Öğretmen, öğretmen adayı ve öğrencilerin sosyal ağları benimseme süreçleri ve kullanım amaçlarının incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı öğretmenler, öğretmen adayları ve öğrencilerin Facebook'u kullanım amaçlarını ve benimseme süreçlerini karşılaştırmalı olarak incelemektir. Ayrıca öğretmen, öğretmen adayı ve öğrencilerin Facebook'u benimseme sürecinde yer alan ögelerin kullanım amaçlarını yordayıcılığı karşılaştırmalı olarak ortaya konulmuştur.Betimsel ve ilişkisel araştırma yöntemlerine göre desenlenmiş olan bu araştırmaya 365 öğretmen, 313 öğretmen adayı, 223 öğrenci olmak üzere toplam 901 Facebook kullanıcısı katılmıştır. Araştırmada verilerin toplanmasında, kişisel bilgi formu, `Sosyal Ağların Benimsenmesi Ölçeği` (Usluel ve Mazman, 2009), `Sosyal Ağların Kullanım Amaçları Ölçeği` (Usluel, Demir ve Çınar, 2014) kullanılmıştır. Veriler çevrimiçi ortamda toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır.Verilerin analizi sonucunda öğretmen, öğretmen adayı ve öğrencilerin sosyal ağ tercihleri incelendiğinde en çok Facebook'u tercih ettikleri bulunmuştur. Facebook'u kullanım amaçları açısından öğretmenler, öğretmen adayları ve öğrencilerin `iletişimi sürdürme` amacı dışındaki tüm kullanım amaçlarına ilişkin – araştırma, işbirliği, iletişim kurma, iletişimi başlatma, içerik paylaşma, eğlence – gruplar arasında anlamlı bir farklılık olduğu belirlenmiştir. Facebook'un benimsenme sürecinde yer alan ögeler açısından öğretmenler, öğretmen adayları ve öğrencilerin `topluluk kimliği` algısı dışında tüm ögeler –yarar, kullanım kolaylığı, sosyal etki, kolaylaştırıcı faktörler – açısından gruplar arasında anlamlı bir farklılık olduğu belirlenmiştir. Facebook'un benimsenme sürecinde yer alan ögelerle ilgili olarak her üç grupta da ortalama puanlarına göre en yüksek kullanım kolaylığı ögesinin, sonrasında da kolaylaştırıcı faktörler, yarar, topluluk kimliği ve sosyal etki ögelerinin sıralandığı dikkati çekmektedir.Facebook'un benimsenme sürecinde yer alan ögelerin Facebook'un kullanım amaçlarını yordama durumu ile ilgili olarak öğretmenler, öğretmen adayları ve öğrenciler arasında hem farklılıklar hem de benzerlikler olduğu saptanmıştır. Kolaylaştırıcı faktörler ögesi öğretmen grubunda çoğu kullanım amacını yordarken, öğretmen adaylarında hiçbir kullanım amacını yordamadığı, öğrencilerde ise sadece iletişim kurma amacını yordadığı belirlenmiştir. Kolaylık algısının ise öğretmen adayları ve öğrencilerde bir kullanım amacını yordarken, öğretmenlerde dört kullanım amacını yordadığı ortaya çıkmıştır. Benzerlikler ile ilgili olarak her üç grupta yarar algısının, işbirliği, iletişim kurma ve eğlence amaçlı Facebook kullanımını yordadığı görülmüştür. Aynı şekilde topluluk kimliği algısının; işbirliği, araştırma ve içerik paylaşma amaçlı Facebook kullanımını; sosyal etki algısının ise araştırma, iletişimi başlatma ve eğlence amaçlı Facebook kullanımını yordadığı ortaya çıkmıştır. Facebook'un benimseme sürecinde yer alan ögeler tüm gruplarda en çok işbirliği amaçlı kullanımdaki varyansı yordamıştır. Öğretmenler için % 51, öğretmen adayları için % 44 ve öğrenciler % 39 oranında işbirliği amaçlı kullanım varyansını açıklamaktadır.Sonuç olarak Facebook'un benimsenme sürecinde yer alan ögelerin öğretmen, öğretmen adayı ve öğrenciler için kullanım amaçlarını yordayıcılığı bütüncül bir bakış açısıyla ortaya konmuştur.Anahtar sözcükler : Sosyal ağ, F acebook, kullanım amacı, benimseme, yayılım , kabul, öğretmen, öğretmen adayı, öğrenci

Aim of this study is to investigate teachers', prospective teachers' and students' purposes of Facebook usage and adoption process comparatively. It was also aimed to determine predictability of items in adoption process of Facebook by teachers, teacher candidates and students on purposes of Facebook usage. This research designed according to descriptive and correlational research method. 901 Facebook users participated in this research. 365 of them are teachers, 313 of them are prospective teachers, and 223 of them are students. Data were collected using a personal information form, `Social Networking Adoption Scale (Usluel and Mazman, 2009)` and `Purposes of Facebook Use Scale` (Usluel, Demir and Çınar, 2014. Data are gathered in online environment. In data analysis descriptive statistics, one-way analysis of variance (ANOVA) and multiple regression analyses were used. In the results of data analysis, it is found that the most preferred social network by teachers, prospective teachers and students is Facebook. When teachers', prospective teachers', and students' purposes of Facebook use were investigated, it was determined that there are significant differences among all three groups in all usage purposes – research, collaboration, communication, initiating communication, sharing content, entertainment – except `maintaining communication`.It was determined that there are significant differences among groups in all factors of adoption process of Facebook – usefulness, ease of use, social influence, facilitating conditions – except `community identification` of teachers, prospective teachers, and students. According to average scores of three groups obtained from the factors of adoption process of Facebook, the highest score among factors belongs to ease of use in each group, and it is followed by facilitating conditions, usefulness, community identification and social influence. This finding grabs attention.It was found that there are differences and similarities among teaches, prospective teachers, and students in predictability of factors in adoption process on purposes of Facebook use. It was determined that while facilitating conditions predict most of the teachers' purposes of use; it does not predict any purpose of use by prospective teachers, and it predicts only purpose of communication by students. It was revealed that perceived ease of use predicts one purpose of use for teacher candidates and students whereas it predicts four purposes of use for teachers. It was seen that perceived usefulness predicts collaboration, communication, and entertainment purposes of Facebook use in all three groups. Similarly, it was obtained that perceived community identification predicts collaboration, research and sharing content purposes of Facebook use, and social influence predicts research, initiating communication and entertainment purposes of Facebook use. In all groups Facebook adoption factors mostly predict variance of collaboration purpose. They predict collaboration purpose 51% of variance for teachers, 44% of variance for teacher candidates and 39% of variance for students.In conclusion, differences and similarities in teachers', prospective teachers', and students' purposes of Facebook use and adoption process of Facebook were described. Moreover, predictability of factors in adoption process on purposes of Facebook use was revealed with an integrative viewpoint.Keywords : Social network , Faceboo k, using purposes , adoption, diffusion, acceptance, teacher, prospective teacher, student