise beşinci bölümde anlatılmıştır.Yapılan çalışmayla birlikte kavramsal ve biçimsel süreçlerde farklı yorumlama vedönüştürme yolları tespit edilmiş, sonuçta ulaşılan bilgiler tasarımcının özgün düşünmeyapısını oluşturan çok katmanlı bilişsel yaratıcılık modeliyle ifade edilmiştir.

This study is a case-study about interior design studio aims to explain the creativethinking in design cognition. The focus of the study is to determine the similarities anddifferences between design students' conceptual and formal interpretation processes.The implicit process of creative design and production provides important sources ofprocedural knowledge which are difficult to convey in studio. This structured knowledgesupports creative ideation of the designer by determining the ways of using otherdomain specific knowledge.From this point of view, the study aims to explain designerly ways of thinking in contextof design education. In this purpose, the concept of creativity is defined as aninterdisciplinary act and models of creative cognition are investigated in the secondchapter of the thesis.In the third chapter, which structured the research onto design cognition, the effects ofcognitive approaches on design practice and design pedagogy are examined andcognitive models which are produced for design education are discussed.The fourth chapter includes the content, method and related data of the case study.Verbal and visual analyses of student works are explained in the fifth chapter.Along with the research, different idea interpretation and transformation strategies havebeen identified in the conceptual and formal processes of design and as a result,thinking structures of the designers are expressed in a multi-layered cognitive creativitymodel.