Öğrenme yönetim sistemlerinde öğrenen-değerlendirme etkileşiminin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada öğrenen-değerlendirme etkileşimi öğrenme yönetim sistemi içerisindeki öğrenen gezinim davranışları bağlamında incelenmiştir. Alanyazında sıkça araştırılan öğrenen-içerik, öğrenen-öğrenen ve öğrenen-öğretici etkileşimleri ile birlikte bu çalışmada öğrenen-değerlendirme etkileşimlerine olanak sağlayacak şekilde bir ÖYS oluşturulmuştur. Öğrenen-değerlendirme etkileşimlerinde öğrenenler kendilerini test edebilecekleri ve mevcut durumlarını belirleyebilecekleri öz-değerlendirmeler alabilmekte, değerlendirme sonrasında sağlanan dönütlerle (sonuç bilgisi, doğru cevap bilgisi, ayrıntılandırılmış dönüt vb.) öğrenme boşluklarını giderebilmektedirler. Öncelikle, öğrenen-değerlendirme etkileşiminin diğer etkileşim türlerinden ayrışıp ayrışmadığı araştırılmıştır. Diğer taraftan öğrenen-değerlendirme etkileşimi ile diğer etkileşim türleri arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Bunun yanında, güdülenme ve öğrenme stratejilerinin öğrenen-değerlendirme etkileşiminin üzerine etkisi incelenerek öğrenen profilleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca öğrenen-değerlendirme etkileşiminin başarı gelişimi üzerine etkisinin ortaya konması amaçlanmıştır.Araştırmanın çalışma grubunu Hacettepe Üniversitesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi bölümünde öğrenim görmekte olan ve Bilgisayar Ağları ve İletişim dersini alan 65 (33 kadın, 32 erkek) öğrenci oluşturmaktadır.Hazırlanan sistemde öğrenenlere haftalık olarak ders içerikleri, tartışma ortamları ve öz-değerlendirmeler ÖYS aracılığıyla sunulmuştur. Öğrenenlerin gezinim davranışları (sayfalara tıklama sayısı, sayfalarda kalma süresi, değerlendirme alma sayısı vb.) 6 hafta boyunca veritabanında kaydedilmiştir. Diğer taraftan dersin ilk haftasında öğrenenlerin güdülenme ve öğrenme stratejileri Pintrich vd. (1991) tarafından geliştirilen ve Büyüköztürk vd. (2004) tarafından Türkçeye uyarlanan Güdülenme ve Öğrenme Stratejileri ölçeği ve Bilgisayar Ağları ve İletişim dersine yönelik ön-test, araştırmanın sonunda (6. hafta) ise son-test uygulanmıştır.Araştırma süreci sonunda öğrenenlerin ÖYS'ndeki gezinim davranışlarının (28 değişken) etkileşim türlerine göre ayrışıp ayrışmadığını belirlemek için temel bileşenler analizi tekniği uygulanmıştır. Analiz sonucunda gezinim davranışlarının 6 farklı boyut altında toplandığı görülmüştür. Bu boyutların ilk 3 tanesi alanyazında belirtilen öğrenen-içerik, öğrenen-öğrenen ve öğrenen-öğretici etkileşimleridir. Diğer taraftan öz-değerlendirmelerle ilgili gezinim davranışlarının tek boyut altında toplanması beklenirken 3 farklı boyut altında toplandığı görülmüştür. Bu boyutlar da öğrenen-değerlendirme görevi, öğrenen-dönüt ve öğrenen-öngörülmeyen değerlendirme etkileşimleri olarak adlandırılmıştır. Yapılan ilişkisel analiz sonucunda bu 3 etkileşiminin birbirleriyle anlamlı bir ilişkiye sahip oldukları ve diğer taraftan bu üç etkileşim türünün genel bir değerlendirme etkileşimi altında toplandığı da yapılan hiyerarşik faktör analizi sonucunda görülmüştür.Öğrenen-değerlendirme görevi, öğrenen-dönüt ve öğrenen-öngörülmeyen değerlendirme etkileşimleri arasındaki en yüksek ilişkinin sırasıyla öğrenen-içerik, öğrenen-öğrenen ve öğrenen-öğretici olarak bulunmuş; öğrenen-öngörülmeyen değerlendirme etkileşimi ve öğrenen-öğretici etkileşimi arasındaki ilişkinin anlamlı olmadığı bulunmuştur.Güdülenme ve öğrenme stratejilerinin öğrenen-değerlendirme görevi, öğrenen-dönüt ve öğrenen-öngörülmeyen değerlendirme etkileşimleri üzerine etkisi yapısal eşitlik modeli ile test edilmiştir. Buna göre güdülenme stratejilerinden içsel hedef düzenlemenin sadece değerlendirme görevi üzerine anlamlı bir etkisi bulunurken, görev değerinin hem değerlendirme görevi, hem de öğrenen-dönüt etkileşimleri üzerine etkisi bulunmuştur. Öğrenme stratejilerinden ise sadece yineleme stratejisinin öğrenen-değerlendirme görevi, öğrenen-dönüt ve öğrenen-öngörülmeyen değerlendirme etkileşimleri üzerine anlamlı bir etkisi bulunmuştur.Başarı üzerine değerlendirme etkileşimlerinin etkisine bakıldığında ise öğrenen-değerlendirme görevi ve öğrenen-öngörülmeyen değerlendirme etkileşimlerinin etkisi anlamlı ve başarı üzerindeki varyansın %36'sını açıkladığı bulunmuştur.Anahtar sözcükler: Etkileşim, uzaktan eğitim, öğrenen-değerlendirme etkileşimi,güdülenme stratejisi, öğrenme stratejisi

This study has primarily investigated the learner-assessment interaction based on learners' navigational behaviors in the learning management system (LMS). Within this context, a learning management system was established, which enables learner-assessment interaction as well as learner-content, learner-learner, and learner-teacher interactions which have been frequently encountered in the literature. In learner-assessment interaction, learners are able to get self-assessments to test themselves, and see what their current statuses are. After that, they can close the learning gap with the feedback (test results, correct responses, elaborated feedback etc.) provided after self-assessments. Firstly, it has been investigated whether learner-assessment interaction is separated from other types of interactions, and the correlation between learner-assessment interaction and other types of interactions was examined. In the meantime, it has been tried to define learners' profiles by studying the effects of motivation and learning strategies on learner-assessment interaction. The last but not least, this study has aimed to investigate the effect of learner-assessment interaction on learners' achievements.The study group of this research has consisted of 65 learners (33 females and 32 males) who are taking `Computer Networks and Communication` course offered in the department of Computer Education and Instructional Technologies at Hacettepe University.In the LMS, learners were provided weekly course contents, discussion boards, and self-assessments. Learners' navigational behaviors (the number of hits, the time they spend in the LMS, the number they received self-assessment) were recorded in the database during six weeks. To determine the motivation and learning strategies of students, Motivated Strategies for Learning Questionnaire (MSLQ) was adapted by Büyüköztürk (2004) has applied to learners as a pre-test at first week. After six weeks, a post-test was applied.At the end of data collection process, principal components analysis was applied to determine whether learners' navigational behaviors (28 variables) separate different interaction types. As a result, learners' navigational behaviors have been classified into 6 different dimensions. Three of those dimensions have been already stated in the literature including learner-content, learner-learner, and learner-teacher interactions. On the other hand, navigational behaviors related to self-assessment were divided into three dimensions although they were expected to be grouped as only one dimension. Those dimensions were respectively named as learner-assessment task, learner-feedback, and learner-unanticipated assessment interactions. The result of correlational analysis has indicated that those three types of interactions were significantly associated to each other, and also hierarchical factor analysis has showed that those three types of interactions were clustered into a general learner-assessment interaction.The highest correlation with the group of learner-assessment task, learner-feedback, and learner-unanticipated assessment interactions is respectively learner-content, learner-learner, and learner-teacher interactions. However, it is proved that there is no significant relationship between learner-unanticipated assessment and learner-teacher interactions.The effects of motivation and learning strategies on learner-assessment task, learner-feedback, and learner-unanticipated assessment interactions were tested by structural equation modeling. The results have indicated while intrinsic goal orientation of the sub-dimension of motivation has only significant effect on assessment task, task value has significant impact on both assessment task and learner-feedback interactions. On the other hand, rehearsal strategy is the only learning strategy that has significant effect on learner-assessment task, learner-feedback, and learner-unanticipated assessment.When it comes to the effects of assessment interactions on achievement, learner-assessment task, and learner-unanticipated assessment interactions explain % 36 of variance on achievement.Keywords: Interaction, distance education, learner-assessment interaction,motivation strategies, learning strategies