Yeni doğanlarda fossa cranii posterior`daki anatomik oluşumların venöz sinüsler, ekstra kranial yüzeyel landmarklar ve birbirleri ile ilişkilerinin morfometrik analizi ve klinik önemi

Abstract

ÖZET VE ANAHTAR KELİMELER Kafa tabanı, oluşumunda yer alan komponentleri ile değerlendirilen kompleks bir anatomik yapıdır. Yüzeyel landmarkların anatomisinin iyi bilinmesi, cerrahi prosedürlerin planlanma ve yaklaşımının kararlaştırılmasını güvenli kılar. Çocuklarda kafa tabanını etkileyen lezyonlar nadirdir ve çoğunlukla radikal cerrahi yöntemlerine başvurulmamaktadır. Posterior fossa'ya yaklaşımlarda, derindeki yapıların yerleşiminin kesin olarak belirlenmesi için yüzeyel landmarkların izole edilmesi büyük önem taşır. Bu amaca yönelik yapılan anatomik ölçümler, posterior fossa yüzeyel landmarkları hakkında önemli fikirler oluştururlar. Posterior fossa anatomisinin iyi bilinmesi ve özellikle ekstrakranial yüzeyel landmarklar ile ilişkisinin ortaya konulması, hem intraoperatif hem de postoperatif komplikasyonların azalmasına yardımcı olabilecektir. Cerrahi tekniklerin gerçekleştirilmesi için pediatrik ve yetişkin kafatabanlannın arasındaki anatomik farklılıkların, ekstrakranial landmarkların, intrakranial oluşumların ve bu iki bölüm yapılarının birbirleri ile ilişkilerinin milimetrik düzeyde morfometrik olarak araştırılmaları önem arzetmektedir. Asterion, posterior kafa tabanı yaklaşımları için önemli bir landmarktır ve derinde bulunan posterior fossa durası için güvenilir bir yer gösterici olarak kabul edilmektedir. Bunun yanında özellikle yenidoğan döneminde bu landmarkın oluşum şekli ve yerleşimi çok varyatif olabilmektedir. Çalışmada, %10'luk formalin ile fikse edilmiş, miadında (38-40 haftalık), 19'u kız (%54,3) ve 16'sı erkek (%45,7) olmak üzere 35 yenidoğana ait kafa spesmenleri kullanılmıştır. Yenidoğan kadavralarında yapılan bu çalışmada posterior cranial fossa içinde yer alan anatomik oluşumlar ve dural venöz sinuslar ile ekstrakranial yapıların değerlendirilmesi için anatomik diseksiyonlar yapılıp, makroskobik olarak yaklaşılmıştır.Bu çalışmada asterion'un hem diğer yüzeyel landmarklarla arasındaki ilişki morfometrik olarak incelendi, hem de intrakranial lokalizasyonunu doğru bir şekilde gösterebilmek için sigmoid- transvers sinuslar birleşim yeri ile ilişkisi araştırıldı. Bu sayede bu bölgelere yapılacak olan cerrahi yaklaşımlarda, cerraha güvenli girişim alanları gösterildi, ilave olarak asterion'un, posterior kranial fossa'da yer alan diğer anatomik oluşumlarla da ilişkisi morfometrik açıdan incelendi. Bunun yanında dural venöz sinusların birbirleri ile, posterior kranial fossa'da yer alan diğer önemli anatomik oluşumlarla ve özellikle de kafatası içinden dışına doğru uygulanan bir teknikle de ekstrakranial yüzeyel landmarklarla olan ilişkileri morfometrik açıdan ayrıntılı olarak incelendi. Çalışmamızda, yenidoğanlarda ekstrakranial yüzeyel landmarklar arasındaki uzaklıkların standart ortalama ölçüm değerleri elde edildi. Asterion'un diğer ekstrakranial landmarklara olan uzaklığı ölçümleri arasında A-UHP dışında (p>0.05), istatistiksel olarak önemli ilişki olduğu saptandı (p<0.05). Asterion'un, basis cranii intema'ya göre lokalizasyon alanının sıklıkla infratentorial alanda ve özellikle sinüs kompleksi üzerinde olduğu tesbit edildi. Cerrahi girişimler için önemli bir yer gösterici olan asterion'un, girişim noktası olarak güvenilir bir yer olmadığı sonucuna varıldı. Asterion'un, posterior kranial fossa'da bulunan anatomik oluşumlar ve dural venöz sinüsler ile aralarındaki uzaklıkların, posterior kranial fossa'da yer alan anatomik oluşumların kendi aralarındaki uzaklık ölçümlerinin, dural venöz sinüslerin belli noktaları arasındaki uzaklık ölçümlerinin, posterior kranial fossa'da yer alan anatomik oluşumlar ile dural venöz sinüslerin aralarındaki uzaklıkların, dural venöz sinüslerin, ekstrakranial yüzeyel landmarklara olan uzaklık ölçümlerinin ortalama standart ölçüm değerleri elde edildi. Bu ölçümlerin büyük çoğunlukla gerek sağ ve sol, gerekse cinsiyet bakımından istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar göstermediği tesbit edildi (p>0.05). Confluens sinuum, tüm yenidoğanlarda norma occipitalis'te orta noktası protuberantia occipitalis externa olan, 1x1 cm'lik kare alan üzerinde lokalize olarak bulundu. Buna göre confluens sinuum'u oluşturan sinüslerin fonksiyonel ve anatomik olarak dominantlığının, bu sinüs birleşim yerinin lokalizasyonunun belirlenmesinde önemli faktör olabileceği sonucuna varıldı.Son zamanlarda, MRI (Magnetik Resonance Imaging) ve CT (Computerized Tomography) gibi görüntüleme tekniklerinin sağlık uygulama alanlarına girmesiyle insan vücudundaki anatomik yapıların anomali veya varyasyonlarının önem kazanması, özellikle yenidoğan ve erken çocukluk dönemlerinde intrakranial cerrahi girişimlerdeki zorluklar ve bu bölgeye yaklaşımlardaki korkular nedeniyle bu konuda klinisyene yardımcı olabilmek, bu bölgenin anatomik oluşumları arasında ve bu oluşumlarla yüzeyel landmarklar arasındaki morfometrik özellik ve ilişkileri araştırmak, bu konuda bundan sonra doğum öncesi veya doğum sonrasında gelişimin farklı periyodlarındaki deneklerde yapılabilecek çalışmalara öncülük etmek amacıyla böyle bir çalışma planlanmıştır. Çalışma bulgularımız, yenidoğanda posterior fossa'ya cerrahi yaklaşımlar için emniyetli bir şekilde başlangıç burholü yerleştirilmesinde klinisyene önemli ölçüde yol gösterebilecektir. Bulguların, çalışma esnasında kullandığımız ekstrakranial ve intrakranial landmarkların güvenilirlik derecelerini ortaya koymak bakımından önemli ölçüde yol gösterici olduğu düşüncesindeyiz. Anahtar kelimeler: Yenidoğan, posterior kranial fossa, dural venöz sinüsler, ekstrakranial yüzeyel landmarklar, morfometri

ABSTRACT AND KEYWORDS Basis cranii is a complex anatomic structure which is evaluated with the placed formational components. To have the perfect knowledge of the surface landmarks are confidental for the planning and approaching the surgical prpsedures. The lesions which effect the basis cranii are rare in children and mostly are not submitted to an application to the radical surgical prosedures. The isolation of surface landmarks have a great importance for the designation of the placing of the deep structures on the approaches of posterior cranial fossa. The anatomic measurements which are taken for this purpose express an important opinions about the surface landmarks of posterior cranial fossa. To have the exact knowledge of the anatomy of posterior cranial fossa and especially the determination of the association with the extracranial surface landmarks may be helpful for the decrease of the intraoperative and postoperative complications. It is important for the morphometric approaches at a level of milimeter degree of the anatomic differences between the childhood and adult basis cranii extracranial landmarks, intracranial structures and relations between these structures for the usege of surgical tecniques. Asterion is an important landmark for the approaches of posterior cranial fossa and it is considered that the reliable point for the deep placed dura mater of the posterior cranial fossa. By this, it is very variable according to occurance and placement of this landmark especially at a period of newborn. In this study, 35 newborn cranium specimens which are in term period (38-40 weeks) and 19 of them are female (54.3%) and 16 of them are male (45.7%) are used and they are fixed with 10% formaline. In this study, which is made on newborn cadavers approaches are made macroscopically after the anatomic dissections for the evaluation of the anatomic structures in the posterior cranial fossa, dural venous sinuses and extracranial structures.In this study, the relation of the asterion with the other surface landmarks and the junction point of sigmoid and transvers sinuses for the exact definition of the intracranial localization are studied. By this purpose, to show the dependable attempt areas for the surgeon at a stage of the surgical approaches to this region and additionally, the relationship between the asterion and other anatomic structures which is localizated on the posterior cranial fossa are evaluated in an aspect of morphometry. Against this, the relationship between all dural venous sinuses and other anatomic structures placed on posterior cranial fossa and especially the extracranial surface landmarks which are determined by a special tecnique used from the inner surface of the skull to the external surface the extracranial surface landmarks are evaluated significantly with using morphometry. In our study, standart mean measurement values of the lenght between the extracranial surface landmarks of newborns are noted. An important statistical relationship between the asterion and other extracranial landmarks are appeared (p<0.05), except A-UHP lenght measurement (p>0.05). The localization point of asterion according to the basis cranii interna is mostly showed in the infratentorial area and especially on the sinus complex. It has a result that asterion which is an important point for the surgical prosedures is not a dependable point for the attempt area. The standart mean measurement values of distance of asterion to the anatomic structures placed on posterior cranial fossa and dural venous sinuses, the distance between all anatomic structures placed on posterior cranial fossa, the measurement values between dural venous sinuses and exceptable points, anatomic structures on posterior cranial fossa and dural venous sinuses, dural venous sinuses and extracranial surface landmarks are noted. It was seen that mostly there was no significant statistical difference of these measurements according to the skull base side as well as sexuality. It is found that confluens sinuum of all newborn specimens are localizated on a square of 1x1 cm which has a central point base on protuberantia occipitalis externa on norma occipitalis. According to this, it has a result that functionally andanatomically the domination of the sinuses which form the confluens sinuum is the important factor for the definition of the localization of junction point of this sinus. In daily period, the usage of imaging tecniques like MRI (Magnetik Resonance Imaging) and CT (Computerized Tomography) on an area of health applications, the difficulties of intracranial surgical attempt especially on newborn and early childhood period, importance of the anomalies and variations of anatomic structures of human body, because of avoiding to this attempt region, for the purpose of helping the clinicians, searching the relation and morphometric specialities of these structure and surface landmarks and being an advance innovator for the studies of the developmental period of postnatal and prenatal volunteers this kind of study is planned. The findings of our study will be guide for the clinicians at a level of placement of starting burrholl safely for the approach to the posterior cranial fossa on newborns. We have a tought that these findings are significantly guide to show the safety degrees of extracranial and intracranial landmarks used in our study. Key words: Newborn, posterior cranial fossa, dural venous sinuses, extracranial surface landmarks, morphometry.