Performans olarak beden ve doğa diyaloğu

Abstract

Bu çalışmada insanın var olduğu andan bu güne, kendini ifade etmek için bilinçli ya da bilinçsiz bir algı ile, doğa ile kurduğu her tür yol olan, din, tapınma, primitivizm, sanat gibi kavramlar, günümüz kuramları çerçevesinde bedenin araçsallaştırılarak, sanatın ve üretimin merkezine oturduğu `eylem` olgusu temel alınarak, performans sanatı ve doğa ilişkisi incelenmiştir. Sanat eseri raporunda konunun anlatımına katkı sağlaması için tek bir tanıma sahip olmayan, performans sanatının farklı yazarlar tarafından yapılan, tanımlarına yer verilmiştir. Primitif sanattan başlayarak bedenin; nasıl kutsallaştığı, tarihsel süreç içerisinde varlığı açıklanmaya çalışılmıştır. 20. yy içerisinde sanatsal bir bilinç ile yapılmaya başlanan ve 1960'lara gelene kadar, performans pratiğinin sanat içerisindeki rolünün gerçekleştirilen çalışmalara nasıl yansıdığı anlatılmıştır. Beden sanat ilişkisinin kaçınılmazlığından başlanarak, beden sanatının ortaya çıkmasına kadar olan gelişmelere, ardından rapor çerçevesinde beden ve doğa arasında diyalog kuran sanatçı çalışmalarına yer verilmiştir. Sanatın tarihine bakıldığında beden kavramıyla ilgili binlerce esere rastlanmış; bütün bu eserleri incelemek yerine konunun anlaşılmasına katkı sağlaması açısından bazı dönemler içerisinde önemli çalışmalar incelenmiştir. Çalışma süresince beden kavramıyla doğa arasındaki iletişim geçmiş ve günümüz sanat üretimleri üzerinden karşılaştırmalı bir şekilde örnekler verilerek anlatılmıştır. Örneğin MÖ. 16000 de mağara duvarlarına yapılmış bir el izinin - günümüzde nasıl bir çağdaş sanat eserine dönüştüğünü, bir sanatçıyı etkileyerek ona nasıl ilham aldığı anlatılmıştır. Sanatçılarla ilgili bilgiler, performansı gerçekleştirdiği yeryüzü parçası, vermek istediği mesaj ve yaptığı çalışmalarla birlikte genel olarak sanatçı pratikleriyle ele alınmıştır. Aynı zamanda seçilen sanatçıların çalışmalarına yakın olan diğer sanatçı çalışmaları ile bir bağlam oluşturacak şekilde kronolojik bir sıraya göre ele alınıp, metinler arasında bir akış oluşturulmaya çalışılmıştır. Sanatçıların çalışmalarının ve genel rapor konusunun tam olarak okuyucunun zihninde canlanabilmesi için konuyla örtüşen performanslarının görsellerine ve künyelerine yer verilmiştir. Son bölümdeki metinlerde `Performans Olarak Beden ve Doğa Diyaloğu` başlığı altında yapılan uygulama çalışmalarının, gerçekleştirilme aşamaları, düşünce olarak nereden nasıl beslendiği, hangi yöntemlerle kayıt altına alındığı ve gösteriminde kullanılan tekniklerle ilgili ayrıntılı bilgilere yer verilmiştir. Elde edilen bilgiler, fotoğraflar ve videolarla desteklenmiştir. Son bölümde önceki verilerden referanslar metinlerde ele alınıp, değerlendirilip performans ve doğa sanatçılarının yapmış olduğu çalışmalar ve sanatsal bakış açıları, uygulamaların gerçekleştirilme aşamasında etkili olmuştur. Günümüzde insanın doğadan ve kendinden uzaklaşması, robotik bir hayat sürmesi, içinde bulunduğu duyarsızlığın farkında olmaması ve bu kaotik yaşam içerisinde bilincinden uzak bir şekilde yaşamına devam etmeye çalışması beden ve doğa konulu performans uygulamalarında anlatılmaya çalışılmıştır.

In this study, performance art and its relation with the nature has been examined within the framework of today's theories, on the basis of concepts such as religion, worship, primitivism and art which the human beings have established in various ways in relation with nature and with a conscious or unconscious perception in order to express themselves from the first day of their existence to this day, and the phenomenon of `act` which has become the centre of art and production through the instrumentalisation of the body. In the report of art work, in order to contribute to the expression of the subject, several descriptions of the performance art made by different authors have been given place, since the concept does not have a single definition. Starting with the primitive art, it has been tried to explain how it was sanctified and its existence in the historical process. It has been also explained how the role of practice of performance in the art that was started to be created with an artistic consciousness in the 20th century was reflected on the works until 1960s. Starting with the inevitability of the relationship between art and body, the developments occurred until the emergence of the body art, and then the works of artists who established a dialogue between the body and the nature have been given place within the framework of the report. While studying the history of art, thousands of works related to the concept of body were encountered; instead of analysing all these works, significant pieces in certain periods have been examined in order to provide insight to the subject.During the study, the communication between the concept of body and the nature has been explained by giving comparative examples of past and present art productions. For instance, it has been expressed how a handprint left on the walls of a cave in 16000 B.C. turned into a contemporary art work today and became an inspiration for an artist. The information about the artists has been addressed together with the piece of ground they realized the performance, the message they intended to give and their artistic practices in general. At the same time, it has been tried to create a flow among the texts by following a chronological order and establishing a context with the works of others who are close to the works of the selected artists. In order to ensure that the readers can have a full mental picture of the works of the artists and the general subject of the report, the visuals and marking tags of the performances corresponding to the subject have been included. In the last part, detailed information has been given about the implementation stages of the works under the title of `The Dialogue of Body and Nature as A Performance`, from where and how it was nourished as a thought, with which methods it was recorded and the techniques used in its presentation. Gained information has been supported with photographs and videos. In the last chapter, references from previous data have been taken into consideration and evaluated in the texts, works and artistic perspectives of the performance and nature artists have been influential in the realization stage of the practices. Modern human being's alienation to himself and nature, his robotic life, his unawareness of his on-going insensitivity and his endeavour of unconscious survival in this chaotic life have been tried to explained in the performance practices on body and nature.