Türk Ocakları ve siyaset (1960` tan günümüze)

Abstract

ÖZET II. Meşrutiyet döneminde kurulmuş olan Türk Ocakları, kesintili dönemlerle birlikte, varlığım günümüze kadar devam ettirebilmiş Türkçü bir dernektir. Araştırma Türk Ocaklarının 1960 yılından 2000 yılma kadar geçen dönem içerisinde siyaset ile olan ilişkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu çerçeve içerisinde siyaset kavramı ve Türk Ocaklarının incelenen döneme kadar geçirdiği tarihi süreç ortaya konmaya çalışılmıştır. Sivil toplum kuraluşlarmın, baskı gruplarının siyasetin dışmda olamayacağı vurgulanmıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarında güçlü bir teşkilatlanma safhası geçiren Türk Ocaklarının 1931 yılında kapatılmasının siyasal gelişmelerin neticesi olduğu belirtilmiştir. 1960Tı yıllarda Türk Ocaklan'mn siyasetle olan ilişkisi üç devreyi kapsamaktadır. Birinci devrede 1959 yılında Türk Ocakları Başkam olan DP Milletvekili Osman Turan'm 27 Mayıs 1960 Askeri Darbesi'ne kadar devam eden dönemidir. Bu dönem içerisinde Ocaklar CHP nin tek parti döneminde uyguladığı laiklik politikalarını ağır bir şekilde eleştirmiştir. Dil meselesinde ve komünizmle mücadele noktasında ortaya konan yaklaşımlarla milliyetçi - muhafazakar bir çizgi inşa edilmeye çalışılmıştır. Bu süreç Türk Ocaklarım siyasi hayatta görülen CHP - DP ayrışmasında DP 'ye yaklaştırmıştır. 27 Mayıs 1960 darbesi sonrası gelişen süreç ikinci devreyi oluşturmaktadır. Bu dönemde Türk Ocakları muhafazakarlıktan inkılapçılığa doğru fikri bir kırılma yaşamıştır. Bu kmlmamn nedeni olarak bürokratik iktidar geleneği incelenmiştir. Bu noktada DP'nin Osmanlı'dan Cumhuriyet'e miras kalan sivil - asker bürokrasinin iktidarını sınırladığı, merkez - çevre ayrışmasında çevrenin değerlerini iktidara taşıdığı ve sivil - asker bürokrasisinin ortaklaşa bir çabası sonucunda 27 Mayıs darbesinin gerçekleştiği ifade edilmiştir. Türk Ocaklarının darbe öncesi oluşturmaya çalıştığı muhafazakar söylemin darbe ile birlikte inkılapçılığa dönüşmesi, dönemin Ocaklı aydınlatırım bürokrasi ile eklemleşme çabası olarak değerlendirilmiştir. Ocaklarda yaşanan bu krrılma 1959'da milliyetçi aydınlar üzerinde oluşturulan fikri koalisyonun dağılmasına ve Türk Ocaklarının entelektüel cazibesini yitirmesine neden olduğu belirtilmiştir.1960 'lı yılların sonu ise üçüncü devre olarak ele alınmıştır. Bu dönemde ikinci sefer genel başkanlığa gelen Osman Turan' in milliyetçi muhafazakar çizgiyi ihya ederek bu alanda oluşmakta olan içtimai hareketler içersinde Türk Ocaklarına lider bir rol verme çabalan sonuç vermemiştir. Bunun nedeni olarak da 1960Tı yılların sonunda tek basma iktidar olan AP'nin bürokratik çevrelerin laiklik endişelerini dikkate alarak, içlerinde Osman Turan' m da bulunduğu, muhafazakar çizgiyi tasfiye etmesi ve aynı dönemde Türk siyasi hayatına giren MHP'nin kurumlaşma geleneğinin farklı yapıda olması görülmüştür. Böylece kendisine uygun bir siyasi muhit bulamayan Ocaklar 1970 Ti yıllan hukuken var olan; fakat içtimai planda sesi duyulmayan bir dernek olarak geçirmiştir. 1980 sonrasında, kendisini Menderes'in devamı olarak gören Özal'm iktidar yıllannda, Ocakların yeniden teşkilatlanması ve güçlü bir baskı grubu olarak varlığım hissettirmesi dönemin siyasi ortamı ile ilişkilendirilmiştir. Bu çerçevede Özal iktidar ile olan ilişkiler, bu dönemde ortaya konan Türk - İslam Sentezi karşısında Türk Ocaklarının tavn incelenmiştir. Avrupa Birliği, Güney Doğu meselesi gibi dönemin siyasal problemlerine Ocaklı aydınlann bakışı ortaya konmaya çalışılmıştır. Refah - Yol Hükümeti ve 28 Şubat kararlan sonrası yaşanan siyasal süreçlerin Ocaklan nasıl etkilediği incelenerek araştırma sonuçlandınlmıştır. II

ABSTRACT Established in the ILConstituonal period Türk Ocakları, despite some time breaks, is a pro - Turkish association that existed until the present day, this study aims to evaluate the relation of Türk Ocakları with politics for period of 1960-2000. Within this frame, the concept of politics and historical process of Türk Ocakları are examined in the above mentioned period. It's pointed out that NGO's and pressure groups can not be out of politics. It's mentioned that the closure of Türk Ocakları was an outcome of political developments. The relations of Türk Ocakları with politics cover three stages. First period is of Osman Turan, who became the president of Türk Ocakları in 1959, and this period continued until the military quo in 27 May 1960. During this time, Türk Ocakları seriously criticized secularist policies of CHP ( Republican People's Party). About the issues related to language and conservative approach has been tried to set up. This development brought Türk Ocakları closer to DP (Democrat Party) in the political struggle between CHP and DP. The period after the military quo of 1960 constitutes the second period. During this time, there was an ideological break changing from conservative ideology to revolutionary ideology within Türk Ocakları. The tradition of bureaucratic government has been examined. Within this frame the following has been mentioned: DP has limited hegemony of civil - military bureaucracy and this brought the perifery to the government in its struggle with the center. Moreover, with a collabration of civil and military bureaucracy, the military quo of May 27 has been realized. The conservative sayings of Türk Ocakları turned to be sayings on a revolutionary mode after the quo and this was the integration of intellectual cadro of Türk Ocakları with the bureaucracy. This ideolocigal break in 1959 resulted in dissolution of ideolocigal coalition of nationalist intellectuals, and Türk Ocakları has lost its intellectual popularity. Post - 1960 period is the third phase. Within this period, Osman Turan became president for the second time, and attempted to improve nationalist and conservative approach. His efforts in favor of giving a leading role to Türk Ocakları among similar social movements, had brought no result. According to this paper, this IIIhas got two reasons. Firstly AP ( The Justince Party ), taking the secularist consems of bureaucracy into cosideration, has eleminated conservative group including Osman Turan. Moreover, MHP (Nationalist Movement Party) has been established, and had a different tradition of institutionalism. Thus Türk Ocakları which had no more political place, de jury existed but had no voice in social level as an association in 1970s. In the post -1980 period, i.e. during the goverments of Turgut Özal, who saw himself as the inheritor of Adnan Menderes, Türk Ocakları were re-formed and as a pressure group has taken a leading role again, and this was a result of that period's political atmosphere. Within this frame, the relations with Özal goverment, and the approach of Türk Ocakları towards the Turco-Islamic synthesis of the time were examined, the attitudes of Türk Ocakları intellectuals towards the problems of this period, such as the European Union, South Eastern question, has been examined. Finally, the political developments, following the Refah- Yol goverment and the February 28 Decisions, had a great impact on Türk Ocakları, and this has also been examined as the final stage of this research. IV