Yükseköğretim kurumlarında web tabanlı uzaktan eğitim programları bileşenleri: Uygulamalar ve sorun alanları

Abstract

Bu çalışmada günümüzde sayıları hızla artan web tabanlı uzaktan eğitim programlarının daha etkin bir hale getirilmesi için web tabanlı uzaktan eğitim programlarında bulunması gereken ana bileşenlere yönelik bir öneri ortaya konarak bu bileşenlere ait alt ölçütlerin tanımlanması yapılmıştır.Araştırma deseni olarak nitel araştırma yöntemlerinden biçimlendirici (formative) araştırma yöntemi kullanılarak web tabanlı uzaktan eğitim programları derinlemesine incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, web tabanlı uzaktan eğitim hizmeti sunan, farklı coğrafi bölgeler içerisinde farklı il merkezlerinde bulunan ve web tabanlı uzaktan eğitim konusunda farklı deneyim sürelerine sahip 4 yükseköğretim kurumu oluşturmaktadır. Araştırma verileri uzaktan eğitim hizmetlerini yöneten ve sürdüren ilgili merkez temsilcileri ile yapılan görüşmelerden, bu merkezler tarafından araştırmacı ile paylaşılan belgelerden ve merkezlerin Web siteleri incelemesi sonucunda elde edilen bilgileri kapsayan nitel verilerden oluşmaktadır.Bu araştırmada farklı yükseköğretim kurumlarında halihazırda var olan uzaktan eğitim hizmetlerini yöneten ve sürdüren ilgili uzaktan eğitim merkezleri ile yapılan görüşmelerin analizi ve belgelerin incelemesi neticesinde web tabanlı uzaktan eğitimde yükseköğretim kurumlarında düzgün çalışanların ve eksik olan geliştirilmesi gereken durumların analizi yapılarak var olan durum tespiti yapılmıştır. İlgili merkezlerin tecrübeleri ve alanyazın ile beraber var olan durumun nasıl iyileştirilmesi gerektiği, bir uzaktan eğitim programının etkili bir şekilde yapılandırılması ve sürdürülmesi için hangi bileşenlerin olması gerektiği konusunda bir öneri hazırlanmıştır.Araştırma sonucunda 73 sayfalık görüşme transkriptlerinin çözümlenmesi sonucunda ortaya çıkan 727 kod 13 temel kategori içerisinde hiyerarşik alt kategoriler ile yapılandırılarak web tabanlı uzaktan eğitim programlarına ait bileşenler ortaya konulmuştur. Bu kategoriler program açılış süreci, mevzuat, Türkiye yükseköğretim yeterlilikler çerçevesi, program yapısı, öğretim tasarımı, ölçme değerlendirme, iletişim/etkileşim, destek, teknik, program değerlendirmesi, akreditasyon, başarı faktörleri ve problemlerdir.Anahtar sözcükler: Uzaktan eğitim, web tabanlı uzaktan eğitim, yükseköğretim,program tasarımı.

This study proposed to determine the main components needed in web-based distance education programs in order to improve the effectiveness of today's increasing number of web-based distance education programs and identified the sub criteria for these components. Formative method, out of several qualitative research patterns, was selected and adopted to thoroughly analyse web-based distance education programs. The study group comprised 4 higher education institutes, offering web-based distance education services, located in different provinces of different geographical regions, and with varying web-based distance education experiences in terms of duration. Research data were compiled from interviews with representatives of relevant centres managing and upholding distance education services, from documents these centres shared with the researcher and from qualitative data comprising the information acquired after a close study of centres' websites.This study provided a baseline through the analysis of properly functioning web based distance education programs at higher education institutions as well as of cases with shortcomings and room for improvement, on the basis of the analyses of the documents and interviews conducted with the relevant distance education centres managing and upholding the distance education services currently available at different higher education institutes. Using the experience of the relevant centres and the body of literature, a proposal was produced as to how the current baseline should be improved and which components are needed in order to build and maintain a distance education program effectively.The research identified components for distance education programs upon the analysis of 73-page interview transcripts, which resulted in 727 codes, 13 main categories and hierarchized subcategories. These categories are program launching process, legislation, national qualifications framework for higher education in Turkey, program structure, instructional design, assessment and evaluation, communication/interaction, support, technique, program evaluation, accreditation, success factors and problems/challenges.Keywords: Distance education, web-based distance education, program design,higher education, program developmen