Hasta kontrollü analjezide morfin , morfin+droperidol ve morfin + nalokson kombinasyonlarının karşılaştırılması

Abstract

ÖZET Bu çalışmanın amacı hasta kontrollü analjezi (HKA) yöntemiyle iv yoldan verilen morfin, morfin+droperidol ve morfin+nalokson kombinasyonlarının, postoperatif analjezi kalitesine ve ortaya çıkan komplikasyonlara etkisini araştırmaktır. Total abdominal histerektomi planlanan, 20-60 yaş arası, ASA I-II risk grubundan 58 bayan hasta 20' şer kişilik 3 gruba ayrıldı. Tüm hastalara 40 mg famotidin ve diazepam ile oral yoldan premedikasyon yapıldı. Anestezi indüksiyonu, 2.5 mg/kg propofol+2 ug/kg fentanyl ve 0.1 mg/kg vekuronyum ile yapıldı. Daha sonra tüm hastalar entübe edildiler. Anestezi idamesinde % 66 N2Û+% 33 Ö2+% 1-1.5 isofluran inhalasyonu uygulandı. Ameliyat sonunda nöromüsküler blokaj 2 mg neostigmin ve 1 mg atropin ile antagonize edildi. Tüm hastalara ayılma odasında 5 mg morfin iv yoldan bolus olarak verildi. Daha sonra tüm hastalara HKA cihazı bağlanarak, intravenöz hasta kontrollü analjezi uygulandı. Grup M'deki; hastalara: içinde 0.5 mg/cc morfin olan % 0.9' luk SF solüsyonu hazırlandı. Bu solüsyondan bolus doz 4 cc (2mg), kilitli kalma süresi 30 dk, 4 saatlik limit 32 cc (16 mg) olacak şekilde HKA cihazı ayarlandı. Grup MD'deki hastalara; Grup M için hazırlanan solüsyon içine 0.025 mg droperidol ilave edilerek HKA cihazı aynı şekilde ayarlandı. Grup MN'de ise, Grup M'de ayarlanan HKA dozlarıyla aynı miktarda morfin uygulaması yanında eş zamanlı olarak diğer bir infüzyon pompasıyla 0.25 ug/kg/s hızda sürekli olarak nalokson infüzyonu uygulandı. Postoperatif ağrı vizüel analog skala (VAS) ile değerlendirildi. Bulantı, kusma, sedasyon ve kaşıntı için (0-3) arası rakamlarla ölçekli skala kullanıldı. Gerektiğinde antiemetik olarak droperidol ve analjezik olarak metamizol uygulandı. Kan basıncı, solunum hızı ve oksijen satürasyonu da monitörize edildi. Hastalara uygulanan toplam morfin dozları HKA cihazı kayıtlarından belirlendi. Ek analjezik ve antiemetik ihtiyacı olan hasta sayısı ve uygulanan ilaçlar kaydedildi. Gruplar arasında demografik veriler açısından fark yoktu. Bulantı insidansı Grup MN'de (%75), Grup M (%40) ve Grup MD' ye (%17) göre daha yüksekti. Kusma insidansı ise; Grup M' de (%25), Grup MD' de (%6) ve Grup MN' de (%50) olarak bulundu. Kusma insidansı Grup MN' de Grup MD' ye göre daha yüksekti (p<0.05). Sedasyon skorları ise Grup MD' de Grup MN' ye göre daha yüksekti (p<0.05). Sedasyon ayılmada ve ilk 4 saatte daha fazla gözlendi. Hiçbir grupta solunum depresyonu ve kaşıntı görülmedi. Solunum hızı, kan basıncı, kalp hızı ve oksijen satürasyonu tüm gruplarda benzerdi. VAS değerleri açısından Grup MD' de analjezinin daha iyi olduğu ancak diğer gruplara göre farkın istatistiksel açıdananlamlı olmadığı görüldü. Postoperatif 48 saatlik toplam morfin tüketim miktarı Grup MD'de (33.4 mg), Grup M (38.4 mg) ve Grup MN' ye (41.8 mg) göre daha düşük bulundu (p<0.05). Sonuç. olarak; postoperatif ağrı tedavisinde iv HKA ile morfinin etkili olduğunu, droperidolün aym çözelti içerisinde kullanıldığında daha kaliteli analjezi sağladığı ve morfin tüketimini azalttığı.nalokson ile morfinin birlikte kullanımının ise gerek yan etkiler gerekse analjezi kalitesi açısından morfin ve morfin +droperidol kullanımına bir üstünlüğü olmadığı kanısına varıldı. Anahtar Kelimeler: İV HKA, Morfin, Nalokson, Droperidol IV

ABSTRACT The aim of this study was to compare morphine, morphine+droperidol and morphine +naloxone by PCA on the effects of postoperative analgesia and complications. Fifty-eight female patients, ASA I-II (American Society of Anesthetists), ages between 20-60, undergoing total abdominal hysterectomy were divided randomly in to three groups. All patients received 40 mg famotidine and 10 mg diazepam orally for premedication. Propofol 2.5 mg/kg, fentanyl 2u.g/kg and vecuronium 0.1 mg/kg were used for induction. All patients were intubated after muscle relaxation. Anesthesia was maintained with 66% nitrous oxide, 1.5-2 % isoflurone in oxygen. At the end of surgery, 2 mg neostigmine and 1 mg atropine were administered to antogonize neuromuscular blockade. All patients received 5 mg iv morphine, in the recovery room and than all patient were attached to a PCA machine. The following settings were established: a maintenace dose 4 cc, lockout interval 30 min, 4 hour limit 32 cc and maximum dose 160 cc in all groups. The solution of Group M was prepared as 80 mg morphine in 160 cc saline (0.5 mg/cc). In the Group MD addition 4 mg droperidol to 80 mg morphine in 160 cc saline was added. In the Group MN 0.25u/kg/h naloxone infusion was given in addition to Group M. Verbal rating scores for pain; nausea, vomiting and piruritis; sedation scores; requests for antiemetic (droperidol) and analgesic (metamizol) use were recorded for 48 hours. Blood pressure, respiratory rate and oxyhemoglobin saturation were also monitored. There were no differences in the demographic data among the goups. Cumulative morphine use at 48 h was the least in the Group MD (33.4 mg) compared with the Group M (38.4 mg) and Group MN (41.8 mg) (p<0.05). The incidence of nausea in Group MN (75%), was higher than Group M (40%) and Group MD (17%) (p<0.05). The incidence of vomiting in Group MN (50%), was higher than Group M (25%) and Group MD (6%) (p<0.05). The sedation scores in Group MD was higher than Group MN (p<0.05). High sedation scores were determined especially in the recovery room and at the first 4 hours in postoperative period. There were no respiratory depression and prurits in all groups. There were no difference in respiratory rate, blood pressure, heart rate and oxygen saturation among the groups. Group MD has better analgesic scores than the other groups according to VAS, but this difference was not important in clinic practice. In conclusion; morphine and droperidol combination given by PCA is more effective than only morphine or morphine + naloxone combination in postoperative pain treatment. Naloxone infusion concomitant with the administration of morphine was increased the postoperative complications and didn't achieve satisfactory pain management. Droperidol given as concomitant with the administration of morphine is likely to be useful in clinical practice. Key words: İV PCA, Morphine, Naloxone, Droperidol.