Die vermittlung von lesestrategien und ihr einfluss auf den strategiegebrauch

Abstract

Okuduğunu anlama becerisi çağdaş bilgi toplumunda yüksek bir önceliğe sahiptir. Üniversiteler ve okul gibi eğitim kuruluşlarında da okuduğunu anlama becerisinin geliştirilmesi büyük önem taşımakta ve öncelikli öğretim amaçları arasında yer almaktadır. Ayrıca birçok dersin temeli okuduğunu anlamaya dayanmaktadır. Ancak öğrencilerin özellikle yabancı dil olarak Almancada okuduğunu anlama becerisinin yeterince gelişmemiş olduğu gözlemlenmektedir. Dolayısıyla yabancı dil öğretimi bu eksiklikleri gidermek ve okuduğunu anlama becerisini geliştirebilmek için, özellikle reform pedogojisinin ortaya çıkışından sonra, Avrupa Konseyi'nin de katkılarıyla, öğrenci odaklı yaklaşımlar oluşturmuştur. Bu yaklaşımlardan biri öğrenme stratejilerinin öğretimidir. Bu bağlamda öğrenme stratejilerine hâkim olma özerk öğrenmenin en önemli önkoşuludur. Son zamanlarda, öğrenme stratejilerinin öğretimine ilişkin birçok araştırma yürütülmüştür ve öğrenme stratejilerinin öğretimine yönelik yeni bir eğilim görülmektedir. Bu eğilim, bir takım özel stratejilerin veya dil becerilerine yönelik stratejilerin öğretimini hedeflemektedir. Buna göre geliştirilmesi hedeflenen dil becerilerine yönelik türsel stratejilerin öğretimi de yapılabilmektedir.Bu çalışmanın amacı, Alman Dili Eğitimi Programına kayıtlı üniversite öğrencilerine bir dönem boyunca verilen bir okuma stratejileri öğretiminden sonra öğrencilerin okuma stratejisi kullanım düzeylerini tespit etmek ve verilen strateji öğretiminin okuma strateji kullanımı üzerindeki etkisini ortaya çıkarmaktır. Söz konusu çalışma 2014-2015 Öğretim Yılı Bahar Döneminde Hacettepe Üniversitesi Alman Dili Eğitimi Anabilim Dalında okuyan 35 üniversite öğrencisinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Zorunlu alınması gereken bir ders kapsamında yedi hafta boyunca okuma stratejilerinin öğretimi planlanmış ve uygulanmıştır. Bu süre zarfında okuma stratejileri öğretiminin yürütüldüğü ders içeriğine entegre olan ve her hafta farklı okuma stratejilerinin öğretimini hedefleyen ders malzemeleri geliştirilmiştir. Okuma stratejisi öğretiminin okuma stratejilerinin kullanımı üzerindeki etkisini saptayabilmek için dönemin ilk ve son haftasında Oxford'un 2004 yılında geliştirmiş olduğu `Okuma Stratejileri Anketi` (`Reading Strategy Questionnaire`) ve öğrencilerin okuma stratejisi kullanımını gösteren öğrenci çalışmaları uygulanmıştır. Anketin uygulanması ile elde edilen nicel veriler ile öğrenci çalışmalarından elde edilen nitel veriler toplanmıştır. Nicel ve nitel verilerin birlikte inceleniyor olması hem nicel verileri daha güvenilir ve anlamlı kılmıştır hem de veri tabanını zenginleştirdiği için okuma stratejilerinin kullanımı hakkında daha derin bilgi edinilmesine katkıda bulunmuştur.Toplanan nicel verilerin analizi için SPSS 22.0 İstatistik Programı kullanılmıştır. Ayrıca okuma stratejisi kullanımına ilişkin okuma stratejisi öğretiminin öncesinde ve sonrasında istatistiksel açıdan anlamlı bir farkın olup olmadığını tespit edebilmek için t-testleri uygulanmıştır. Toplanan verilerin nitel çözümlenmesi için ise, okuma stratejilerinin kullanımını ölçen bir ölçek geliştirilmiş ve geliştirilen bu ölçek ile belirli okuma stratejilerinin kullanımı incelenmiştir. Sonuçlar, uygulanan okuma stratejisi öğretiminin okuma stratejilerinin kullanımını olumlu yönde etkilediğini ortaya koymuştur. Elde edilen verilere göre strateji öğretimi ve okuma stratejilerinin kullanımı arasında olumlu ve somut bir ilişkinin bulunduğu görülmüştür. Bu bağlamda, eğitim öncesinde ve sonrasında toplanan veriler analiz edildiğinde istatiksel açıdan anlamlı bir fark tespit edilmiştir. Bir diğer ifadeyle, öğretim sonrasında okuma stratejilerinin kullanım düzeyleri yükselmiş, öğrenciler daha iyi bir okur olma yönünde ilerlemiş ve kendilerini geliştirmişlerdir. Bir diğer sonuç ise okuma stratejilerinin öğretim sonrasında daha etkili, daha isabetli ve daha yerinde kullanıldığının görülmüş olmasıdır.

Reading comprehension skill has a high priority in modern information society. Developing reading comprehension skill has great importance in educational institutions like universities and schools and is among the primary educational objectives. Besides, most of the subjects are based on reading comprehension. However, reading comprehension skills of the students especially in German as a foreign language is observed as not developed enough. Therefore, foreign language teaching has created student centred approaches in order to make up the shortages and to develop reading comprehension skill with the contributions of Council of Europe, especially after the reform pedagogy. One of those approaches is teaching learning strategies. In this sense, mastery of learning strategies is the most crucial precondition of autonomous learning. Recently, many studies regarding teaching learning strategies have been conducted and it is seen that there is a new trend directed to teaching learning strategies. This trend aims at teaching some sort of special strategies or strategies for language skills. According to this, varietal strategies intended for developing the target language skills can be taught. The aim of this study is to determine the reading comprehension usage levels of the students and to reveal the influence of given strategy training on the usage of reading strategy after giving a reading strategies training throughout a term to the university students who are enrolled to the German Language Education Program. The aforementioned study was conducted in 2014 – 2015 Academic Year Spring Term with the contribution of 35 university students studying at Hacettepe University Department of German Language Education. As a part of a compulsory course, throughout seven weeks, teaching reading strategies was planned and implemented. In the meantime, course materials that are integrated in the course in which teaching reading strategies were conducted and aimed at teaching different reading strategies each week were developed. In order to determine the influence of teaching reading strategy on the reading strategy usage, at the first and last weeks of the term `Reading Strategy Questionnaire` which was developed by Oxford in 2004 and student studies showing students' usage of reading strategies were applied.Quantitative data from the questionnaire and qualitative data from the student studies were gathered. Examining the quantitative and qualitative data together made the quantitative data more trustworthy and meaningful and contributed to obtaining deeper information about the usage of reading strategies as it enriched the database.To analyse the gathered quantitative data SPSS 22.0 Statistical Software was utilized. In addition, t-tests were applied in order to determine whether there was a meaningful statistical difference regarding reading strategy usage before and after the reading strategy training. For the analysis of qualitative data, a scale measuring the usage of reading strategies was developed and with this scale usage of certain reading strategies were examined.The results revealed that the applied reading strategy training had a positive influence on the usage of reading strategies. According to the data, it was observed that there is a positive and concrete correlation between strategy teaching and reading strategy usage. In this sense, when the data gathered before and after the training were analysed, a meaningful statistical difference was detected. In other words, after the training, the levels of reading strategy usage rose and the students improved themselves in being a better reader with higher levels of reading strategy usage. It was also observed that reading strategies were used more efficiently, more accurately and more appropriately after the reading strategies training.