Samet Ağaoğlu`nun siyasi biyografisi

Abstract

23 Nisan 1909 Kafkasya Bakü doğumlu olan Samet Ağaoğlu, Türkiye'ye göç eden, Meşrutiyet ve Cumhuriyet devirlerinin önde gelen fikir adamlarından ve siyasetçilerinden olan Ahmet Ağaoğlu'nun oğludur.Ağaoğlu 1933 yılından siyasete atıldığı 1946 yılına kadar Varlık, Yücel, Şadırvan, Çığır, Ülkü gibi dergilerde hikâyeleri yayınlanmıştır. Ancak Ağaoğlu edebî çalışmalarına siyasete atıldıktan sonra ara vermek zorunda kalmıştır. Devlet hizmetine 1934 yılında Ankara'da İş ve İşçiler Bürosunda Tetkik memuru olarak başlayan Ağaoğlu, burada Cumhuriyet'in ilk büyük İş Kanunu'nu hazırlayan kadro arasında yer almıştır.Ağaoğlu, Haziran 1946'da Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürü iken siyasete atılmak üzere ayrılır. 1946 seçimlerine önce bağımsız aday olarak katılmak ister. Bu arada Celal Bayar ile de temaslarda bulunmaktadır. Bu görüşmeler sonunda Bayar ile fikir birliğine vararak DP'ye katılır (1 Temmuz 1946) ve partinin Ankara adaylarından biri olur. Ancak 21 Temmuz'da yapılan seçimlerde Ağaoğlu milletvekili seçilemez.14 Mayıs 1950'de yapılan seçimler neticesinde Ağaoğlu Muğla ve Manisa'dan ?her iki ilden de- milletvekili seçilir, ancak Manisa mebusluğunu tercih ederek dokuzuncu dönem DP milletvekili olarak meclise girer. İki buçuk yıl süren Başbakan Yardımcılığının yanı sıra, Çalışma Bakanlığı (Kasım 1951), İşletmeler Bakanlığı (Aralık 1954) ve son Menderes kabinesinde de önce Sanayi Bakanlığı'na (Aralık 1957), sonra da Devlet Bakanlığı'na atanır (Şubat 1958). Kasım 1958'de bu görevinden ayrılarak, 27 Mayıs 1960 İhtilâlına kadar TBMM'de Manisa milletvekili olarak görev yapar.İhtilâldan sonra, Ağaoğlu 15 Eylül 1961 günü ömür boyu hapse mahkûm edilir ve sırasıyla İmralı, Kayseri ve Üsküdar Toptaşı cezaevlerinde tutuklu kalır. Adli tıptan aldığı rapora istinaden cezasının tamamen kaldırılmasına karar verilerek, Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'in onayıyla 5 Ekim 1964 tarihinde serbest bırakılır. 6 Ağustos 1982 tarihinde mide rahatsızlığından ötürü, 73 yaşında iken hayata gözlerini kapar.

Samet Ağaoğlu, who was born in Bakü, Kafkasya in April 23, 1909, is the son of Ahmet Ağaoğlu, one of the most prominent philosophers and politicians of the periods of constitutionalism and Republican Era.From 1933 to 1946, the date in which he entered politics, his articles were published in the journals such as Varlık, Yücel, Şadırvan, Çığır, and Ülkü. However, he ceased his literature studies following his entrance to politics. Ağaoğlu, who started his official career as an inspector at the employment office in Ankara, was in the group of figures who arranged the first labor law.Ağaoğlu, when he was the General Director of the Ministry of Commerce, left his 12 year-official duty that was full of rapid increases in June 1946 in order to survive a political life. First, he wanted to join in 1946 elections as an independent candidate. Meanwhile, he had contacts with Mr. Celal Bayar. At the end of these contacts, he joined DP as a result of an agreement with Mr. Bayar (July 1, 1946) and became Ankara candidate of the party. Nevertheless, Ağaoğlu was not selected a deputy in the July 21 elections.As a result of the elections held in May 14, 1950, Ağaoğlu was elected a deputy from both Muğla and Manisa. However, he wanted to be a DP Manisa deputy in 9th term. He was appointed as the Deputy Prime Minister that lasted for two and a half year, the Minister of Labour (November, 1951), the Minister of Enterprises (December, 1954), and the Minister of Industry (December, 1957) and then the Minister of State (February, 1958) in the last Menderes Cabinet. Leaving this duty in November 1958, he acted as a Manisa deputy of TGNA until the Revolution in May 27, 1960.After the revolution, Ağaoğlu, who was judged in Yassıada, was sentenced to life and stayed arrested in İmralı, Kayseri and Üsküdar Toptaşı Jails respectively. In October 5, 1964 he was set free due to the President Cemal Gürsel?s approval of his continuous illness with regard to the health report he took from the directory of forensic medicine. In August 6, 1982 at the age of 73, he died of his stomach sickness.