Lise öğretmenlerinin görüşlerine göre algılanan örgütsel destek ve psikolojik sermaye ilişkisi

Abstract

Bu araştırmada, devlet liselerinde görev yapmakta olan öğretmenlerin algılanan örgütsel destek düzeyleri ile psikolojik sermaye düzeyleri arasındaki ilişki cinsiyet, eğitim durumu, lise türü, mesleki kıdem, medeni durum ve sendika üyeliği değişkenlerine göre incelenmiştir. Araştırmaya Ankara ili Altındağ ilçesinde yer alan sekiz liseden 182 kadın ve 155 erkek olmak üzere 337 öğretmen katılmıştır. Çalışmada, Luthans, Avolio, Avey ve Norman (2007) tarafından geliştirilen `Psikolojik Sermaye Ölçeği` ve Eisenberger, Huntington, Hutchison ve Sowa (1986) tarafından geliştirilen `Algılanan Örgütsel Destek Ölçeği` veri toplama araçları olarak kullanılmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen verilerin çözümlenmesinde t testi, ANOVA, post hoc testlerinden LSD testi, Pearson Korelasyonu ve çoklu regresyon analizinden yararlanılmıştır. Veri toplama araçlarının yapı geçerliliği, doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ile sınanmıştır. DFA sonucunda elde edilen uyum iyiliği değerleri, kullanılan ölçeklerin faktör yapılarının doğrulandığını göstermiştir. Ölçeklerin güvenirliği için ise Cronbach alfa katsayıları hesaplanmıştır. Algılanan örgütsel destek ölçeğinin Cronbach alfa değeri .91 olarak ve psikolojik sermaye ölçeğinin Cronbach alfa değeri ise .95 olarak hesaplanmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin algılanan örgütsel destek düzeylerinin orta düzeyde olduğu, öğretmenlerin genel psikolojik sermaye düzeylerinin görece yüksek olduğu, evli öğretmenlerin bekar öğretmenlere ve sendika üyesi olanların olmayanlara göre umut düzeylerinin daha yüksek olduğu, meslek lisesinde çalışanların Anadolu lisesinde çalışanlara göre psikolojik dayanıklılık düzeylerinin daha yüksek olduğu ve lisans eğitimi mezunu öğretmenlerin lisansüstü eğitim mezunu öğretmenlere göre daha iyimser oldukları belirlenmiştir. Bununla birlikte, öğretmenlerin algılanan örgütsel destek düzeyleri ile genel psikolojik sermaye düzeyleri arasında orta düzeyde aynı yönlü anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir (r = .44). Ayrıca, araştırma kapsamında kullanılan bağımsız değişkenlerin tümünün öğretmenlerin genel psikolojik sermayelerindeki varyansın % 8'ini açıkladığı ve algılanan örgütsel desteğin psikolojik sermayenin anlamlı bir yordayıcısı olduğu belirlenmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara dayalı olarak uygulamaya ve araştırmaya yönelik öneriler sunulmaktadır.

In the current study, the relationship of public high school teachers' perceived organizational support and psychological capital levels was investigated in relation to their gender, education, type of high school, tenure, marital status and membership to an educational union. The study group of the study consists of 337 (182 female and 155 male) high school teachers from eight public high schools located in Ankara- Altındağ. The data collection tools were `Psychological Capital Questionnaire (PsyCap)` developed by Luthans, Avolio, Avey, and Norman (2007), and `Survey of Perceived Organizational Support- Short Form (SPOS)` developed by Eisenberger, Huntington, Hutchison, and Sowa (1986). The data were analyzed by utilizing t test, ANOVA, LSD test of post hoc tests, Pearson correlation, and multiple linear regression. The construct validity of the scales were tested by confirmatory factor analysis (CFA). The goodness of fit indexes generated by CFA verified the factors of the scales. The Cronbach alpha value of the SPOS was calculated to be .91, and .95 for the PsyCap. The main findings are as follows; teachers perceive moderate levels of organizational support; the overall psychological capital level of teachers is relatively high; married teachers have higher levels of hope than single teachers; members of education unions have higher levels of hope than non-member teachers; teachers working in vocational high schools have higher levels of resilience than teachers working in Anatolian high schools; and, teachers with bachelor's degree have higher levels of optimism than teachers with graduate education degree. In addition, there is a moderate, positive and statistically significant relationship between teachers' perceived organizational support level and overall psychological capital level (r = .44). Furthermore, it was found that the independent variables together predict 8 % of the total variance in overall psychological capital level of teachers, and perceived organizational support is a statistically significant predictor of psychological capital. Future implications and recommendations for research and practice are discussed based on the findings of the study.