Ders araştırması modeli bağlamında ortaokul Matematik öğretmenlerinin öğretim faaliyetlerine yönelik grup temelli öz-düzenlemelerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada ortaokul matematik öğretmenlerinin ders araştırması uygulamalarında matematik öğretim görevlerine yönelik grup olarak sergilemiş oldukları hazırlık ve yansıtma faaliyetlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden tekli durum çalışması deseni benimsenmiştir. Araştırmaya Uşak il merkezinde, iki farklı ortaokulda görev yapmakta olan üç ortaokul matematik öğretmeni dâhil edilmiştir. Katılımcıların belirlenmesinde kartopu örneklemi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sürecinde her biri farklı bir öğretmen tarafından uygulanmış olan üç araştırma dersi uygulaması gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri yaklaşık 5 ay süren bu uygulamalar sırasında toplanmıştır. Verilerin toplanmasında gözlem, görüşme ve doküman inceleme yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda hazırlık süreçlerinde öğretmenlerin özellikle hedef ve başarı ölçütü belirleme çalışmalarını yürütmekte zorlandıkları gözlenmiştir. Süreç ilerledikçe sergilemiş oldukları hazırlık çalışmalarında araştırma temaları (anlamlı öğrenme ve öğrenci merkezli eğitim) doğrultusunda önemli değişimler yaşanmıştır. Yansıtma süreçlerinde ise öğretmenlerin, araştırma dersleri için genel-bütüncül değerlendirmeler ortaya koydukları ve çoğunlukla başarısızlık durumları odaklı atfetmeler gerçekleştirdikleri gözlenmiştir. Öğretmenler, başarısızlığı kendi kontrolleri altında olan ve olmayan çok çeşitli etkenlere bağlamışlardır. Süreç ilerledikçe kontrol edilebilir etkenlere yönelik atfetmelerinde artış yaşanmıştır. Ayrıca yansıtma süreçlerinde öğretmenlerin, hazırlık çalışmalarına ve öğretim davranışlarına yönelik çeşitli sonuçlar ortaya koydukları ve bu sonuçların tümüyle uyarlamacı nitelikte olduğu gözlenmiştir.

In this study, it was aimed to examine middle school mathematics teachers' preparation and reflection activities for teaching mathematics that they performed as a group in the Lesson Study practices. The single case study design, which is a qualitative research design, was adopted for this study. Three middle school mathematics teachers who had been working in two different schools in Uşak province were included in the study. The snowball sampling method was used to select participants. In the study, three study lesson practices, each of which were implemented by different teachers, were carried out. Data were collected during these practices lasting for about 5 months. Observation, interview, and document review methods were used to collect data. Results showed that in the preparation processes, teachers were especially struggled with maintaining activities of setting goals and determining criteria for success. Towards the end of lesson study practices, there had been important changes in their preparation activities towards the research theme (meaningful learning and student-centered education). It was observed that in the reflection processes, teachers developed general-holistic evaluations for the research lessons and mostly focused on the situations they evaluated as unsuccessful. Teachers attribute their failure to various factors which were controllable and uncontrollable by themselves. Towards the end of lesson study practices, there had been increase in their controllable attributes. It was also observed that teachers produced a variety of reactions related to their preparation activities and teaching practices in their reflection processes and all of these reactions were adaptive.