Tekrarlanan cinsel istismara maruz kalan ergenlerin bireysel ve ailesel risk faktörleri

Abstract

Bu araştırma tekrarlanan cinsel istismara (Cİ) maruz kalan, bir kez cinsel istismara maruz kalan ve kalmayan ergenlerin sosyal destek, riskli davranış, akılcı olmayan inanç ve psikolojik belirti düzeyleri ile ailesel ve bireysel olası risk faktörlerinin incelendiği betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın çalışma grubunu Eylül 2013-Haziran 2014 tarihleri arasında Sağlık Bakanlığı'na bağlı Ankara Çocuk Merkezi'ne başvuran 15-18 yaş arası, 70'er tekrarlanan ve bir kez Cİ'ye maruz kalan kız ergen ile merkezin bulunduğu hastanenin çocuk polikliniğine başvuran 15-18 yaş arası 70 kız ergen oluşturmaktadır. Veri toplamak amacıyla Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, Riskli Davranışlar Ölçeği, Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği-Ergen Formu, Kısa Semptom Envanteri, Aile Bilgi Formu ve İstismarcı Bilgi Formu kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen verilerin istatistiksel çözümlemelerinde SPSS 21.0 programından yararlanılmıştır. Verilerin analizinde tek yönlü varyans analizi ile ki-kare testi kullanılmıştır.Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre, toplumdan algılanan destek, sigara ve alkol kullanımı, intihar ve okul terki boyutundaki riskli davranışlar ile depresyon, olumsuz benlik, bedenselleştirme ve düşmanlık boyutundaki psikolojik belirtiler yönünden tekrarlanan Cİ'ye maruz kalan ergenlerin puan ortalamaları ile karşılaştırma grubunun ve bir kez Cİ'ye maruz kalan ergenlerin puan ortalamaları arasında anlamlı farklar belirlenmiştir. Anti-sosyal davranış yönünden de tekrarlanan Cİ'ye maruz kalan ergenlerin puan ortalamaları ile karşılaştırma grubunda yer alan ergenlerin puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark saptanmıştır. Bunlara ek olarak, aileden algılanan destek düzeyi ve kaygı boyutu açısından hem tekrarlanan hem de bir kez Cİ'ye maruz kalan ergenlerin puan ortalamaları ile karşılaştırma grubunda yer alan ergenlerin puan ortalamaları arasındaki farklar anlamlı bulunmuştur. Bir kez Cİ'ye maruz kalan ergenlerin ise sigara kullanımı, depresyon, olumsuz benlik ve bedenselleştirme boyutundaki puan ortalamaları ile karşılaştırma grubunun puan ortalamaları arasında anlamlı farklar belirlenmiştir. Beslenme boyutundaki riskli davranış ve akılcı olmayan inanç yönünden ise gruplar arasında anlamlı farklar saptanmamıştır.Ebeveynlerden elde edilen bireysel ve ailesel olası risk faktörlerine yönelik bulgulara göre tekrarlanan Cİ grubunun hem karşılaştırma hem de bir kez Cİ grubundan anlamlı farklar gösterdiği değişkenler: ebeveynlerinin daha fazla tek veya üvey ebeveyn olması, son zamanlarda ebeveynlerin daha fazla alkol ve/veya madde kullanımı ile sadakatsizlik konusunda birbirleriyle sorun yaşaması, ailelerinde alkol kullanımının varlığı, babalarının kendilerine fiziksel istismar uygulaması, ebeveynleriyle eve giriş-çıkış saatlerine uyma ve erkek arkadaş varlığı konusunda sorun yaşamaları, olumsuz arkadaş çevrelerinin varlığı, kendilerinin alkol kullanımı, özyaralama ve okuldan kaçma davranışı sergilemeleri ile ders başarılarının düşük düzeyde olmasıdır. Ayrıca, tekrarlanan Cİ grubunun karşılaştırma grubuna göre ailelerinde daha fazla uyuşturucu kullanımının olduğu ve yurt veya koruyucu aile ortamında daha fazla yaşadıkları belirlenmiş olup; ancak bu değişkenler açısından tekrarlanan Cİ grubunda yer alan ergenlerin bulguları ile bir kez Cİ'ye maruz kalan ergenlerin bulguları arasında anlamlı farklar saptanmamıştır. Ebeveynlerin eğitim düzeyi, ailelerinin devlet kurumlarından yardım ve/veya hizmet alma durumları, ailede son yıllarda daha fazla sorun yaşanması, ailede son yıllarda ekonomik durumda, eşler arasında ve aile ilişkilerinde sorun yaşanması, ebeveynlerin eşi tarafından sözel ve fiziksel şiddete maruz kalması, ebeveynlerin şiddetli geçimsizlik yaşaması, ailede öfke kontrol sorunu yaşayan ve cezaevine girmiş bireyin varlığı ile ergenin intihar girişiminde bulunması yönünden de hem tekrarlanan hem de bir kez Cİ'ye maruz kalan grup ile karşılaştırma grubu arasında anlamlı farklar belirlenmiştir. Okul terki ve evden kaçma davranışı konusunda ise üç grup arasında anlamlı farklar saptanmıştır. Annenin çalışma durumu, ailenin çevreden destek alabileceği kişilerin varlığı, ikamet edilen semtin güvenli olma durumu, son zamanlarda ebeveynlerin eşlerinin aileleriyle sorun yaşaması, annenin çocuğa fiziksel istismar uygulama durumu, bilgisayar kullanımı ve ders çalışma konusunda ebeveynin çocuğu ile sorun yaşaması ve çocuğun kronik hastalık durumu yönünden ise üç grup arasında anlamlı farklar belirlenmemiştir. Sonuç olarak, Cİ'ye maruz kalan ergenlerin hem bireysel hem de ailesel çok fazla psiko-sosyal sorunlarının olduğu, ergenlerin tekrarlanan Cİ'ye maruz kalması durumunda da bu sorunların hem sayı hem de nitelik yönünden arttığı saptanmıştır. Araştırmanın bulgularından hareketle, araştırmacılara, psikolojik danışmanlara ve politikacılara yönelik önerilerde bulunulmuştur.Anahtar sözcükler: Çocuk, ergen, çocuk istismarı, tekrarlanan cinsel istismar,risk faktörleri

This descriptive study was conducted with the aim of investigating the social support, risky behavior, irrational belief and psychological symptom levels, with familial and individual probable risk factors of adolescents, who are exposed to sexual revictimization (SR), sexual abuse for only one time and not exposed to sexual abuse (SA). Participants consist of 70 adolescents aged 15-18 who are exposed to SR and 70 adolescents aged 15-18 who are exposed to SA for only one time and who applied to Ankara Child Follow-up Center affiliated to Ministry of Health between the dates of September 2013 and June 2014. Seventy adolescents aged 15-18 who are not exposed to SA who applied to Pediatric Polyclinic of the hospital where Ankara Child Follow-up Center is. Perceived Social Support Scale, Risky Behavior Scale, Irrational Beliefs Scale-Adolescent Form, Short Symptom Inventory, Family Information Form and Abuser Information Form were used in order to collect data. SPSS 21.0 was used for the statistical analysis of the data obtained during the study. For the analysis of data, One-Way analysis of variance (ANOVA) and Chi Square tests were used.According to the data obtained from the study, significant differences have been detected among the point averages of adolescents exposed to sexual revictimization and that of control group and adolescents exposed to SA for only one time, in terms of perceived community support, risky behaviors at a level of smoking and alcohol use, suicide, dropping out, and psychological signs at a level of depression, negative self-perception, somatization, hostility. A significant difference has been found between the point averages of adolescents exposed to sexual revictimization and that of adolescents in control group, in terms of anti-social behavior, as well. In addition to these, the differences between the point averages of adolescents, both of whom are exposed to SR and SA for only one time, and that of adolescents in control group have been found significant, in terms of support level perceived from the family and anxiety level. Significant differences have been determined among the point averages, at a level of smoking, depression, negative self-perception and somatization, of adolescents exposed to SA for only one time and that of control group. No significant difference has been determined, in terms of risky behavior at a level of nutrition and irrational belief.According to the findings towards probable individual and familial risk factors obtained from the parents, variables that the SR group significantly differs from both control group and the group of SA for only one time are: mostly having single parents or stepparents, recently increases in alcohol and/or drug use of their parents, their parents' having problem with each other in the matter of disloyalty and alcohol use in the family, abusing physically by their fathers, having problems with their parents about getting/going out of home and boyfriend, having negative circle of friends, using alcohol, behavior of self-mutilation, skipping school and having poor levels of academic achievement. Besides, it has been found that in the families of the SR group there is more drug use than the control group and also that they lived longer in a foster care center or with a foster family; however, in terms of these variables, between the findings of adolescents in SR group and that of adolescents exposed to SA for only one time no significant differences have been found. Significant differences have been determined between both groups of SR and being exposed to SA for only one time and the control group, in terms of education level of the parents, receiving aids and/or services from governmental agencies, in recent years having more problems in family, in recent years in family having more financial problems and problems between spouses and family relationships, the parents' being exposed to verbal or physical abuse by the spouse, the parents' having irreconcilable differences, existence of a person in family who has anger management problem and was imprisoned, adolescent's attempting the suicide. Significant differences have been detected between these three group regarding the behavior of dropping out and abandoning home. No significant differences have been found between these three groups, in terms of mother's being in employment, existence of people from whom the family can get support, safety of habitual place of abode, the parents' recently having problem with their spouses' families, mother's using physical abuse on child, the parents' having problem with their child about computer usage and study, and child's having a chronic illness. Consequently, it has been detected that adolescents exposed to SA have too many psycho-social problems both individual and familial, and in the case of adolescents' being exposed to SR, these problems increase in terms of both quantity and quality. With reference to the findings of the research, recommendations have been given to researchers, psychological counselors and policy-makers.Keywords: Child, adolescent, child abuse, sexual revictimization, risk factors