Liselerde cumhuriyet tarihi ders kitapları 1935-1990

Abstract

ÖZET Şarkın edebi metinleri arasında tarih oldukça önemli yer tutmaktadır. Ancak, geleneksel tarih eserlerinin bu edebi niteliklerinden ötürü çağdaş tarih metoduyla örtüşmeyen yanlan oldukça fazladır. Genel olarak pragmatik yanı ağır basan tarih yazıcılığı hemen her dönemde iktidarla yakın bir ilişki içinde olmuştur. 19. yüzyılda Osmanlı modernleşmesi ile birlikte eğitim düzeninde ortaya çıkan değişiklikler tarih yazıcılığında ve batı tarzında eğitim veren kurumlarda modernleşme ile paralel bir gelişme seyri takip etmiştir. Cumhuriyet döneminde tarih eğitiminin imparatorluk döneminden çok daha farklı bir misyon üstlenmiş olması hem tarih yazıcılığımızın gelişmesine hem de tarih öğretiminden beklenen amaçların nisbeten farklılaşmasına yol açmıştır. Cumhuriyet dönemi, imparatorluk kültürünün temel unsurlarının köklü bir değişime uğradığı, ümmet toplumdan millet topluma geçişte tarih öğretiminin önemli bir rol üstlendiği bir devre olarak tanımlanabilir. Genel tarih öğretiminde ulusal kimliğin şekillenmesi ön plana alınırken; İnkılap Tarihi öğretiminde siyasal niteliği ağır basan ve Osmanlı kimliğinin derin etkisini ortadan kaldırmayı ve Cumhuriyetin öne çıkardığı `Yeni Hayat, Yeni İnsan` anlayışına uygun `Cumhuriyetçi, Milliyetçi, Halkçı, Devletçi, Laik ve İnkılapçı` insan yetiştirmenin ölçütü olarak alındığı bir öğretim metodunun uygulandığı söylenebilir. Ancak bu noktada konjonktüre bağlı olarak İnkılap tarihi ders kitaplarında da anlatım tarzlarında ortaya çıkan değişiklikler esasa yönelik olmamıştır. Zira müfredat programlarında ortaya konulan amaçlarda ve programlarda büyük bir değişiklik göze çarpmamaktadır. Bir noktayı daha vurgulamak gerekirse akademik çalışmalar, İnkılap Tarihi Ders Kitaplarına pek fazla yansımamıştır diyebiliriz.

ABSTRACT History takes quite an important and prominent part among the eastern literary scripts. However because of these literary qualifications of the traditional history pieces, they differ markedly from the contemporary history methods. In general history transcription of which the pragmatic side tended to dominate was in close relationship with forces in power in each and every period. Through the modernisation of the ottomans in 19 th century; differences in the education system was followed by a parallel development in history transcription in institutions providing western type of education. During the Republican period history education adopted an far too different mission than the Ottoman period giving rise both to the development and progress of our history transcriptionism and differences in expected objectives of history education. The Republican period can be characterised as a process during which the main factors of the emperorship culture were transformed and the history education undertook an major role in passing to a national society from a religious community; while the formation of a national identify was in the foreground, a teaching method was adopted as the criteria of bringing up people as `Republican, Nationalist, Populist, Etatist, Secularist and Revolutionist` consistent with a `New Life, New Person` policy with political overtones in the history education in an effort to eliminate the deep influence of the Ottoman identity. But IIchanges appearing in the styles of expressions in the textbooks of the Revolutionary history in complementary with the changing conditions were minor in substance; since no significant changes in the objectives and programs introduced in the curriculum were visible. To emphasise another point, we can conclude that the academic studies are not entirely reflected in the History of Revolution text-books. Ill