Çevrimiçi ortamda sürdürülebilirlikte sürekli kullanım niyetinin bir modelle sınanması

Abstract

Bu araştırmada çevrimiçi öğrenme ortamlarının sürdürülebilir kullanımında etkisi olabilecek değişkenler ele alınmış ve bir `çevrimiçi sürdürülebilirlik modeli` ortaya konmuştur. Araştırma nitel ve nicel araştırma yöntemlerinin ortaklaşa kullanıldığı karma bir yöntemle desenlenmiştir. Creswell'in (2012) `yakınsak paralel desen` şeklinde adlandırdığı bir desenle kurgulanan bu araştırmada, nitel ve nicel bulgulara eş zamanlı ulaşılmıştır. Nicel araştırma bulguları geliştirilen bir ölçekle toplanmıştır. Çevrimiçi öğrenme ortamlarına ilişkin sürdürülebilir kullanım ölçeğinin yanı sıra, nitel bulgulara ulaşabilmek için bir görüşme formu hazırlanmıştır. Araştırmada hipotetik olarak ortaya konan modelin değişkenleri belirlenirken, Teknoloji Süreklilik Kuramı'ndan, Bilgi Sistemleri Başarı Modeli'nden, Bilişsel Model'den, Bilgi Sistemleri Beklenti Onaylama Modeli'nden ve sürdürülebilirlik alanyazınından yararlanılmıştır. Araştırma verileri Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi'nin çeşitli bölümlerinde öğrenim gören 467 öğrenciden 2013-2014 Öğretim yılı Güz döneminde toplanmıştır. Öğrencilerin tamamı üniversitenin ortak zorunlu dersleri kapsamında olan BEB 650 – Temel Bilgi ve İletişim Teknolojileri Kullanımı dersini çevrimiçi öğrenme ortamında almışlardır. Öğrencilere temel bilgisayar yetkinliğinin kazandırılmasını amaçlayan bu ders bir dönem boyunca devam etmiştir. Öğrencilerden dönemin ortasından sonuna kadar veri toplanmış ve dönem sonunda veri toplama süreci sonlandırılmıştır. Verilerin analizinde nicel boyut için gözlenen değişkenlerle gerçekleştirilen path analizinden, nitel boyut için ise içerik analizinden yararlanılmıştır. Nitel verilere ilişkin yapılan kodlamalar bir alan uzmanınca kontrol edilmiş ve karşılıklı uzlaşı yüzdesi hesaplanmıştır. Bu noktada Cohen's Kappa katsayısı 0,79 olarak belirlenmiş ve kodlamaların tutarlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Araştırma bulguları hipotetik olarak kurgulanan modeli doğrulamış, söz konusu modelin geçerli, güvenilir ve yeterli uyuma sahip olduğunu ortaya koymuştur.vAraştırma sonucunda çevrimiçi öğrenme ortamının kullanımındaki onaylamanın, bilgi kalitesi, sistem kalitesi ve hizmet kalitesi değişkenlerince açıklanabildiği görülmüştür. Doyum değişkeninde görülen varyansın % 63'ü bilgi kalitesi, sistem kalitesi, hizmet kalitesi, onaylama, faydacı değer, dışa dönük beklentiler ve algılanan değer tarafından açıklanmıştır. Araştırma modelinin hedef değişkeni durumundaki süreklilik niyetinde görülen varyansın ise % 58'i açıklanabilmiştir. Bu iki açıklama yüzdesinin sosyal bilimlerde yapılan araştırmalar için iyi değerler olduğu söylenebilir. Ayrıca çevrimiçi öğrenme ortamlarının sürdürülebilir kullanımının, bilgi kalitesi, algılanan kullanılabilirlik, onaylama, doyum ve süreklilik niyeti değişkenlerince anlamlı bir şekilde sınıflanabildiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu bulgu, kurulan lojistik modelin güçlü bir kestirim yapabildiğini göstermiştir. Araştırmanın bazı nitel verileri nicel bulguları desteklemiş, bazıları ise sürdürülebilirlik üzerinde etkisi olabilecek farklı değişkenlere işaret etmiştir. Bu araştırmanın nicel kapsamında ele alınmayan tutum, etkileşim tercihi, öğretmen isteği, yönlendirme ihtiyacı ve esneklik değişkenleri, yapılan görüşmeler doğrultusunda öne çıkan ve olası etkileri irdelenebilecek değişkenler arasındadır. Araştırma sonuçları DeLone ve McLean'in (2003) Bilgi Sistemleri Başarı Modeli ve Bhattacherjee'nin (2001) Bilgi Sistemleri Beklenti Onaylama Modeli'nde ortaya konan yapıları doğrular niteliktedir. Elde edilen bulgu ve sonuçlar doğrultusunda araştırmaya ve uygulamaya yönelik çeşitli önerilerde bulunulmuştur.Anahtar sözcükler: Çevrimiçi öğrenme, sürdürülebilirlik, süreklilik niyeti

In this research, variables which may have an effect on the sustainable usage of online learning environments were discussed and a `sustainabile usage model` was revealed. Research was designed with a mixed method design using the qualitative and quantitative research methods jointly. The study is structured with a mixed method design which is called as the `convergent parallel design` by Creswell (2012) and both the qualitative and quantitative findings were reached simultaneously. Quantitative research findings were collected with a developed scale. Besides the sustainable usage scale for online learning environments, an interview form was prepared for reaching the qualitative findings. When the variables of the hypothetical model were determined, Technology Continuance Theory, Information Systems Success Model, Cognitive Model, Information Systems Expectation Confirmation Model and sustainability literature has been practiced on.The data were collected from the 467 students who are studying in different departments of Hacettepe University, Faculty of Education in the fall semester of 2013-2014 academic year. All of the students took the BEB 650 – Basic Information and Communication Technologies course as online which is a common compulsory course for all of the university. This course which aims to gain the basic computer skills to the students was continued for a semester. Data were collected during a semester from the students and the data collection process was terminated at the end of the semester. In the analysis of the data, path analysis with observed variables was used for quantitative findings and content analysis was used for qualitative findings. The qualitative codings of the data were controlled by a field expert and reciprocal agreement percentage was calculated. At this point, Cohen's Kappa coefficient was determined as 0.79 and it has been concluded that the codings were consistent.Research findings were confirmed the hypothetically conceived model and presented that the model is valid, reliable and have an adequate fit. At the end of the study, confirmation of the usage of online learning environment could be explained by information quality, system quality and service quality variables. 63 % of the variance of the satisfaction variable was explained by information quality, system quality, service quality, confirmation, utilitarian value, outcome expectations and perceived value. Target variable of the research model is continuance intention and 58 % of its observed variance is also explained. Percentage of these two explanations can be said to be good values for researches in the social sciences. In addition, it was concluded that the sustainable usage of online learning environments was to be classified significantly by information quality, perceived usability, confirmation, satisfaction and continuance intention. This finding showed that the logistic model can make a strong prediction. Some of the qualitative data supported the quantitative findings and some of them were pointed out different variables that may have an effect on sustainability. Attitudes, interaction preferences, teacher request, focus of control and flexibility variables were not handled in the quantitative dimension of this study but they came up in the direction of the interviews and the possible effects of these variables can be examined. Research results confirm the propounded structures of DeLone and McLean's (2003) Information Systems Success Model and Bhattacherjee's (2001) Information Systems Expectation Confirmation Model. In line with the obtained findings and results, some of the various suggestions have been made for the next researches and implementation.Keywords: Online learning, sustainability, continuance intentionKeywords: Online learning, sustainability, continuance intention