Sezaryende desfluran ve sevofluranın anne-yenidoğan üzerine etkilerinin ve anestezi derinliğinin bispektral indeks ve örtük bellek testleri ile karşılaştırılması

Abstract

ÖZET Bu çalışma; sezaryende desfluran ve sevofluran'ın annenin hemodinamisi, ilk emzirme zamanı, kanama miktarı, anestezi derinliği ve postoperatif mental fonksiyona etkilerini, ayrıca yenidoğanın Apgar ve Nöroadaptif kapasite skorlarına (NACS), umblikal arteriyel kan gazı üzerine etkilerim karşılaştırmak amacıyla yapıldı. Çalışmaya etik kurul izni ve hastaların onayı ile genel anestezi altında elektif sezaryen planlanan, 50 gebe olgu (ASA I-II) alındı. Olgular Desfluran Grubu ve Sevofluran Grubu olarak 25 'şer kişilik iki gruba ayrıldı. Her iki gruba indüksiyonda, propofol 1.5-2 mg/kg, süksinilkolin 1.5 mg/kg i.v. verilerek entübasyon yapıldı. Bebeğin doğumuna kadar, Desfluran Grubuna; %50 O2 içinde, N2O ve desfluran %3 konsantrasyonda, Sevofluran Grubuna; %50 O2 içinde, N2O ve sevofluran %1 konsantrasyonda verildi. Kordon klemplendikten sonra, Desfluran Grubu için %33 O2 içinde N2O + desfluran %6 konsantrasyonda, Sevofluran Grubu için %33 O2 içinde N2O + sevofluran %2 konsantrasyonda olacak şekilde anestezi sürdürüldü. Non- depolarizan kas gevşetici olarak, cis-atrakuryum 0.05 mg/kg iv dozlarda tekrarlandı. Analjezik olarak doğumdan sonra fentanil 1 ug/kg iv ve antiemetik olarak metoklopramid 10 mg iv uygulandı. Tüm olgularda; annenin kalp hızı (KAH), sistolik ve diyastolik arter basma (SAB ve DAB), ortalama arter basıncı (OAB), periferik oksijen satürasyonu (SpO2), indüksiyon-insizyon, indüksiyon-doğum intervalleri, eksîübasyon zamanı, ilk göz açma zamanı ve tüm bu dönemlerdeki Bispektral indeks (BİS) değerleri ölçüldü. Anestezi altoda öğrenme durumunu gösteren örtük belleği (implicit memory) karşılaştırmak için postoperatif 3. ve 24. saatlerde kelime kökü tamamlama testi uygulandı. İntraoperatif tahmini kan kaybı, annenin bebeğini ilk emzirme süreleri kaydedildi. Bebeğin ise; 1.-5. dakika Apgar skorları ve 2.-24. saat Nöroadaptif kapasite skorları (NACS), umblikal arteriyel kan gazı değerleri ölçüldü ve karşılaştırıldı. IV%3 konsantrasyonda desfluran ile %1 konsantrasyonda sevofluran karşılaştırıldığında demografik veriler, maternal hemodinamik parametreler, kan kaybı, ilk emzirme zamanı ve Bispektral indeks (BİS) değerleri açısından fark yoktu. Desfluran grubunda göz açma ve ekstübasyon zamanının Sevofluran Grubuna göre daha kısa olduğu gözlendi (p<0.05). Hastalarımızda uyanıklık (Explicit memory) kanıtı olmamasına ve yeterli BİS değerlerine rağmen; kelime hatırlamalarının olması, anestezi sırasında örtük belleğin (Implicit memory) geliştiğini ve öğrenmenin devam ettiğini düşündürdü. Sonuç olarak, elektif sezaryen olgularında %3 konsantrasyonda desfluran anestezisinin annenin kan kaybı, ilk emzirme zamanı, hemodinamik değişkenler ve anestezi derinliğini %1 konsantrasyondaki sevofluran ile aynı oranda etkilediğini; spontan göz açma, ekstübasyon sürelerinin desfluran anestezisinde daha kısa olduğunu saptadık. Neonatal umblikal arteriyel kan gazlan, 1. ve 5. dk Apgar skorları ve 2. ve 24. saatteki NACS değerleri üzerinde her iki ajanın etkisi benzerdi. Bu nedenlerle desfluranın elektif sezaryen operasyonlarında sevoflurana alternatif olabileceği düşünüldü. Ek olarak elektif sezaryen olgularında %3 konsantrasyonda desfluran ve %1 konsantrasyonda sevofluranın, farkında olmanın (explicit memory) görülmeyeceği 40- 60 BİS değerlerini sağlamasına karşın, örtük belleğin oluşabileceği gösterildi. Anestezi sırasında örtük belleğin (implicit memory) ve bazı hafıza fonksiyonlarının devam etmesi nedeniyle, olumsuz etkilenimleri önlemek için, operasyon odasında cerrahlar ve anestezisflerin daha dikkatli davranmaları ve hastalara pozitif düşünceler aşılanması gerektiği kanısına vardık. Anahtar kelimden Sezaryen, desfluran, sevofluran, Bispektral indeks (BİS), örtük bellek (implicit memory), explicit memory, Apgar skorları, Nöroadaptif kapasite skorları (NACS).

SUMMARY In this study, we examined the effect of desflurane and sevoflurane during the cesarean section on maternal hemodynamics, the first breastfeeding time, the estimated blood loss, the depth of anesthesia, the postoperative memory function and this study has been made to compare the Apgar and Neuroadaptive capacity score (NACS) of newborn with umbilical arterial blood gas analysis. After Faculty Ethics Committee and patients' approval, we studied 50 ASA I-II patients, who were scheduled for elective cesarean section under general anesthesia. Patients were allocated randomly into two groups, Desflurane Group (n=25) and Sevoflurane Group(n=25). All patients were intubated with 1.5-2 mg/kg propofol and 1.5 mg/kg i.v succinylcholine at the induction. Up to delivery, Desflurane Group was given 3% concentration of desflurane with nitrous oxide in 50% oxygen and Sevoflurane Group was given 1% concentration of sevoflurane with nitrous oxide in 50% oxygen. After the delivery, anesthesia was maintained with 6% concentration of desflurane with nitrous oxide in 33% oxygen for Desflurane Group and 2% concentration of sevoflurane with nitrous oxide in 33% oxygen for Sevoflurane Group. Cisatracurium 0.05 mg/kg i.v dose was used for neuromuscular blockade. After the delivery the, fentanyl 1 ug/kg i.v was given for the analgesia and metoclopramide 10 mg for emesis. In each group, the maternal heart rate (HR), systolic and diastolic arterial pressures (SAP and DAP), mean arterial pressure (MAP), peripheral oxygen saturation (SpQ2), induction-incision and induction-delivery internal time, the time of extubation and first eye opening time were recorded and Bispectral index (BIS) was elavuated at these time measurements. To compare implicit memory which shows learning under anesthesia, word-stem completion task was carried out at 3rd and 24th postoperative hours. Intraoperative estimated blood loss and the period of the first breastfeeding time were recorded. The newborns' 1st and 5th minute Apgar scores, 2nd and 24th hours Neuroadaptive capacity scores, and umbilical arterial blood gas values have been measured and compared. VIWhen we compared 3% concentration of desflurane with 1% concentration of sevoflurane, there was no difference on demografic data, maternal hemodinamic parameters, estimated blood loss, the first breastfeeding time and BIS values. The first eye opening time and extubation time was shorter in Desflurane Group than Sevoflurane Group (p<0.05). In spite of there was no evidence for explicit memory and adequate BIS values, patients recalled the test words. This situation has made us think that implicit memory and learning remain during anesthesia. In conclusion, we determined that the spontaneous eye opening and extubation time were shorter in the Desflurane Group than the Sevoflurane Group, but 3% concentration of desflurane and 1% concentration sevoflurane have the same effects when compared with respect to maternal estimated blood loss, the first breastfeeding time, hemodinamic parameters and the depth of anesthesia for elective cesarean section. The effects of desflurane and sevoflurane was the same on neonatal umbilical arterial blood gas values, 1st and 5th minute Apgar scores, 2nd and 24th hour Neuroadaptive capacity scores. Therefore, we thought that desflurane could be an alternative to sevoflurane for elective cesarean section. In addition, although we measured BIS values (40-60) which mere was no evidence for explicit memory during elective cesarean with 3% concentration of desflurane and 1% concentration of sevoflurane, implicit memory could remain. During the anesthesia, implicit memory and some memory functions could be continued. For this reason the anesthesiologists and the surgeons must be more careful in the operating room while they treat the patients and they must instill more positive thoughts to patients. Key words: Cesarean, desflurane, sevoflurane, Bispectral index (BIS), implicit memory, explicit memory, Apgar scores, Neuroadaptive capacity scores (NACS). vn