Deneysel endometriozis modelinde klasik ve alternatif tedavi yöntemlerinin etkilerinin karşılaştırılması

Abstract

ÖZET Giriş ve Amaç: Bu çalışmanın amacı, ratlarda deneysel olarak oluşturulan endometriozis odakları üzerine, klasik tedavi yöntemi (GnRH agonisti ve antagonisti) ile alternatif tedavi yöntemlerinin (Aromataz İnhibitörü, Raloxifen, interferon a 2b, Levamizol, Imiquimod) etkilerini karşılaştrrmaktır. Gereç ve yöntem: Çalışma, 06 Mart 2005 - 17 Temmuz 2005 tarihleri arasında, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi ve Cerrahi Araştırma Merkezinde yürütüldü. Wistar Albino soyundan 120 adet dişi, erişkin rat kullanılarak, deneysel endometriozis oluşturuldu. Altı hafta sonra 2. laparatomi ile implantlar değerlendirilerek, ratlar rastgele olarak sekiz gruba ayrıldı. Aromataz inhibitörü (A) grubuna (n=l 5), 0.004 mg/rat/gün oral, 60 gün verildi. Raloxifen (B) grubuna (n=15), 0.24 mg/rat/gün oral, 60 gün verildi. GnRH Antagonisti (C) grubuna (n=15), 0.001 mg/rat/gün SC (Subkutan), 60 gün verildi. Imiquimod (D) grubuna (n=15), haftada iki kez 10 mg/rat İP (intra Peritoneal), 8 hafta verildi, interferon a 2b (E) grubuna (n=15), 100.000 İU/rat SC, 48 saat ara ile toplam 3 kez uygulandı. Levamizol (F) grubuna (n=15) haftada bir kez 2mg/rat levamizol HCL SC 8 hafta uygulandı. GnRH Agonisti (G) grubuna (n=15), depo leuprolide asetat, 4 hafta arayla 2 kez 0.075mg/kg SC uygulandı. Kontrol (H) grubuna (n=15) haftada bir kez 0.1 cc şalin solüsyonu SC 8 hafta uygulandı. Sekiz haftalık tedaviden sonra, implantlarm hacimleri ve histopatolojik özellikleri değerlendirildi. Histopatolojik incelemede glandüler aktivite (GA), stroma miktarı (SM), toplam skor (GA+SM) ve natural killer (NK) expresyonu değerlendirildi. İstatistiksel değerlendirmede Kruskal Wallis, Mann Whitney U ve Wilcoxon testleri kullanıldı. Çalışmanın Bulguları: Tedavi öncesinde implantların hacimlerinde, gruplar arasında anlamlı farklılık yoktu (P>0.05). implant hacimleri, A grubunda (PO.001), B grubunda (PO.001), C grubunda (P<0.001), D grubunda (PO.05), E grubunda (P<0.001), F grubunda (PO.001) ve G grubunda (PO.001) tedavi öncesine göre anlamlı azalma gösterdi. Tedavi sonrasında gruplar birbiriyle karşılaştırıldığında, tüm gruplar kontrol grubuna VIgöre implant hacimlerinde anlamlı azalma gösterdi. En belirgin implant hacim azalması E grubunda oldu (PO.001). Histopatolojik olarak değerlendirilen glandüler aktivite, tüm gruplarda kontrol grubuna göre, A grubu (PO.01), B grubu (PO.001), C grubu (PO.01), D grubu (PO.01), E grubu (PO.001), F grubu (PO.001) ve G grubunda (PO.01) anlamlı azalma gösterdi. Glandüler aktivitede en belirgin azalma E grubunda oldu (PO.001). Stroma miktarlarında, kontrol grubuna göre, C grubu (PO.001), D grubu (PO.05), E grubu (PO.01), F grubu (PO.01) ve G grubunda (PO.001), anlamlı azalma gözlendi. En fazla stromal azalma, C ve G gruplarında ve eşit olarak saptandı. Toplam skorda, en fazla azalma E grubunda oldu. İstatistiksel olarak, tüm gruplarda kontrol grubuna göre anlamlı azalma saptandı (PO.001). Tüm gruplarda, NK expresyonunda artma tespit edildi. En fazla artış, E grubunda olup, bu artış, A (PO.001), D (PO.05), F (PO.05) ve G grubundan (PO.01) istatistiksel olarak farklıydı. Sonuç: Bu çalışmada, endometriozisin alternatif tedavisinde kullanılan yöntemler arasında bulunan interferon a 2b tedavisi, gerek diğer alternatif tedavi yöntemlerine, gerekse etkinliği bilinen klasik tedavi yöntemlerine üstünlük göstermiştir. NK aktivitesi, en fazla interferon a 2b tedavisi verilen grupta artmış olup, bu grubun tedavideki etkinliğinin önemli bir parçası olduğunu göstermiştir. Klasik tedavi yöntemlerinin, diğer alternatif tedavi yöntemlerinden daha etkili olduğu saptanmıştır. Imiquimod, irnmünmodülatör olarak endometriozis tedavisinde ilk kez kullanılmış olup, uygulanan yöntemler içinde etkinliği en az gibi görünmektedir. Anahtar Kelime: Endometriosis, rat, deneysel model, tedavi. VII

ABSTRACT Objective: The aim of this study is to compare the effects of classic therapy methods (GnRH agonist and antagonist) and the alternative therapy methods (aromatase inhibitor, raloxifen, interferon a 2b, levamisole, imiquimod) on the experimental endometriosis in rats. Study Desing: The study was executed in the Medical and Surgical Research Centre of Ondokuz Mayıs University, between 6. March. 2005 - 17. July. 2005. Experimental endometriosis was constituted by using 120 female, sexually mature Wistar Albino rats. Six weeks later, the implants were examined by second laparotomy and rats were divided randomly into eight groups. Aromatase inhibitor was given to group A (n=15) orally 0.004 mg/rat/day for 60 days. Raloxifen was given to group B (n=15) orally 0.24 mg/rat/day for 60 days. GnRH antagonist was administered SC (Subcutan) to group C (n=15) 0.001mg/rat/day for 60 days. Imiquimod was applied IP (Intraperitoneal) to group D (n=15) 10mg/rat two times for week for 8 weeks. Interferon a 2b was applied SC to group E (n=15) 100.000 IU/rat, three times at 48 hours interval. Levamisole HCL was administered SC to group F (n=15), 2mg/rat, once for week for 8 weeks. Depot leuprolide acetate was applied SC to the GnRH agonist group G (n=15) 0.075 mg/kg two times at four weeks interval. 0.1 cc saline solution was injected SC to the control H group (n=15) once for week for 8 weeks. After eight weeks treatment period, the volumes and histopathological properties of the implants were evaluated. In the histopathological assessment, gland activity (GA), stromal quantity (SM), total scores (GA+SM) and natural killer (NK) expressions were evaluated. The data were analyzed by Kruskal Wallis, Mann-Whitney U and Wilcoxon tests. Results: There were no significant differences among the groups in the volumes of implants initially (P>0.05). The implant volumes showed significantly decrease after treatment in group A (PO.001), group B (PO.001), group C (PO.001), group D (PO.05), group E (PO.001), group F (PO.001) and group G (PO.001). When the groups were compared after treatment, there were significant decreases in the volumes VIIIof implants in all groups according to control group. Group E showed the most significant implant volume decrease (PO.001). The gland activity showed a significant decrease in all groups, group A (P<0.01), group B (PO.001), group C (PO.01), group D (PO.01), group E (PO.001), group F (PO.001) and group G (PO.01) when compared with the control group. Group E showed the most significant decrease in the gland activity (PO.001). There were significant decreases in stromal quantity in group C (PO.001), group D (PO.05), group E (PO.01), group F (0.01) and group G (PO.001) in comparing to control group H. Group C and group G showed marked regression in stromal quantity than the other groups and the regression was equal in these two groups. Group E showed the most significant decrease in total score. There was a significant decrease in total score in all groups when compared with control group (PO.001). All groups showed an increase in NK expression. Group E showed the marked increase and this was different from group A (PO.001), group D (PO.05), group F (PO.05) and group G (pO.01). Conclusion: In this study, interferon a 2b therapy which is one of the methods used in the alternative therapy of endometriosis showed a superiority on to either alternative therapies or classic therapies of which effects are known. Interferon a 2b treatment group showed the most significant increase in the NK activity. This shows that the NK activity is an important part of the effectivity of the treatment. It is determined that the classic therapies are more effective than the other alternative therapies, hniquimod was used for the first time in endometriosis treatment and it has been found less effective than the other therapies. Key Words: Endometriosis, rat, experimental model, treatment. DC