Tiyatroda temsil ve anlatının oyuncu açısından sanatsal ve yöntemsel olanakları ve bir uygulama

Abstract

Bu sanat çalışması, tiyatroda temsil ve anlatı birlikteliğinin oyuncuya sunduğu olanakları araştırmayı hedeflemiştir. Bu bağlamda temsil ve anlatı kavramlarının Batı tiyatrosunun kökeni olarak kabul edilen Antik Yunan'da izi sürülmüştür. Özellikle sanatta temsile dair önemli tespitleri Aristoteles'e nispeten göz ardı edilmiş iki filozof olarak Platon ve Plotinus'un yaklaşımları kapsamlı olarak analiz edilmeye çalışılmıştır. Tiyatroda anlatı ise modern anlatıbilimin mesafe ve bakış açısı kavramları ışığında sahne - seyir yeri ve oyuncu - rol ilişkisi bağlamında incelenmiştir. Geleneksel hikâye anlatıcılığı kapsamında ele alınan âşıklık icrasında, anlatı ve temsil ilişkisi, özdeşleşme-uzaklaşma ve mevcudiyet-temsiliyet kavramları çerçevesinde incelenmiş, oyuncunun sanatındaki karşılıklarıyla ele alınmıştır. Anlatı ve temsil birlikteliğinin oyuncuya açtığı sanatsal ve yöntemsel olanaklar bir sahne uygulaması kapsamında sınanmıştır. Uygulama çalışması çerçevesinde, gerçek bir hayat hikayesinin anonimleştirilmesi esasına dayalı `Viyana'da Yeşil Park` adlı orijinal metin kaleme alınmış ve kişisel hikâyenin kolektif bir anlatıya dönüşümü canlı bir tanıklık içerisinde incelenmiştir.

This artwork report intends to research the benefits of synergy of representation and narrative for the actor/actress. In this context, concepts of representation and narrative are traced back to the Ancient Greece which is accepted to be the origin of western theatre. The approaches of two philosopher, Platon and Plotinus, whose significant findings, particularly of representation in art have been relatively disregarded compared to those of Aristotle, are tried to be analysed. As for the narrative in theatre, it is examined in the light of the concepts of distance and point of view in modern narratology as part of the stage, excursion spot and actor, role relationship. In minstrelsy, which is considered to be a part of traditional story telling, relation between narration and representation has been explored within the scope of such notions as presence - representation and identification-estrangement, and addressed as echoed in the artist's work. Procedural and artistic opportunities that came along with the union of narration and representation, have been tested as part of a stage adaptation. Pursuant to the practice study `Green Park in Vienna`, an original play that is based on the anonymization of a real life event, has been written and transformation of a personal narrative to a collective narrative is analysed as witnessed by the writer of this dissertation.