Deneysel olarak oluşturulan arteriyovenöz fistüllerde eksternal radyoterapinin venöz intimal hiperplaziye etkisi

Abstract

ÖZET İntimal hiperplazi, organizmadaki damarların travma dahil tüm girişimlere karşı gösterdiği genel bir yanıttır. Arterlerde olduğu gibi venlerde de intimada bu olay meydana gelebilmektedir. İntimal hiperplazinin bir diğer önemi de aorta - koroner safen greftlerde gelişen ateroskleroza zemin hazırlamasıdır. Kalp-damar cerrahisinde koroner ya da periferik dolaşımda, özellikle tıkalı damarlar yerine kullanılan ven greftlerde gelişen bu olay; damar açıklık oranları açısından oldukça önemlidir. Genel olarak intimal hiperplazi trombositer faktörlerin uyardığı, düz kas hücre proliferasyon ve migrasyonu olarak bilinir. Gelişen bu olayların sonunda, ven greft duvarında, intimal kalınlaşma ve ekstrasellüler matriks birikimi ile karakterize intimal hiperplazi gelişir. Bunun sonucunda, venöz damar duvarında normalden farklı bir oluşum meydana gelmiş olur; ven duvarı adeta arterleşir. Bugüne kadar bu gelişimi azaltmaya yönelik pekçok medikal ve cerrahi işlem denense de çok başarılı sonuçlar elde edilememiştir. Aspirin, heparin, Anjiotensin konverting enzim inhibitörleri, geliştirilen değişik cerrahi teknikler ve gen tedavisi gibi yeni yöntemler bunlardan birkaçıdır. Organizmada hiperplastik olaylar zincirini kırmaya yönelik olarak uygulanan radyasyon tedavisinin, yine bir hiperplastik ve proliferatif gelişim olan intimal hiperplaziye azaltıcı yönde bir etkisi olabilir. Arter sistemine anastomoz edilmiş vendeki intimal hiperplaziye eksternal olarak verilen 2000 cGy radyoterapinin etkisi, bu çalışmada araştırılmıştır. Bu amaçla femoral arteriyovenöz anastomoz oluşturulan 20 adet tavşana ameliyat sonrası ilk 24 saat içinde 2000 cGy eksternal radyoterapi verilmiş, bunların 10 tanesinde 28 gün sonra(grup 2) daha sonra; 10 tanesinde 3 ay sonra(grup 4) kontrol gruplarıGrup(l ve 3)'e göre oküler mikrometrik düzeyde intimal hiperplazi gelişiminin farkı araştırılmıştır. Grup 2'de kontrol grubu olan grup 1 'e göre fark p<0.05 değeri ile istatistiksel olarak anlamlı; grup 4'de ise kontrol grubu olan Grup 3 'e göre fark p>0.05 değeri ile istatistiksel olarak anlamsız görülmüştür. Sonuç olarak; arteriyovenöz fistüllere bizim modelimizde olduğu gibi ilk 24 saat içinde verilen 2000 cGy tek doz eksteraal radyoterapinin venöz intimal hiperplaziyi erken dönemde belirgin olarak azaltttığı, geç dönemde azaltsa da bunun istatistiksel olarak anlamlı olmadığını gördük. Fakat Grup 1 ve 3 ile Grup 2 ve 4 arasında bakılan değişim oranlarına göre, p<0.05 olduğu için geç dönemde radyoterapinin intimal hiperplazi gelişimini daha hızlı bir şekilde ilerlettiğini ortaya çıkardık. Arteriyovenöz fistüllerde eksternal radyoterapinin geç dönem etkilerinin, konuyla ilgili çok az yayın olması nedeniyle deneysel olarak desteklenmesi kanısındayız. Anahtar Kelimeler: 1 ) İntimal Hiperplazi 2)Ven 3 ) Anastomoz 4 ) Eksternal radyoterapi 4 ) Arteriyovenöz fistül