Eğitim ve okul yönetiminde örgütsel belirsizlikle ilgili temel konuları ele alan bilimsel yayınların analizi 1990-2016

Abstract

Son yıllarda yaşanan ekonomik, politik, sosyal ve teknolojik değişimler bireyleri olduğu kadar çağa ayak uydurmaları ve varlıklarını sürdürebilmeleri açısından örgütleri de etkilemektedir. İhtiyaçları belirleyerek planlanan bir değişim ise örgütsel başarıyı getirmektedir. Örgütsel belirsizliğin saptanması da bu açıdan oldukça önem kazanmaktadır. Örgütsel belirsizlik tüm yönetim süreçlerini ve fonksiyonlarını etkilerken belirsizlik algısı ise sadece örgütsel yönetim ve fonksiyonları değil, aynı zamanda bireysel performansı da kötü yönde etkileyebilir. Dolayısıyla örgütsel belirsizlikle ilgili var olan yayınların ortaya konması ve önerilerin geliştirilmesi konuya bulunacak çözümleri gidişatına yön verecektir. Bu araştırmanın genel amacı, eğitim ve okul yönetiminde örgütsel belirsizlikle ilgili temel konular olan kaos, karmaşıklık, değişim, kurumsal kültür, liderlik ve risk kavramlarını ele alan bilimsel yayınların analizinin yapılmasıdır. Bilimsel yayınlar tür, başlık, içerik, yöntem, bulgular ve yorumlar, sonuçlar ve önerileri bağlamında incelenerek analiz edilmiştir. Araştırmanın alt amaçları ise; 1990 ve sonrası dönemde eğitim ve okul yönetiminde örgütsel belirsizlikle ilgili bilimsel yayınların başlıkları, türleri, içerikleri, yöntemi, bulguları ve yorumları, sonuçları ve önerilerinin araştırılmasıdır. Ayrıca, eğitim ve okul yönetiminde örgütsel belirsizlikle ilgili bilimsel yayınlar 1990-2000 ile 2001 ve sonrası dönemde içerikleri, yöntemi, bulguları ve yorumları, sonuçları ve önerilerinin farklılık gösterip göstermediğinin araştırılmasıdır. Araştırmada, çoklu yöntem stratejisi benimsenmiş ve doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Veriler doküman analizi ile elde edilmiştir. Dokümanların yorumlanmasında ise içerik analizi kullanılmıştır. Çalışmada 1990 yılı ulusal ve uluslar arası bağlamda toplumsal, siyasal olayların hızlı ve yoğun yaşandığı bir dönem olması itibariyle kritik bir dönüm noktasıdır. Bu dönemde yapılan çalışmaların ve yansımalarının tartışılması önemli olduğundan 1990 yılı başlangıç tarihi olarak seçilmiştir. 1990-2000 ile 2001 ve sonrası olarak iki boyutta incelenmiştir. Araştırma evrenini 1990-2016'ya kadar Türkiye'de yapılan ve Türk bilim insanlarının yurtdışında yaptığı eğitim ve okul yönetiminde örgütsel belirsizlikle ilgili temel konular olan kaos, karmaşıklık, değişim, kurumsal kültür, liderlik ve risk kavramlarını ele alan bilimsel yayınlar; makale: derleme, özgün, teknik not, vaka takdimi, araştırma notu, kitap kritiği, yorum, editöre mektup, özet, bilirkişi raporu; tezler: yüksek lisans, doktora; kitap: tez hariç araştırma, bireysel, ders, editörlü kitap, ansiklopedi maddesi, kitap tercümesi, kitap bölümü; bildiri: özet, tam metin, sözlü bildiri, poster, davetli konuşmacı oluşturmuştur. Araştırmada tam sayım çalışması yapılmıştır, evren eğitim ve okul yönetiminde örgütsel belirsizlikle ilgili toplam 121 bilimsel yayından oluşmaktadır. Araştırma evrenini oluşturan bilimsel yayınlar YÖK veritabanı, google akademik, akademik dergilerin arşivleri kullanılarak toplanmıştır. Araştırma evrenini oluşturan bilimsel yayınlar toplandıktan sonra alt amaçlar kategoriler olarak planlanmıştır. Yayınlar gözden geçirildikten sonra başlıklar, türler, içerikler, yöntem, bulgular ve yorumlar, sonuçlar ve önerileri olarak 6 kategoride incelenmiştir. 1990-2000 ile 2001 ve sonrası olmak üzere iki dönemde ayrı ayrı analiz edilen yayınların dönemsel farlılıkları içerikler, yöntem, bulgular ve yorumlar, sonuçlar ve önerileri olarak 4 kategoride incelenmiştir. Kodlama bu kategoriler doğrultusunda yapılmıştır. Çalışmanın iç geçerliği için; veriler bulgular ve tartışma bölümünde sunulmuş, bilgiler ortaya konulduktan sonra 1990-2000 ve 2000 ve sonrası dönemde yaşanan dönemsel değişim ve gelişmeler paralelinde Türk Milli Eğitim Sisteminde yasal mevzuatında olan değişiklikler ve bu değişikliklerin bilimsel yayınlara yansımaları ve ilgili literatür ışığında yorumlanmıştır. Çalışmanın dış geçerliği için; çalışmanın yöntem bölümünde, araştırma deseni, evren/örneklem, verilerin toplanması verilerin işlenmesi ve çözümlenmesi, verilerin analizi aşamaları hakkında detaylı bilgi verilmiştir. Bilgisayar ortamına aktarılan veri kayıtları, çözümlemeleri ve analizleri saklanmaktadır, veri Çizelgeları ise ekler kısmında verilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; 1990 ve sonrası eğitim ve okul yönetiminde örgütsel belirsizlikle ilgili bilimsel yayınlardan makalelerin derleme makale, özgün makale ve araştırma notuna ilişkin türlerinde çalışmaların olduğu ancak teknik not, vaka takdimi, kitap kritiği, yorum, editöre mektup, özet, bilirkişi raporu türlerine ilişkin bilimsel çalışma olmadığı bulunmuştur. Makale türünde yapılan çalışmalara genel olarak bakıldığında çalışmaların1999 yılı ve sonrasında yapıldığı, 2013 ve 2014 yıllarında yoğunlaştığı söylenebilir. Yapılan makale türündeki bilimsel çalışmaların başlıklarına bakıldığında ise liderlik ve yönetimle ilgili çalışma başlıklarının yoğunlukta olduğu görülmektedir. Tezlerin içeriklerinde belirsizliğin yanı sıra çalışılan ana kavramların kaos, karmaşıklık, liderlik, yönetim olduğu görülmektedir. Yüksek lisans tezi türündeki yayınların içeriğinde yoğun olarak belirsizlik ve liderlik çalışıldığı, doktora tezi türündeki yayınların içeriğinde yoğun olarak eğitim örgütlerinde belirsizlik çalışıldığı söylenebilir. Kitapların 2000 ve sonrasında yapıldığı, 2012 yılında sonra yoğunlaştığı, 2003, 2004, 2005, 2006, 2008, 2010 ve 2011 yıllarında çalışma olmadığı görülmektedir. Çalışmada bireysel kitap, kitap tercümesi, editörlü kitap, kitap bölümü türlerinden çalışmaların yapıldığı araştırma kitabı (tez hariç), ders kitabı, ansiklopedi maddesi türlerinden çalışmanın olmadığı görülmüştür. Bildirilerin 2005 ve sonrasında sunulduğu, 2005 yılında sunulan bir bildiriden sonra konuya ilişkin 2014 yılında kadar çalışma olmadığı, çalışmaların 2014 yılında yoğunlaştığı söylenebilir. Özet bildiri, tam metin bildiri türlerinde çalışmaların bulunduğu poster, sözlü bildiri, davetli konuşmacı türlerinde çalışmaların bulunmadığı görülmektedir. Örgütsel belirsizliği her boyutuyla ve eğitim sisteminde olan değişikliklere yönelik olan tartışmalarla birlikte inceleyen çalışmaların alandaki eksikliğini gözler önüne seren çalışmanın sonuçlarına göre bu alandaki bilimsel çalışmaların yapılması önerilebilir.Anahtar sözcükler: Belirsizlik, örgütsel belirsizlik, değişim, kaos, karmaşıklık, risk,liderlik

The economical, political, social and technological changes which have taken place in the recent years have had an impact on organizations, as much as on individuals, with regard trying to keep up and stay up to date with the developments of the age, as well as their sustainability. Any change, the planning of which is based on needs analysis, will bring organizational success and in this respect, the identification of organizational uncertainty has increasing importance. While organizational uncertainty affects all administrative processes and functions, the perception of uncertainty can have a negative impact on not only the organizational management and functions, but also on individual performance. For this reason, compiling the literature about uncertainty and developing suggestions will inform the solutions on the matter. The general aim of this study is to provide an analysis of scientific publications which address the main concepts of organizational uncertainty: chaos, complexity, change, corporate culture, leadership, and risk. The scientific publications were studied and analyzed within the context of type, heading, content, method, findings and interpretations, results and suggestions. The subgoal of this study is to research the headings, types, content, method, findings and interpretations, results and suggestions of the scientific publications, which concern organizational uncertainty in education and school administration in 1990 and later. The scientific publications on organizational uncertainty in education and school management also reflect the research into whether the content, methods, findings and interpretations, results and suggestions in 19902000 and 2001 and later differ in any way. The research is designed with multiple method strategy and uses document analysis method. The data were gathered through document analysis. In the interpretation of the data, content analysis was used. In the study, year 1990 is regarded a critical cornerstone since it was a period of fast-paced and intensive period of social and political events in the national and international platforms. Year 1990 was chosen as the starting date since the discussion of the studies and reflections during this period is of significance. It was studied in two phases: 19902000 and 2001 and later. The research population is comprised of scientific publications which address chaos, complexity, change, corporate culture, leadership and risk, the main aspects of organizational uncertainty in education in Turkey as well as education overseas received by Turkish scientists and school management between 19902016; essays, compiled essays, original essays, technical notes, case presentation, research note, book critique, interpretations, letter to the editor, abstract, expert report; dissertations, master's, doctorate; book- research book (except dissertation) individual book,coursebook, encyclopedia entry, book translation, edited book, book excerpt; abstract – abstract summary, full-text abstract, poster, verbal abstract, invited speaker. The research population comprised of a total of 121 scientific publications regarding organizational uncertainty in education and school management. The scientific publications which make up the research population were compiled by using YÖK (Board of Higher Education) database, Google academics, and the archives of academic magazines. After the scientific publications that make up the research population were compiled, subgoals were planned as categories. After the publications were reviewed, they were analyzed under 6 categories of headings, types, contents, methods, findings and interpretations, results and suggestions. The periodical differences of the publications which were separately analyzed under two periods, 1990-2000 and 2001 and later were analyzed under 4 categories: contents, method, findings and interpretations, results and suggestions. The coding was made based on these categories. For the internal validity of the study, the data were presented in the findings and discussion section and after the data was introduced, they were interpreted in the light of the changes in the legal statute of the Turkish National Education system in parallel to the periodic changes and developments between 1990-2000 and 2000 and later, the reflection of these changes on scientific publications and relevant literature. For the external validity of the study, detailed information was provided about the research design, population/sampling, data collection, data processing and data analysis. The data records, decoding and analysis transferred to computer are stored, and the data tables are provided in the appendices section. According to the results of the research, it was found that in the scientific publications about organizational uncertainty in education and school management in 1990 and later, there are studies in the types of essays, compiled essays, original essays and research notes, however no scientific studies in the types of technical note, case presentation, book critique, interpretation, letter to the editor, abstract, and expert report. When looking at the studies produced in the type of essays in general, it can be said that these studies were conducted in 1999 and later, and concentrated in 2013 and 2014. Looking at the headings of the scientific research in the type of essays, they are seen to be concentrating on leadership and management. In addition to the vagueness in the content of the dissertations, it is seen that the main concepts studied are chaos, complexity, leadership and management. It can be said that the content of the master's dissertations are heavily based on uncertainty and leadership, while the content of doctoral dissertations, to a large extent, reflect a study of uncertainty in educational organizations. It is seen that the books were produced in 2000 and later, increasing after 2012, and that there were no studies in years 2003, 2004, 2005, 2006, 2008, 2010 and 2011. In this context, it was seen that there were studies in the forms of individual books, book translations, edited books, book excerpts and that there weren't any studies in the form of research book (except dissertation), course book, or encyclopedia entry. It can be stated that the abstracts were presented in 2005 and later, that after an abstract presented in 2005 there were no studies about the matter until 2014, and that the studies increased in number in 2014. It is seen that there are abstract summaries, full-text abstracts and that there were no posters, verbal abstracts or invited speakers. Based on the results of the study, which reveal the scarcity of studies in the field which address organizational uncertainty with all its dimensions and with the discussions about the changes in the educational system, one can suggest that there be more scientific studies in this field.Keywords: Uncertainty, organizational uncertainty, change, chaos, complexity,risk, leadership